Nuuk

Nuuk
	; Centrum miasta
Herb	Flaga
Państwo	Dania
Terytorium zależne	Grenlandia
Gmina	Sermersooq
Data założenia	1721 lub 1728
Burmistrz	Asii Chemnitz Narup
Wysokość	0–100 m n.p.m.
Populacja (2023); • liczba ludności	; 19 604
Nr kierunkowy	31
Kod pocztowy	Nuuk 3900, Nuussuaq 3905
	Położenie na mapie Grenlandii Nuuk
	64°10′N 51°45′W/64,166667 -51,750000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Nuuk (duń. Godthåb) – stolica i największe miasto Grenlandii^[2]. Miasto jest położone w południowo-zachodniej części wyspy, nad Cieśniną Davisa, ok. 250 km na południe od koła podbiegunowego.

Port handlowy i rybacki. Zakłady przemysłu spożywczego-przetwórstwo ryb^[2]; niewielka stocznia oraz port lotniczy^[3]. Ośrodek gospodarczy, kulturalny i naukowy wyspy^[4]. Znajduje się tu centrum handlowe Nuuk Center. W mieście jest też nieczynna skocznia narciarska Ravnebakken o punkcie konstrukcyjnym wynoszącym 30 m^[5].

Położenie

Nuuk jest stolicą Grenlandii^[6] i siedzibą gminy Sermersooq^[7]. Należy do dystryktu Nuuk^[8]. Leży na południowo-zachodnim wybrzeżu Grenlandii, nad Cieśniną Davisa, przy ujściu fiordu Godthåb(inne języki)^[9]. Najwyżej położony budynek w mieście leży na wysokości 100 m^[10].

Miasto jest podzielone na cztery dzielnice^[a]^[b]^[11]^[12]:

Nuuk – 8 496 mieszkańców
Nuussuaq – 3 083 mieszkańców
Quassussuup Tungaa – 4 442 mieszkańców
Qinngorput – 2 958 mieszkańców

Historia

Pierwszymi mieszkańcami tych terenów mogli być ludzie zwani kulturą Saqqaq, którzy pojawili się na Grenlandii ponad 4000 lat temu^[13]^[14]. W dziesiątym wieku tereny położone na południe od Nuuk zaczęli eksplorować wikingowie^[15], którzy z czasem mogli się osiedlić także na terenie dzisiejszego Nuuk. Inuici i wikingowie żyli razem na tym obszarze od ok. 1000 roku n.e.

Osada, nazwana „Dobra Nadzieja” (duń. Godthåb), założona została w 1721^[2]^[9] lub 1728^[16]^[17] roku przez norweskiego misjonarza Hansa Egedego, w pobliżu miejsca wcześniejszego osadnictwa inuickiego i skandynawskiego z X–XIV w. (tzw. Osiedle Zachodnie – westri-byggd). W 1979, wraz z uzyskaniem autonomii^[18], nastąpiła zmiana nazwy na Nuuk.

Kultura i oświata

W Nuuk znajduje się kilka szkół^[4], w tym Uniwersytet Grenlandzki (grenl. Ilisimatusarfik)^[19], jedyny taki na wyspie. Znajduje się tu także Muzeum Narodowe Grenlandii^[20], centrum kultury Katuaq oraz Publiczna i Narodowa Biblioteka Grenlandii.

Populacja

Według danych oficjalnych liczba mieszkańców 1 stycznia 2023 roku wynosiła 19 604 osoby^[12]. Jest to największe pod względem liczby mieszkańców miasto na Grenlandii^[21].

W połowie XX wieku Grenlandia utraciła kolonialny charakter, a lokalna administracja zaczęła przenosić się z Danii na Grenlandię, co spowodowało gwałtowny rozwój Nuuk. W 1965 roku liczba ludności wynosiła 4867, a w 1970 już 7478. Powstało wtedy wiele nowych bloków mieszkalnych, w tym osławiony Blok P. W pierwszej dekadzie XXI wieku powstała nowa dzielnica Qinngorput, we wschodniej części miasta^[22].

