Ol49
_Travelarz.JPG) Lokomotywa parowa Ol49 | |
| Producent | |
|---|---|
| Lata budowy |
1951–1954 |
| Układ osi |
1'C1' |
| Wymiary | |
| Masa pustego parowozu |
125 400 kg |
| Masa służbowa |
144 900 kg |
| Długość |
12 840 mm |
| Długość z tendrem |
20 675 mm |
| Wysokość |
4 548 mm |
| Rozstaw osi skrajnych |
10 250 mm |
| Średnica kół napędnych |
1750 mm |
| Średnica kół tocznych |
850 mm |
| Napęd | |
| Trakcja |
parowa |
| Typ tendra |
25D49 |
| Ciśnienie w kotle |
16 at |
| Powierzchnia ogrzewalna kotła |
162,9 m² |
| Powierzchnia przegrzewacza |
72,9 m² |
| Powierzchnia rusztu |
3,7 m² |
| Średnica cylindra |
500 mm |
| Skok tłoka |
630 mm |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Moc znamionowa |
1290 KM (949 kW) |
| Maksymalna siła pociągowa |
12 500 kG |
| Prędkość konstrukcyjna |
100 km/h |
Ol49 – oznaczenie parowozu osobowego budowanego w latach 1951–1954 w Fabryce Lokomotyw im. F. Dzierżyńskiego w Chrzanowie. Wyprodukowano 112 sztuk dla PKP i 4 sztuki na eksport do Korei Północnej.
Lokomotywy parowe tej serii przeznaczone były do obsługi pociągów osobowych i lekkich pociągów pospiesznych. Miały zastąpić przedwojenne parowozy Ok1 i Ok22. Jest to najmłodszy wyprodukowany w Polsce parowóz pasażerski – pierwszy wyjechał z fabryki w grudniu 1951.
Są wyposażone w duży zapas wody (25 tys. litrów) i węgla (12 ton). Prędkość maksymalna „oelki” to 100 km/h. Kilka sztuk z parowozowni Olsztyn i Toruń przerobiono z opalania węglem na opalanie mazutem.
Do dziś zachowało się 38 sztuk parowozów Ol49, większość z nich to tylko „zimne” eksponaty lub pomniki techniki. Jeszcze w latach 90. XX w. stacjonowały m.in. w Żaganiu, Przeworsku, Sierpcu i Jarocinie.
Od dawna słynie z nich Parowozownia Wolsztyn. Utrzymuje się tutaj czynne parowozy Ol49-59 i Ol49-69 ex. Ol49-99, oba z wydłużonymi okresami międzynaprawczymi. Naprawa rewizyjna parowozu Ol49-59 trwała od końca 2017 do maja 2018. Od 15 grudnia 2013 do 31 marca 2014 obieg parowozowy kursował pomiędzy Lesznem a Wolsztynem w planie pociągów osobowych Kolei Wielkopolskich. 15 maja 2017 został wznowiony ruch lokomotyw parowych na linii ze Zbąszynka do Leszna i z Wolsztyna do Poznania[1]. Po naprawie czynny jest Ol49-69[2].
W Chabówce sprawny do maja 2007 był parowóz Ol49-100. Parowóz został odstawiony[3] z powodu przekroczonego terminu rewizji kotła[4].
Z Belgii do Polski wrócił parowóz Ol49-12, który przechodzi rewizję kotła[5][6].
Cechy trakcyjne
[edytuj | edytuj kod]Masa napędna Ol49 była zdecydowanie większa niż TKt48, „oelki” nie dysponowały więc tak dobrym przyśpieszeniem jak „tekatka”. Natomiast przy prędkości ustalonej, po rozpędzeniu, mogły prowadzić składy o masie do 300 ton ze swoją maksymalną prędkością konstrukcyjną. Bieg ich był spokojny, na dobrym torze do prędkości maksymalnej 100 km/h. Wydajność kotła była dobrze dobrana dla mocy maszyny parowej, nie obserwowało się zjawiska wyczerpania kotła. Niektóre „oelki” miały suwaki Trofimowa z rozsuwnymi tarczami, co wymagało innego sterowania podczas jazdy niż przy rozrządzie klasycznym (suwakach klasycznych). Prowadzenie ciężkich składów lub trudny profil linii wymagały zwiększenia napełniania cylindrów, z czym wiązało się zwiększone zapotrzebowanie na parę, co zwiększało wysiłek fizyczny załogi parowozu z uwagi na ręczne zarzucanie węgla na ruszt. Podczas jazdy tendrem naprzód prędkość konstrukcyjna była ograniczona do 50 km/h.
Właściwości trakcyjne
[edytuj | edytuj kod]Maksymalna siła wynosi 12 500 kG. Opalany lepszym gatunkiem węgla Ol49 mógł ciągnąć na torze poziomym składy osobowe (wag. 4-osiowe) o masie 400 ton z prędkością 100 km/h, lub 905 ton – 80 km/h. Na wzniesieniach 14‰ skład 155-tonowy osiągał 70 km/h. W porównaniu do lokomotyw spalinowych (np. SP42) miała lepsze osiągi i właściwości trakcyjne[7].
Dane techniczne
[edytuj | edytuj kod]- tender: 25D49
- masa parowozu:
- próżnego: 75,1 Mg
- w stanie roboczym: 83,25 Mg
- w stanie próżnym z tendrem: 125,4 Mg
- w stanie roboczym z tendrem: 145,25 Mg
- napędna: 51,3 Mg
- nacisk osi w stanie roboczym:
- odstęp między osiami skrajnymi: 10 250 mm
- ruszt:
- długość: 2420 mm
- szerokość: 1582 mm
- palenisko:
- długość: 2420 mm
- szerokość: 1532 mm
- wysokość: 1565,4 mm
- powierzchnia: 3,7 m²
- płomieniówki:
- liczba: 102 szt.
