Saint-Pierre i Miquelon

Wspólnota Saint-Pierre i Miquelon
*Collectivité territoriale de Saint-Pierre-et-Miquelon*
	Wspólnota zamorska
Herb	Flaga
	Dewiza: A mare labor; (Z morza praca)
Państwo	Francja
Siedziba	Saint-Pierre
Data powstania	1763
Zarządzający	Christian Pouget
Zarządzający	Bernard Briand
Powierzchnia	242 km²
Populacja (2017); • liczba ludności	; 5533
• gęstość	23 os./km²
Numer kierunkowy	+508
Strefa czasowa	UTC -3 – zima; UTC -2 – lato
Języki urzędowe	francuski
	Położenie na mapie;
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Saint-Pierre i Miquelon (Wspólnota Saint-Pierre i Miquelon, Saint-Pierre-et-Miquelon, Collectivité territoriale de Saint-Pierre-et-Miquelon) – wspólnota zamorska Francji, obejmująca archipelag o tej samej nazwie, położony na Oceanie Atlantyckim, w Ameryce Północnej u południowych wybrzeży Nowej Fundlandii.

Geografia

Osobny artykuł: Geografia Saint-Pierre i Miquelon.

Powierzchnia wysp wynosi 242 km². Obejmuje ona 2 grupy wysp: Saint-Pierre (24 km²) i Miquelon (216 km²) oraz otaczające je liczne wysepki i skały.

Głównym elementem krajobrazu wysp są rozległe torfowiska oraz skaliste płaskowyże (wysokość do 240 m n.p.m., Morne de la Grande Montagne). Na stromych i wysokich brzegach gniazdują liczne ptaki morskie.

Terytorium zamieszkuje ponad 5500 osób (stan na rok 2017; liczba ta podlega nieznacznym wahaniom), z czego większość żyje w stolicy departamentu Saint-Pierre – 5,5 tys. mieszkańców^[3].

Strefa czasowa

Zimą w Saint-Pierre i Miquelon obowiązuje Pierre & Miquelon Standard Time (PMST)^[4] – jest to strefa czasowa, odpowiadająca czasowi słonecznemu południka 45°, który różni się o 3 godziny od uniwersalnego czasu koordynowanego (UTC-03:00).

Latem obowiązuje czas letni – Pierre & Miquelon Daylight Time (PMDT)^[5] różniący się o 2 godziny od uniwersalnego czasu koordynowanego (UTC-02:00).

Historia

Wyspy, odkryte w 1535 przez Jacques’a Cartiera, zostały zasiedlone w XVII w. przez rybaków z zachodniej Francji, głównie Bretończyków i Basków. Od tej pory są one posiadłością francuską, choć pretensje do nich zgłaszali również Brytyjczycy (w latach 1713, 1778, 1793 i 1803 okupowali wyspy). W 1814 zostały oficjalnie uznane za kolonię francuską.

W roku 1940 wyspy znalazły się pod jurysdykcją reżimu Vichy. W grudniu 1941 wyspy zostały zajęte przez oddziały Wolnych Francuzów^[6]. W latach 1946–1976 posiadały status terytorium zamorskiego. W 1976 uznano je za departament zamorski, a w 1985 przyznano im status zamorskiej wspólnoty.

Gospodarka

Większość z mieszkańców do roku 1992 znajdowała zatrudnienie w rybołówstwie (głównie przy połowach dorsza), przemyśle rybnym, hodowli zwierząt futerkowych (srebrnych lisów i norek) i obecnie intensywnie rozwija się turystyka (kilkanaście tysięcy turystów rocznie) głównie Kanadyjczycy oraz Amerykanie i Francuzi.

Emisja gazów cieplarnianych

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z terytorium wysp wyniosła w 1990 roku 0,157 Mt, z czego 0,148 Mt stanowiła emisja dwutlenku węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 23,556 t dwutlenku węgla. Następnie emisje znacznie spadły i od 2012 ponownie rosną. Głównym źródłem emisji przez cały czas była energetyka, choć na początku lat 90. XX w. znaczny udział miały emisje z budynków, które jednak wkrótce znacznie ograniczono. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 0,079 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 12,492 t^[7].

