Siły Powietrzne Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Siły zbrojne | |
| Data utworzenia |
11 listopada 1949 |
| Znak rozpoznawczy |
|
| Proporzec |
|
Siły Powietrzne Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (chiń. upr. 中国人民解放军空军; chiń. trad. 中國人民解放軍空軍; pinyin Zhōngguó Rénmín Jiěfàngjūn Kōngjūn, skrót ang. PLAAF) – jeden z rodzajów sił zbrojnych Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej, od początku istnienia ich kręgosłup stanowiły maszyny radzieckie, a później ich kopie produkowane w Chinach, obecnie liczą ponad 2000 statków powietrznych.
Chińczycy od początku istnienia nowego państwa napotkali na trudności w budowie nowoczesnej armii, nie będąc w stanie zaprojektować i budować nowoczesnego samolotu byli skazani na współpracę z ZSRR. Oba kraje zbliżyła wojna koreańska, w trakcie której Chińczycy latali na radzieckich MiG-15 (w ChRL J-2), zakłady Shenyang uruchomiły nawet licencyjną produkcję treningowych MiG-15UTI (oznaczone JJ-2). W latach 50. Chiny zbudowały znaczne zaplecze przemysłowe, aby móc samodzielnie produkować samoloty dla swojego lotnictwa.
19 listopada 2015 roku ogłoszono podpisanie kontraktu pomiędzy rządami Chin i Rosji na sprzedaż 24 samolotów Su-35. Wartość umowy szacowana jest na 2 miliardy USD. Dostawy myśliwców mają się rozpocząć w 2017, a zakończyć w 2018 roku. Negocjacje trwały od 2011 roku, które dotyczyły miejsca produkcji maszyn. Postanowiono, że samoloty powstają w zakładach Suchoja w Komsomolsku nad Amurem, z wykorzystaniem niektórych chińskich komponentów maszyny. Siły Powietrzne Chin staną się pierwszym zagranicznym użytkownikiem Su-35[1].
Wyposażenie jednostek transportowych
[edytuj | edytuj kod]Zadaniem lotnictwa transportowego jest zapewnienie transportu wewnątrz kraju oraz wsparcie działań za granicą. Chińska Republika Ludowa w wielu regionach swojego rozległego terytorium posiada słabo rozbudowaną sieć infrastruktury drogowej. Realizacja transportu w takim przypadku realizowana jest przez wojskowy transport powietrzny. Problemem braku wsparcia dla rozrostu sił transportowych był brak nowoczesnego sprzętu wraz z brakiem technologii w tej dziedzinie. Przyczyną za ten stan rzeczy były negatywne stosunku z ZSRR oraz ograniczone moce produkcyjno-konstrukcyjne chińskiego przemysłu lotniczego[2].
Pierwszy chiński samolot transportowy był to Yun-5, który był radzieckim samolotem An-2. Od 1957 roku montowano samoloty z części sprowadzonych z ZSRR, a następnie uruchomiono miejscową produkcję. W trzynaście lat do 1970 roku powstało 728 sztuk w fabryce Nanchang, a od tego roku również fabryka Shijiazhuang. Jedyną zmianą konstrukcyjną w stosunku do radzieckich lub polskich samolotów było zamontowanie na końcu wingletów[3].
W latach 1974–1975 opracowano samolot Y-11, którego produkcja trwała zaledwie dwa lata. Napędzany był dwoma silnikami tłokowymi z dziewięcioma cylindrami Huosai-6A o mocy 213 kW każdy. Samolot z powodu niepraktyczności został wycofany z użytkowania. Samolot Y-11 Turbo Panda, który powstał na podstawie poprzednika to samolot u układzie grzbietopłatu z skrzydłami wzmocnionymi zastrzałami. Napęd stanowią dwa silniki Pratt & Whitney Canada PT6A-27 z śmigłami Hartzell o łącznej mocy 1360 kW. Kabina mieści 17 pasażerów i 1700 kg ładunku. Kadłub nie posiada tylnych drzwi załadunkowych. Konstrukcja została oblatana w 1982 roku. Nazwa następnie została zmieniona na Y-12. Maszyna została zmodernizowana poprzez wydłużenie skrzydeł o 2 metry, przez skośne końcówki oraz wymieniono silniki na mocniejsze. Próby w locie zostały zakończone w 2002 roku. Wyprodukowano ich około 120 sztuk[3].