- średnica wewnętrzna: 46 mm
- średnica zewnętrzna: 51 mm
- długość między ścianami sitowymi: 4 815 mm
- powierzchnia ogrzewalna: 70,9 m²
- płomienice:
- liczba: 38
- średnica wewnętrzna: 125 mm
- średnica zewnętrzna: 133 mm
- długość między ścianami sitowymi: 4 815 mm
- całkowita powierzchnia ogrzewalna bez przegrzewacza 159,4 m²
- przegrzewacz Schmidta
- rozrząd Heusingera
Zachowane parowozy serii Ol49 w Polsce[8]
[edytuj | edytuj kod]| Numer | Rok produkcji | Producent | Miejscowość | Stan Parowozu |
| Ol49-1 | 1951 | Fablok | Jarocin | Pomnik |
| Ol49-3 | 1951 | Fablok | Toruń | Pomnik |
| Ol49-4 | 1951 | Fablok | Skierniewice | Eksponat |
| Ol49-7 | 1951 | Fablok | Leszno | Wrak |
| Ol49-8 | 1951 | Fablok | Przeworsk | Pomnik |
| Ol49-9 | 1951 | Fablok | Dzierżoniów | Eksponat |
| Ol49-11 | 1952 | Fablok | Ełk | Eksponat |
| Ol49-12 | 1952 | Fablok | Inowrocław | W naprawie |
| Ol49-15 | 1952 | Fablok | Pyskowice | Eksponat |
| Ol49-20 | 1952 | Fablok | Częstochowa | Pomnik |
| Ol49-21 | 1952 | Fablok | Warszawa | Eksponat |
| Ol49-23 | 1952 | Fablok | Leszno | Wrak |
| Ol49-29 | 1952 | Fablok | Stare Juchy | Pomnik |
| Ol49-34 | 1952 | Fablok | Chełm | Pomnik |
| Ol49-38 | 1952 | Fablok | Korsze | Pomnik |
| Ol49-44 | 1952 | Fablok | Chabówka | Eksponat |
| Ol49-50 | 1953 | Fablok | Toruń | Pomnik |
| Ol49-59 | 1953 | Fablok | Wągrowiec | W naprawie |
| Ol49-60 | 1953 | Fablok | Leszno | Wrak |
| Ol49-61 | 1953 | Fablok | Dzierżoniów | Eksponat |
| Ol49-64 | 1953 | Fablok | Jaworzyna Śląska | Eksponat |
| Ol49-69 | 1953 | Fablok | Leszno | Wrak |
| Ol49-71 | 1953 | Fablok | Kościerzyna | Eksponat |
| Ol49-72 | 1953 | Fablok | Tarnów | Pomnik |
| Ol49-79 | 1953 | Fablok | Karsznice | Eksponat |
| Ol49-80 | 1953 | Fablok | Ełk | Wrak |
| Ol49-81 | 1953 | Fablok | Leszno | Wrak |
| Ol49-82 | 1953 | Fablok | Krzyż | Pomnik |
| Ol49-85 | 1953 | Fablok | Wolsztyn | Wrak |
| Ol49-90 | 1954 | Fablok | Pyskowice | Eksponat |
| Ol49-93 | 1954 | Fablok | Jaworzyna Śląska | Eksponat |
| Ol49-99 | 1954 | Fablok | Wolsztyn | Oczekuje naprawy |
| Ol49-100 | 1954 | Fablok | Chabówka | Oczekuje naprawy |
| Ol49-102 | 1954 | Fablok | Dzierżoniów | Eksponat |
| Ol49-111 | 1954 | Fablok | Leszno | Wrak |
Uwagi:
- Ol49-99 posiada fałszywe oznaczenie Ol49-69 nadane podczas naprawy głównej w 2001 roku.
2. Ol49-111 został rozłożony na części w 2007 roku w celach naprawy (która się nie odbyła) i nie wiadomo na ten moment o dalszych losach parowozu.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Ol49-12 -
Ol49-44 w Chabówce -
Ol49 w Korszach -
Ol49-50 w Toruniu -
tender parowozu Ol49-82 -
Kabina parowozu Ol49 -
Ol-49 po remoncie na terenie parowozowni Toruń Kluczyki -
Ol49-69 na stacji Żukowo Wschodnie, 2019 -
Ol49-59 podczas Parady Parowozów w Wolsztynie
_WK13.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Regularne przewozy parowozami – już od 15 maja! – Koleje Wielkopolskie [online], koleje-wielkopolskie.com.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Wciaz pod para... | Polskie parowozy [online], polskieparowozy.pl [dostęp 2019-08-08].
- ↑ parowozy.pl Ol49-100 [online], parowozy.pl [dostęp 2019-08-08].
- ↑ Wciaz pod para... | Polskie parowozy [online], polskieparowozy.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Parowóz Ol49 012 wraca do Polski. Znów będzie woził pasażerów [zdjęcia] – Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozk... [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Wciaz pod parą… | Polskie parowozy [online], polskieparowozy.pl [dostęp 2019-08-08].
- ↑ Lokomotywa parowa Ol49. www.parowozy.net. [dostęp 2012-11-01].
- ↑ Ilostan Pojazdów Trakcyjnych ForumKolejowe.pl [online], ilostan.forumkolejowe.pl [dostęp 2024-04-07].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Fijałkowski i W. Kowalewski, 1959, Charakterystyki Normalnotorowych Pojazdów Trakcyjnych, Wydawnictwa Komunikacyjne