Porty lotnicze na Saint-Pierre i Miquelon

Demografia

Osobny artykuł: Demografia Saint Pierre i Miguelon.

Ogólna liczba ludności wysp według spisu ze stycznia 2011 roku wynosiła 6 080, z których 5 456 mieszkało w Saint-Pierre a 624 w Miquelon-Langlade^[8]. Według spisu z 1999 roku, 76% ludności urodziło się na archipelagu, a 16,1% urodziło się we Francji, gwałtowny wzrost z 10,2% w 1990. W tym samym spisie, mniej niż 1% ludności określiło się jako cudzoziemcy. Archipelag ma wysoki poziom emigracji, zwłaszcza wśród młodych ludzi, którzy często wyjeżdżają na studia, nie wracając potem. Nawet w czasach wielkiego dobrobytu połowów dorsza, przyrost ludności zawsze był ograniczony z powodu geograficznego oddalenia, surowego klimatu i nieurodzajnych gleb^[9].

Historyczna populacja^[10]^[10]:

Rok	Populacja	Zmiana procentowa
1847	1 665	–
1860	2 916	+75,1%
1870	4 750	+62,9%
1897	6 352	+33,7%
1902	6 842	+7,7%
1907	4 760	-30,4%
1911	4 209	-11,6%
1921	3 918	-6,9%
1926	4 030	+2,9%
1931	4 321	+7,2%
1936	4 175	-3,4%
1945	4 354	+4,3%
1951	4 606	+5,8%
1957	4 879	+5,9%
1962	5 025	+3,0%
1967	5 235	+4,2%
1974	5 840	+11,6%
1982	6 041	+3,4%
1990	6 277	+3,9%
1999	6 316	+0,6%
2006	6 125	-3,0%
2011	6 080	-0,7%
2013	6 057	-0,7%

Etnografia

Podczas gdy pewne ruiny wskazują na obecność Indian na archipelagu, to jednak jest mało prawdopodobne stałe osadnictwo na tych ziemiach poza sezonowymi i okazjonalnymi wyprawami łowieckimi i myśliwskimi. Obecna ludność jest wynikiem napływu imigrantów z portów francuskich, głównie Normanowie, Baskowie, Bretończycy i Saintongeais, a także z Akadii i Nowej Fundlandii^[11].

Języki

Mieszkańcy mówią w języku francuskim, a ich zwyczaje i tradycje są podobne do tych, które można znaleźć we Francji. Język francuski używany na archipelagu jest bliższy temu z Francji niż z Kanady, ale posiada wiele unikatowych cech^[12]. Baskijski, wcześniej używany prywatnie w domach przez osoby o baskijskich korzeniach, zniknął z wyspy w końcu lat 50. XX wieku^[13].

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center^[14]^[15]:

Kościół rzymskokatolicki – 93%
brak religii – 3,8%
protestantyzm – 1,2% (głównie: zielonoświątkowcy)
inni chrześcijanie – 0,5% (zobacz: Świadkowie Jehowy na Saint-Pierre i Miquelon)
islam – 0,2%
inne religie – 1,3%.

Przypisy

↑ Saint-Pierre and Miquelon. World Statesmen.org - Ben M. Cahoon. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).
↑ The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-22] (ang.).
↑ INSEE: 975-Saint-Pierre-et-Miquelon. Populations légales des communes de la collectivité d’outre-mer. [dostęp 2016-11-14]. (fr.).
↑ PMST – Pierre & Miquelon Standard Time. timeanddate.com. [dostęp 2011-01-28]. (ang.).
↑ PMDT – Pierre & Miquelon Daylight Time. timeanddate.com. [dostęp 2011-01-28]. (ang.).
↑ Jonathan Fenby: Alianci. Kraków: Znak, 2007, s. 155.
↑ Saint Helena, Ascension and Tristan, [w:] F.F. Monforti-Ferrario F.F. i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 193, DOI: 10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).
↑ INSEE, Government of France. „Populations légales 2011 pour les communes de Saint-Pierre-et-Miquelon” (in French). Retrieved 2014-01-26.
↑ Insee – Institut national de la statistique et des études économiques | Insee [online], www.insee.fr [dostęp 2017-12-03] (fr.).
↑ ^a ^b Consulter les indices et séries chronologiques (BDM) | Insee [online], www.bdm.insee.fr [dostęp 2017-11-26] (fr.).
↑ Ministère des Outre-mer [online], www.outre-mer.gouv.fr [dostęp 2017-11-26] (fr.).
↑ Saint-Pierre and Miquelon, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-26] (ang.).
↑ Marc A. Cormier » » The Basque colony of Saint-Pierre et Miquelon [online], www.marccormier.com [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-02] .
↑ Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-08-10].
↑ Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-08-10].

