Steblów (powiat krapkowicki)
50°27′16″N 17°56′06″E/50,454444 17,935000| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
984 |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
47-300[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OKR |
| SIMC |
0497331 |
Położenie na mapie gminy Krapkowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego  | |
| 50°27′16″N 17°56′06″E/50,454444 17,935000[1]
| |
Steblów (niem. Stöblau) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Krapkowice. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Znajduje się ok. 1 km od Krapkowic w kierunku Prudnika i przejścia granicznego do Czech. Przez Steblów przepływa rzeka Osobłoga.
W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Strzeleczki w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwa wywodzi się od nazwy osobowej ,,Stebel''. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, polską nazwę Steblów[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Wieś wspominana jest w dokumencie z 1294 r. jako Styblow. W 1302 r. miejscowość wymieniona jako Stebbulou. Do czasów reformacji wieś należała do parafii Dobra. W 1573 właścicielem Steblowa był Jan Rohowski (Rogowski) z Kornic[4]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[5]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[6]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu drwala z toporem na ramieniu kroczącego przez most, a w otoku napis: GEMEINDE-VORSTAND Stöblau / KR. NEUSTADT O/S. (pol. Gmina Steblów / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)[7]. W latach 30. XIX w. powstaje szkoła. W 1845 r. istnieje gospoda i kuźnia. W 1866 r., w czasie epidemii cholery, powstaje cmentarz. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 757 mieszkańców Steblowa 13 posługiwało się językiem niemieckim, a 744 językiem polskim[8]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Steblów znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[9].
.jpg)
W czasie II wojny światowej w Steblowie utworzono podobóz Stalag VIII B/E191 obozu jenieckiego w Łambinowicach dla jeńców z imperium brytyjskiego[10]. Mieszkańcy Steblowa zostali ewakuowani do Prudnika przed nadejściem frontu. Akcją ewakuacyjną kierował Theodor Hergesell – szef obwodowej grupy NSDAP. Na miejscu pozostało kilku starych i chorych ludzi. Armia Czerwona wkroczyła do Steblowa 25 stycznia 1945 w drodze na Prudnik podczas operacji górnośląskiej. 27 stycznia 1945, pod naporem przeważających sił niemieckich, czerwonoarmiści wycofali się z rejonu Dobrej i Steblowa. Tego samego dnia wieś odbiły pododdziały 100 Dywizja Strzelców. W toku działań bojowych w Steblowie żołnierze Wehrmachtu wzięli do niewoli czerwonoarmistę, którego związali drutem kolczastym, zabili szpadlem i pozostawili na placu[11].
W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[12], piekarz[13]. Do 1956 roku Steblów należał do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Steblów został odłączony od powiatu prudnickiego i przyłączony do nowo utworzonego krapkowickiego[14]. W 1980 r. powstał kościół, a w 1981 r. została utworzona samodzielna parafia (wydzielona z parafii Krapkowice).
Mieszkańcy
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Mietlołrzy[15].
Liczba mieszkańców wsi
[edytuj | edytuj kod]- 1845 – 389
- 1861 – 447
- 1871 – 484[16]
- 1885 – 477[17]
- 1905 – 571[18]
- 1910 – 757[8]
- 1933 – 866[19]
- 1939 – 1035[19]
- 1955 – 960
- 1966 – 1067[20]
- 1998 – 1051[21]
- 2002 – 980[21]
- 2009 – 994[21]
- 2011 – 965[21]
- 2018 – 986
- 2019 – 984[22]
- 2021 – 1036[21]
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisana jest mogiła zbiorowa żołnierzy z II wojny światowej, na cmentarzu komunalnym[23].
Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Steblowie chronione są ponadto[24]:
- cmentarz
- kaplica-dzwonnica przy domu ul. Wiejska 24
- kapliczka przy domu ul. Wiejska 51
- szkoła, ul. Szkolna 2
- dom, ul. Wiejska
- dom, ul. Wiejska 32
Transport
[edytuj | edytuj kod]Transport drogowy
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Przez Steblów przebiega droga wojewódzka 409 Dębina – Strzelce Opolskie
Transport kolejowy
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Nieczynny przystanek kolejowy w Steblowie znajduje się przy ul. Dworcowej. Najbliższa czynna stacja kolejowa znajduje się w Gogolinie.