Populacja Nuuk w latach 1994–2023^[12]:

Transport

Powietrzny: Nuuk posiada port lotniczy skomunikowany z wieloma miejscowościami na Grenlandii. Odlatują stąd samoloty linii Air Greenland. Kursy do portu lotniczego Keflavík w Islandii obsługuje Icelandair^[23].
Morski: Żeglugę pasażerską obsługuje Arctic Umiaq Line^[24].
Drogowy: Nuuk nie jest połączone drogami z żadnymi innymi miejscowościami^[10]. Autobusową komunikację miejską zapewnia Nuup Bussii^[25].

Klimat

Nuuk znajduje się na zachodnim wybrzeżu, ok. 240 km na południe od koła podbiegunowego. Według klasyfikacji klimatów Köppena panuje tam klimat tundry^[26]. Średnia temperatura w ciągu roku wynosi –1,4 °C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (9,1 °C), a najzimniejszym luty (–5,8 °C). Opady w ciągu roku wynoszą 781,6 mm^[27].

Religia

W mieście znajduje się drewniana Katedra w Nuuk, pełniąca funkcję katedry luterańskiej Diecezji Grenlandii podlegającej Kościołowi Danii^[28], a także luterański Kościół Hansa Egede^[29].

W miejscowości funkcjonuje też katolicka parafia Parafia Chrystusa Króla^[30] podlegająca Diecezji kopenhaskiej^[31].

Sport

W Nuuk znajdują się kluby sportowe:

Nuuk Idraetslag: piłka nożna (sekcje męska i żeńska), piłka ręczna
B-67: piłka nożna, piłka ręczna, badminton
Grønlands Seminarius Sportklub: piłka nożna, piłka ręczna
Nuuk Biathlon: biathlon

W mieście znajduje się stadion, mogący pomieścić do 2000 osób^[32], na którym odbywa się liga grenlandzka oraz stadion do piłki ręcznej Godthåbhallen, mieszczący do 1000 osób^[32]. Jest także trasa do narciarstwa alpejskiego z windami (różnica wysokości 300 m) na górze Lille Malene^[33], z dolnej stacji kolejki w pobliżu terminalu lotniczego^[34].

Miasta partnerskie

Ta sekcja od 2019-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Panorama miasta w październiku 2006

Uwagi

↑ Stan na 1 stycznia 2023.
↑ Jest jeszcze 625 mieszkańców Nuuk, których dzielnica zamieszkania jest nieznana.