Chiński samolot Yun-7 jest chińską kopią samolotu radzieckiego An-24. Nie ma informacji czy samolot był skopiowany po zakupieniu wersji cywilnych czy dokonano zakupienia dokumentacji. Pierwszy samolot oblatano w latach 70 XX wieku, a wersję z tylną rampą załadowczą Y-7H oblatano końcem lat 90[4].
Samolot An-12 jest największym chińskim samolotem transportowym, który produkowany jest seryjnie. Państwo Chińskie otrzymało w latach 60 kilka samolotów An-12 i dokumentację umożliwiającą samodzielny montaż bez licencji i dokumentacji produkcyjnej. Rozpoczęcie kopiowania radzieckiego samolotu zostało ustalone w 1969 roku. Prototyp zbudowano w 1974 roku. Oznaczenie chińskiego klona ustalono na Yun-8. Próby nad samolotem zostały zakończone w 1980 roku. W użyciu pozostaje około 90 sztuk z 100 wyprodukowanych samolotów. Różnica między radzieckim odpowiednikiem widoczna jest w przeszklonym nosie, który został wydłużony. Modernizacji uległy również wrota załadunkowe, skopiowane z amerykańskiego Herculesa oraz zostały powiększone celem transportu śmigłowców. W 1990 próbowano samodzielnie uszczelnić kabinę celem hermetyzacji jednak konieczne było skorzystanie pomocy z usług firmy Lockheed Martin. Zmiana miała oficjalnie umożliwić transport zwierząt, ale dała możliwość transportu żołnierzy nad Himalajami[5].
Niektóre samoloty Yun-8 posiadają większe osłony dielektryczne na przodzie kadłuba. Przyczyną były dłuższe anteny radaru. Samolotów tych używa się powszechnie do transportu i maszyn specjalnych jak rozpoznanie lub testowania nowych komponentów. W 1993 roku planowano stworzyć wersję cywilną samolotu. W 1997 roku zmodernizowano podwozie samolotu. W 2004 roku rozpoczęto modernizację samolotu. Planowano importować silniki od Pratt & Whitney PW150B i śmigła sześciołopatowe Dowty R-408. Modernizacja z powodu przedłużających się prac, została wsparta umową z biurem Antonowa, które miało zaprojektować nowe skrzydła z kesonem pełniącym rolę zbiornika paliwa. Samolot po modernizacji otrzymał oznaczenie Y-8F-600. Oblatano go w 2007 roku według źródeł chińskich pomimo nie ujawnienia żadnego zdjęcia prototypu. Maszyna była później modernizowana pod względem zadań specjalnych. W ogonie wprowadzono masywny opływ aerodynamiczny, zlikwidowano rampę załadunkową, zmniejszono grzebień aerodynamiczny, wydłużono gondole podwozia, zwiększono ładownie o 1 metr. Kolejna zmiana dodała kolejny metr ładowni, nowe silniki i zwiększenie steru kierunku. W 2005 roku podane zostały informacje o pracy nad samolotem Y-8U[6].
W 2007 roku ujawniono makietę samolotu, która okazała się kopią Ił-76. W 2009 roku oficjalnie ogłoszono pracę nad konstrukcją samolotu Y-20. Samolot stanowi połączenie rozwiązań z różnych samolotów. Z samolotu Ił-76 zaczerpnięto skrzydła, natomiast ogon wzięto z C-17A Globemaster III, podwozie z Airbus A400M, a przód z An-70[7].