Bibliografia

Marcin Krzemiński, [w:] Prawo Francuskie Tom II, red. Aleksandra Machowska, Krzysztof Wojtyczek, Kraków 2005, s. 192–195, ISBN 83-7444-007-4.

Linki zewnętrzne

[World_Statesmen.org-1] Saint-Pierre and Miquelon. World Statesmen.org - Ben M. Cahoon. [dostęp 2015-01-22]. (ang.).

[2] The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-22] (ang.).

[3] INSEE: 975-Saint-Pierre-et-Miquelon. Populations légales des communes de la collectivité d’outre-mer. [dostęp 2016-11-14]. (fr.).

[4] PMST – Pierre & Miquelon Standard Time. timeanddate.com. [dostęp 2011-01-28]. (ang.).

[5] PMDT – Pierre & Miquelon Daylight Time. timeanddate.com. [dostęp 2011-01-28]. (ang.).

[6] Jonathan Fenby: Alianci. Kraków: Znak, 2007, s. 155.

[7] Saint Helena, Ascension and Tristan, [w:] F.F. Monforti-Ferrario F.F. i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 193, DOI: 10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).

[8] INSEE, Government of France. „Populations légales 2011 pour les communes de Saint-Pierre-et-Miquelon” (in French). Retrieved 2014-01-26.

[9] Insee – Institut national de la statistique et des études économiques | Insee [online], www.insee.fr [dostęp 2017-12-03] (fr.).

[autonazwa1-10] Consulter les indices et séries chronologiques (BDM) | Insee [online], www.bdm.insee.fr [dostęp 2017-11-26] (fr.).

[11] Ministère des Outre-mer [online], www.outre-mer.gouv.fr [dostęp 2017-11-26] (fr.).

[12] Saint-Pierre and Miquelon, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-26] (ang.).

[13] Marc A. Cormier » » The Basque colony of Saint-Pierre et Miquelon [online], www.marccormier.com [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-02] .

[14] Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-08-10].

[15] Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-08-10].

[16] 22 lutego 2007 wchodził w skład UE jako integralna część Gwadelupy, ponownie jako część Unii od 1 grudnia 2009

[17] 22 lutego 2007 wchodził w skład UE jako integralna część Gwadelupy

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[A]

[B]

Departamenty zamorskie	Gwadelupa (971) Majotta (985) Martynika (972) Gujana Francuska (973) Reunion (974)
Zbiorowości zamorskie	Saint-Pierre i Miquelon (975) Saint-Barthélemy (977) Saint-Martin (978) Wallis i Futuna (986) Polinezja Francuska (987)
Nowa Kaledonia	Nowa Kaledonia (988)
Terytoria bez stałej ludności	Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (984) Wyspa Clippertona

Państwa członkowskie	Austria Belgia Bułgaria Chorwacja Cypr Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy Polska Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Włochy
Terytoria specjalne wchodzące w skład Unii na podst. art. 349 TFUE	Azory (port.) Gujana Francuska (fr.) Gwadelupa (fr.) Madera (port.) Majotta (fr.) Martynika (fr.) Reunion (fr.) Saint-Martin^[A](fr.) Wyspy Kanaryjskie (hiszp.)
Oficjalni kandydaci	Albania Czarnogóra Islandia Macedonia Północna Mołdawia Serbia Turcja Ukraina
Potencjalni i stowarzyszeni kandydaci	Bośnia i Hercegowina Gruzja Kosowo Maroko
Byłe państwa członkowskie UE	Wielka Brytania (1973–2020)
Terytoria, które wchodziły w skład EWG/UE	Algieria (1958–1962 jako de iure część Francji) Grenlandia (1973–1985) Saint-Pierre i Miquelon (1976–1985 jako departament zamorski Francji) Saint-Barthélemy^[B] (1.12.2009–31.12.2011)