Przypisy

↑ Everything you need to know about Nuuk. visitnuuk.com. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Encyklopedia Powszechna „Kluszczyński” (wyd. Ryszard Kluszczyński 2001), strona 714. ISBN 83-88080-13-X.
↑ GOH – Nuuk Airport. FlightStats.com. [dostęp 2012-08-09]. (ang.).
↑ ^a ^b Welcome to Nuuk – the capital of Greenland. randburg.com. [dostęp 2012-08-09]. (ang.).
↑ Nuuk – Ravnebakken. SkiSprungschanzen.com. [dostęp 2012-08-09]. (pol.).
↑ Greenland – The World Factbook. www.cia.gov. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).
↑ Databeskyttelse. sermersooq.gl. [dostęp 2023-10-07]. (duń.).
↑ Naduk Kleemann: Greenland in Figures 2023. Nuuk: Statistics Greenland, 2023, s. 5. ISBN 978-87-998113-8-0. ISSN 1604-7397. (ang.).
↑ ^a ^b Nuuk, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2013-06-25] (ang.).
↑ ^a ^b Kortportal. nunagis-asiaq.hub.arcgis.com. [dostęp 2023-10-12]. (ang.).
↑ LOKALPLANER OG KOMMUNEPLANTILLÆG FOR NUUK. www.sermersooq.gl. [dostęp 2023-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-21)]. (duń.).
↑ ^a ^b ^c Population In Nuuk January 1st by citydistrict 1994-2023 [BEESTNUK]. bank.stat.gl. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ Migration to Greenland. Greenland.com. [dostęp 2012-08-09]. (ang.).
↑ Ilulissat Icefjord (śródtytuł: Long Description, ostatni akapit). UNESCO (whc.unesco.org). [dostęp 2012-08-09]. (ang.).
↑ Nowe oblicze Grenlandii – pogoda dla wikinga. National Geographic. [dostęp 2012-08-09]. (pol.).
↑ Nuuk. Greenland.com. [dostęp 2013-06-25]. (ang.).
↑ Nuuk Town (Godthåb). LonelyPlanet.com. [dostęp 2013-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
↑ Grenlandia chce niepodległości. Czy pomogą rekordowe ceny surowców?. Gazeta Wyborcza (wyborcza.biz). [dostęp 2012-08-09]. (ang.).
↑ Ilisimatusarfik – University of Greenland. Ilisimatusarfik. [dostęp 2012-08-09]. (ang.).
↑ The Museum. Natmus.gl. [dostęp 2013-10-03]. (ang.).
↑ Population in Localities January 1st 1977-2023 [BEESTD]. bank.stat.gl. [dostęp 2023-11-17]. (ang.).
↑ Adam Grydehoj. Constructing a Centre on the Periphery: Urbanization and Urban Design in the Island City of Nuuk, Greenland. „Island Studies Journal”. 9 (2), s. 205–222, listopad 2014. Beewolf Press Limited. DOI: 10.24043/isj.302. ISSN 1715-2593. [dostęp 2023-11-18]. (ang.).
↑ Zob. rozkład lotów na stronie głównej.
↑ Fares to Settlements, Arctic Umiaq Line [dostęp 2015-03-02].
↑ Bus.gl. Zob. zakładki: Køreplaner lub Køreplanskort.
↑ Climate and monthly weather forecast Nuuk, Greenland. www.weather-atlas.com. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).
↑ John Cappelen: DMI Report 18-19 Climatological Standard Normals 1981-2010 – Denmark, The Faroe Islands and Greenland – Based on Data Published in DMI Reports 18-02, 18-04 and 18-05. Danish Meteorological Institute. s. 27. [dostęp 2023-10-19]. (pol.).
↑ Nuuk Cathedral. www.alluringworld.com. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).
↑ Palaseqarfik Nuuk / Nuuk Præstegæld. palasi-nuuk.dk. [dostęp 2023-10-19]. (gren. • duń. • ang.).
↑ Den katolske Kirke i Grønland. katolsk.gl. [dostęp 2023-10-19]. (duń. • ang.).
↑ Krist Konge Kirke w bazie gcatholic.org [dostęp 2023-10-19] (ang.).
↑ ^a ^b World Stadiums – Stadiums in Greenland. worldstadiums.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-09)].
↑ Forsiden.
↑ General Aviation Flying to Europe.

Linki zewnętrzne

Strona turystyczna miasta Nuuk. Greenland-Guide.gl. [dostęp 2013-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-09)]. (ang.).
Strona internetowa gminy Sermersooq. Sermersooq.gl. [dostęp 2013-06-25]. (duń.).
Nuuk – eldorado kontrastów. Styl.pl. [dostęp 2014-01-06]. (pol.).

[11] Stan na 1 stycznia 2023.

[12] Jest jeszcze 625 mieszkańców Nuuk, których dzielnica zamieszkania jest nieznana.

[visit-1] Everything you need to know about Nuuk. visitnuuk.com. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[enc-2] Encyklopedia Powszechna „Kluszczyński” (wyd. Ryszard Kluszczyński 2001), strona 714. ISBN 83-88080-13-X.

[fs-3] GOH – Nuuk Airport. FlightStats.com. [dostęp 2012-08-09]. (ang.).

[ra-4] Welcome to Nuuk – the capital of Greenland. randburg.com. [dostęp 2012-08-09]. (ang.).

[ski-5] Nuuk – Ravnebakken. SkiSprungschanzen.com. [dostęp 2012-08-09]. (pol.).

[cia-6] Greenland – The World Factbook. www.cia.gov. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).

[data-7] Databeskyttelse. sermersooq.gl. [dostęp 2023-10-07]. (duń.).

[stat2023-8] Naduk Kleemann: Greenland in Figures 2023. Nuuk: Statistics Greenland, 2023, s. 5. ISBN 978-87-998113-8-0. ISSN 1604-7397. (ang.).

[eb-9] Nuuk, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2013-06-25] (ang.).

[nunagis-10] Kortportal. nunagis-asiaq.hub.arcgis.com. [dostęp 2023-10-12]. (ang.).

[se-13] LOKALPLANER OG KOMMUNEPLANTILLÆG FOR NUUK. www.sermersooq.gl. [dostęp 2023-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-21)]. (duń.).

[bank-14] Population In Nuuk January 1st by citydistrict 1994-2023 [BEESTNUK]. bank.stat.gl. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[gr-15] Migration to Greenland. Greenland.com. [dostęp 2012-08-09]. (ang.).

