Royal Exchange

Royal Exchange
	; Zachodnie wejście do Royal Exchange
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Anglia
Miejscowość	Londyn
Adres	Bank, City of London, EC3V 3LR
Styl architektoniczny	neoklasyczny
Architekt	William Tite
Ukończenie budowy	1844
	Położenie na mapie City of London Royal Exchange
	Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Royal Exchange
	Położenie na mapie Anglii Royal Exchange
	Położenie na mapie Wielkiego Londynu Royal Exchange
	51°30′49″N 0°05′14″W/51,513611 -0,087222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Royal Exchange (z ang. „Giełda Królewska”) – XIX-wieczny klasycystyczny budynek w londyńskim City, dawniej mieszczący giełdę towarowo-finansową, która stanowiła komercyjne centrum Londynu. Współcześnie w budynku znajduje się luksusowa galeria handlowa.

Budynek położony jest u zbiegu ulic Cornhill i Threadneedle Street, z głównym wejściem wychodzącym na skrzyżowanie Bank. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się gmach Banku Anglii^[1].

Historia

Giełda mieściła się w tym miejscu od 1571 roku, wzorowana na podobnym obiekcie w Antwerpii. Założona została z inicjatywy kupca Thomasa Greshama i oficjalnie otwarta przez królową Elżbietę I, która nadała jej prawo do posługiwania się tytułem „giełdy królewskiej”. Pierwotny budynek spłonął podczas wielkiego pożaru Londynu w 1666 roku. W 1669 roku w tym samym miejscu wzniesiono nowy budynek giełdy, ten również został zniszczony w pożarze w 1838 roku. Trzeci i obecny budynek zaprojektowany został przez Williama Tite'a i otwarty w 1844 roku przez królową Wiktorię^[2].

Działalność giełdy zawieszona została w 1939 roku, wkrótce po wybuchu II wojny światowej. W 1941 roku budynek doznał uszkodzeń podczas niemieckich nalotów. Po zakończeniu wojny handlowcy nie wrócili do budynku, który popadł w częściową ruinę. W latach 1953–1959 na wewnętrznym dziedzińcu działał Mermaid Theatre. W latach 80. XX wieku przeprowadzono wymianę dachu i dobudowano dwie kondygnacje przeznaczone pod pomieszczenia biurowe. W budynku mieściła się wówczas giełda London International Financial Futures Exchange. W 2001 roku dokonano gruntownej modernizacji budowli, przystosowując ją do funkcji centrum handlowego^[2].

W 1950 roku gmach wpisany został do rejestru zabytków jako obiekt klasy I^[3].

Architektura

Budynek rozplanowany jest wokół prostokątnego dziedzińca z arkadami, do 1880 roku otwartego^[4], następnie pod szklanym dachem. Wzniesiony w stylu klasycznym, z wykorzystaniem wapienia portlandzkiego. Od strony zachodniej wejście zdobi portyk z ośmioma kolumnami. Nad wejściem wschodnim wieża zwieńczona kopułą. Budynek liczył początkowo dwie kondygnacje z wydzielonymi półpiętrami^[1]^[3], w latach 80. XX wieku dobudowano dwie kolejne^[2].

Pierwszy budynek Royal Exchange, rycina z XVII wieku
Widok z góry, od strony wschodniej
Wewnętrzny dziedziniec
Royal Exchange w 2015 roku. Z lewej gmach Banku Anglii, w tle wieżowiec 122 Leadenhall Street (tzw. Cheesegrater)

Przypisy

↑ ^a ^b Laura Reynolds: The 350 Year Old Shopping Mall That's Still Going Strong. Londonist. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Heritage. The Royal Exchange. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).
↑ ^a ^b Royal Exchange. Historic England. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).
↑ Edward Jones, Christopher Woodward: A guide to the architecture of London. Phoenix Illustrated, 1997, s. 287. ISBN 978-0-7538-0162-8. (ang.).

[londonist-1] Laura Reynolds: The 350 Year Old Shopping Mall That's Still Going Strong. Londonist. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).

[tre-heritage-2] Heritage. The Royal Exchange. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).

[he-3] Royal Exchange. Historic England. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).

[aol-4] Edward Jones, Christopher Woodward: A guide to the architecture of London. Phoenix Illustrated, 1997, s. 287. ISBN 978-0-7538-0162-8. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]