Lokalni przedsiębiorcy i właściciele majątków ziemskich zawiązali w 1895 spółkę Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa linii lokalnej z Prudnika do Gogolina. Linia kolejowa nr 306 relacji Prudnik – Goglin została oddana do użytku w 1896[25]. Powódź w 1997 zniszczyła most na Odrze w Krapkowicach, uniemożliwiając dojazd do Gogolina. W 2005 ruch na linii 306 został zawieszony. Zmodernizowana do celów towarowych linia relacji Prudnik – Krapkowice została oddana do użytku w 2016[26][27].
Transport autobusowy
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Steblów posiada połączenia autobusowe z Opolem, Prudnikiem, Krapkowicami, Moszną, Smolarnią. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe[28].
Transport autobusowy w Steblowie obsługiwany był przez PKS Prudnik[29]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[30]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[31], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[32]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[33]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Steblowie i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[34]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[35].
Instytucje
[edytuj | edytuj kod]We wsi działa Stowarzyszeniowa Publiczna szkoła Podstawowa[36], biblioteka publiczna, OSP, restauracja[37].
Religia
[edytuj | edytuj kod]Wieś jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej[38].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Steblowie[39].
12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Steblów prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[40].
Bezpieczeństwo
[edytuj | edytuj kod]W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Steblowie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[41]. Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Steblowie było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku[42].
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 6 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach[43].
Teren wsi, jak i całej gminy Krapkowice, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[44]. Gminę Krapkowice obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[45].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 130883
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1223 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Roman Sękowski, Stosunki społeczne na wsiach księstw opolskiego i raciborskiego w epoce Habsburgów (XVI–XVII wiek) w świetle aktów prawnych i akt sądowych: Materiały, Chorzów: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego, 2016, s. 125, ISBN 978-83-941769-2-1.
- ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
- ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
- ↑ 1042 Stöblau (Steblów) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 19 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 75.
- ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24.
- ↑ Working Parties [online], lamsdorf.com [dostęp 2024-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-29] (ang.).
- ↑ Damian Tomczyk, Śląsk Opolski 1945 r. Zbrodnie wojenne Wehrmachtu popełnione na czerwonoarmistach, „Biuletyn Informacyjny Akowiec”, Danuta Schetyna – redaktor naczelny, 1 (48), Opole: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Oddział Opole, 2010, s. 6–8, ISSN 1506-9141.
- ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
- ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 405.
- ↑ Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ Robert Hellfeier, Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352.
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-13] (niem.).
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 97.
- ↑ a b c d e Wieś Steblów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-07-02], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ RAPORT O STANIE GMINY KRAPKOWICE - Gmina Krapkowice [online], bip.krapkowice.pl [dostęp 2020-07-02].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 51.
- ↑ Ewidencja – Gmina Krapkowice [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-08-16].
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 105.
- ↑ Maciej Dobrzański: Pociągi wracają na linię Prudnik-Krapkowice. prudnik24.pl, 2016-08-03. [dostęp 2019-03-02]. (pol.).
- ↑ Radosław Dimitrow: Linia kolejowa Krapkowice – Prudnik wyremontowana. Ale pociągi pasażerskie tędy nie pojadą. nto.pl, 2016-08-30. [dostęp 2020-02-15]. (pol.).
- ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Steblów, gm. Strzeleczki [online], e-podroznik.pl [dostęp 2024-02-21].
- ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
- ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
- ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
- ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ SPSP Steblów - News [online], www.spsp.steblow.pl [dostęp 2020-07-02].
- ↑ Restauracja Daniels Steblów - kontakt, telefon, ceny, opinie. [online], meteor-turystyka.pl [dostęp 2020-07-02] (pol.).
- ↑ Steblów - [PARAFIA] Historia [online], www.steblow.pl [dostęp 2020-07-02].
- ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
- ↑ Informacja o stanie bezpieczeństwa powiatu krapkowickiego w zakresie ochrony przeciwpożarowej za 2018 rok [online], s. 11 [dostęp 2024-02-25].
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 581.
- ↑ Komenda Powiatowa Policji w Krapkowicach [online], krapkowice.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
- ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949.
- O. Henryk Kałuża SVD Dzieje Parafii Brożec i Okolic, Brożec - Nysa 2009, s. 192-193
- Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