Samoloty z importu
[edytuj | edytuj kod]Po II wojnie światowej Chiny używały samolotów C-46, C-47, Li-2, Ił-12, Ił-14, Ił-18, Tu-124. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku zakupiono Ił-76[8].
Plany niezrealizowane
[edytuj | edytuj kod]Pierwszym dużym samolotem transportowym miała być kopia Boeinga 707 - Y-10. Projekt jednak porzucono[8].
Wyposażenie
[edytuj | edytuj kod]-
J-10A -
Su-27UBK -
J-8II -
JH-7A -
Q-5 -
KJ-2000 -
HY-6 -
CJ-6 -
Z-8KH -
Z-9 -
Chengdu J-20 -
Wz-10
.jpg)
| Samolot | Producent | Typ | Wersja | Liczba sztuk[9] | Uwagi | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Samoloty myśliwskie | |||||||||
| Chengdu J-20 | Chiny | mysliwiec trudnowykrywalny | ~50[10] | ||||||
| Suchoj Su-35 |  Rosja
|
myśliwiec wielozadaniowy | Su-35S | 24 | |||||
| Chengdu J-10 |  Chiny
|
myśliwiec wielozadaniowy | J-10A/B
J-C J-10S |
436[11] | Dopiero wersja C jest uważana za nowoczesną maszynę. | ||||
| Su-30 | Rosja
|
myśliwiec wielozadaniowy | Su-30MKK | ~76 | Marynarka wykorzystuje 24 Su-30MKK2. | ||||
| Shenyang J-16 | Chiny | mysliwiec przewagi powietrznej | J-16
J-16D |
100+[12] | Rozwojowa kopia Su-30
Wersja D - walka elektroniczna | ||||
| Shenyang J-11 | Chiny
|
myśliwiec wielozadaniowy | J-11A J-11B |
120 | kopia Su-27 | ||||
| Suchoj Su-27 | Rosja
|
myśliwiec przewagi powietrznej | Su-27SK Su-27UBK |
53 16 |
|||||
| Shenyang J-8II | Chiny
|
myśliwiec przechwytujący | J-8A/J-8B | 96 | |||||
| Chengdu J-7 | Chiny
|
myśliwiec | J-7 | 389 | kopia MiG-21F-13 | ||||
| Samoloty szturmowe | |||||||||
| Xi’an JH-7 | Chiny
|
myśliwiec szturmowy | JH-7/A | 72 | |||||
| Nanchang Q-5 | Chiny
|
samolot bliskiego wsparcia | Q-5 | 119 | rozwinięcie J-6/MiG-19 | ||||
| Bombowce | |||||||||
| Xi’an H-6 | Chiny
|
bombowiec strategiczny | H-6 | 120 | Licencyjna kopia Tu-16, produkowane są zmodernizowane H-6K. | ||||
| Samoloty wczesnego ostrzegania | |||||||||
| KJ-2000 | Chiny
|
wczesne ostrzeganie | 5 | Zmodyfikowane w Chinach Ił-76. | |||||
| KJ-200 | Chiny
|
wczesne ostrzeganie | 2 | Na bazie Y-8. | |||||
| Samoloty szkolno-treningowe | |||||||||
| Nanchang CJ-6 | Chiny
|
szkolenie wstępne | CJ-6 | 300+ | rozwinięcie Jak-18A | ||||
| Hongdu JL-8 | Chiny
|
szkolenie podstawowe | JL-8 | 190 | |||||
| Hongdu L-15 | Chiny
|
szkolenie zaawansowane | L-15 | 2 | |||||
| Samoloty transportowe | |||||||||
| Ił-76 | Rosja
|
strategiczny transportowiec | Ił-76MD | 20 | |||||
| Harbin Y-12 | Chiny
|
lekki transportowiec | Y-12 | ? | |||||
| Harbin Y-11 | Chiny
|
lekki transportowiec | Y-11 | 50 | |||||
| Shaanxi Y-8 | Chiny
|
taktyczny transportowiec | Y-8 | 45 | kopia An-12 | ||||
| Xi’an Y-7 | Chiny
|
lekki transportowiec | Y-7 | 80 | |||||
| Shijiazhuang Y-5 | Chiny
|
lekki transportowiec | Y-5 | 300 | |||||
| Bombardier Challenger 600 |  Kanada
|
transport VIP | CL 601 | 5 | |||||
| Powietrzne tankowce | |||||||||
| Xi’an H-6 | Chiny
|
tankowiec powietrzny | HY-6 | 10 | |||||
| Śmigłowce | |||||||||
| Mi-17 |  ZSRR
|
transportowy | Mi-17 | 330 | |||||
| Changhe Z-8 | Chiny
|
ciężki transportowy | Z-8 | 8 | licencyjny Super Frelon | ||||
| Harbin Z-9 | Chiny
|
wielozadaniowy bojowy |
Z-9 WZ-9 |
180 30 |
licencyjny Eurocopter Dauphin | ||||
| Changhe WZ-10 | Chiny
|
szturmowy | WZ-10 | 300[13] | |||||
| Changhe Z-11 | Chiny
|
użytkowy bojowy |
Z-11 Z-11W |
30 30 |
licencyjny Eurocopter Écureuil | ||||
| Eurocopter AS 532 Cougar |  Francja
|
transportowy | AS 532 | 6 | |||||
| Sikorsky UH-60 Black Hawk |  Stany Zjednoczone
|
transportowy | S-70C | 16 | |||||
| Harbin HC-120 | Chiny Francja Singapur
|
Śmigłowiec szkolny | HC-120 | 93 | Zamówiono 130, licencyjny EC120 Colibri. | ||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Andrzej Hładij, Rosyjskie myśliwce Su-35 dla Chin. „Podpisano kontrakt” [online], defence24.pl, 20 listopada 2015 [dostęp 2016-03-16] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-23].
- ↑ Tomasz Szulc, Chińskie samoloty transportowe [w:] Lotnictwo (09/2014), Magnum-X, wrzesień 2014, s. 80, ISSN1732-5323
- ↑ a b Tomasz Szulc, Chińskie samoloty transportowe [w:] Lotnictwo (09/2014), Magnum-X, wrzesień 2014, s. 81, ISSN1732-5323
- ↑ Tomasz Szulc, Chińskie samoloty transportowe [w:] Lotnictwo (09/2014), Magnum-X, wrzesień 2014, s. 82, ISSN1732-5323
- ↑ Tomasz Szulc, Chińskie samoloty transportowe [w:] Lotnictwo (09/2014), Magnum-X, wrzesień 2014, s. 82-83, ISSN1732-5323
- ↑ Tomasz Szulc, Chińskie samoloty transportowe [w:] Lotnictwo (09/2014), Magnum-X, wrzesień 2014, s. 84, ISSN1732-5323
- ↑ Tomasz Szulc, Chińskie samoloty transportowe [w:] Lotnictwo (09/2014), Magnum-X, wrzesień 2014, s. 87, ISSN1732-5323
- ↑ a b Tomasz Szulc, Chińskie samoloty transportowe [w:] Lotnictwo (09/2014), Magnum-X, wrzesień 2014, s. 89, ISSN1732-5323
- ↑ World Air Forces 2013, 11 grudnia 2012, flightglobal.com. flightglobal.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-13)]. Dostęp: 2012-12-15
- ↑ Liu Zhen, China is behind on production of its most advanced fighter jet [online], Business Insider [dostęp 2021-04-17] (ang.).
- ↑ MO Japonii, analiza wywiadu st 65, 2021.
- ↑ The Military Balance 2020, analiza Routledge. st. 265, 2020.
- ↑ 2019中国陆军装备“威武雄壮” [online], www.huaxia.com [dostęp 2021-04-17].