[unesco-16] Ilulissat Icefjord (śródtytuł: Long Description, ostatni akapit). UNESCO (whc.unesco.org). [dostęp 2012-08-09]. (ang.).

[ng-17] Nowe oblicze Grenlandii – pogoda dla wikinga. National Geographic. [dostęp 2012-08-09]. (pol.).

[gr2-18] Nuuk. Greenland.com. [dostęp 2013-06-25]. (ang.).

[lp-19] Nuuk Town (Godthåb). LonelyPlanet.com. [dostęp 2013-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).

[wyb-20] Grenlandia chce niepodległości. Czy pomogą rekordowe ceny surowców?. Gazeta Wyborcza (wyborcza.biz). [dostęp 2012-08-09]. (ang.).

[il-21] Ilisimatusarfik – University of Greenland. Ilisimatusarfik. [dostęp 2012-08-09]. (ang.).

[nat-22] The Museum. Natmus.gl. [dostęp 2013-10-03]. (ang.).

[localities-23] Population in Localities January 1st 1977-2023 [BEESTD]. bank.stat.gl. [dostęp 2023-11-17]. (ang.).

[Grydehoj-24] Adam Grydehoj. Constructing a Centre on the Periphery: Urbanization and Urban Design in the Island City of Nuuk, Greenland. „Island Studies Journal”. 9 (2), s. 205–222, listopad 2014. Beewolf Press Limited. DOI: 10.24043/isj.302. ISSN 1715-2593. [dostęp 2023-11-18]. (ang.).

[25] Zob. rozkład lotów na stronie głównej.

[26] Fares to Settlements, Arctic Umiaq Line [dostęp 2015-03-02].

[27] Bus.gl. Zob. zakładki: Køreplaner lub Køreplanskort.

[28] Climate and monthly weather forecast Nuuk, Greenland. www.weather-atlas.com. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).

[29] John Cappelen: DMI Report 18-19 Climatological Standard Normals 1981-2010 – Denmark, The Faroe Islands and Greenland – Based on Data Published in DMI Reports 18-02, 18-04 and 18-05. Danish Meteorological Institute. s. 27. [dostęp 2023-10-19]. (pol.).

[30] Nuuk Cathedral. www.alluringworld.com. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).

[31] Palaseqarfik Nuuk / Nuuk Præstegæld. palasi-nuuk.dk. [dostęp 2023-10-19]. (gren. • duń. • ang.).

[32] Den katolske Kirke i Grønland. katolsk.gl. [dostęp 2023-10-19]. (duń. • ang.).

[33] Krist Konge Kirke w bazie gcatholic.org [dostęp 2023-10-19] (ang.).

[stadiums-34] World Stadiums – Stadiums in Greenland. worldstadiums.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-09)].

[35] Forsiden.

[36] General Aviation Flying to Europe.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[a]

[b]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

Kujalleq	Aappilattoq Alluitsoq Alluitsup Paa Ammassivik Eqalugaarsuit Igaliku Nanortalik Narsaq Narsarmijit Narsarsuaq Østprøven Qaqortoq Qorlortorsuaq Qassiarsuk Qassimiut Saarloq Tasiusaq
Qaasuitsup	Aappilattoq Aasiaat Akunnaaq Attu Iginniarfik Ikamiut Ikerasaarsuk Ikerasak Ilimanaq Illorsuit Ilulissat Innaarsuit Kangaatsiaq Kangerluk Kangersuatsiaq Kitsissuarsuit Kullorsuaq Moriusaq Naajaat Niaqornaarsuk Niaqornat Nutaarmiut Nuugaatsiaq Nuussuaq Oqaatsut Qaanaaq Qaarsut Qasigiannguit Qeqertaq Qeqertarsuaq Qeqertarsuaq (Qaanaaq) Qeqertat Qernertuarssuit Qilakitsoq Qullissat Saattut Saqqaq Savissivik Siorapaluk Tasiasuq Ukkusissat Upernavik Upernavik Kujalleq Uummannaq
Qeqqata	Atammik Itilleq Kangaamiut Kangerlussuaq Maniitsoq Napasoq Sarfannguit Sisimiut
Sermersooq	Arsuk Isortoq Ittoqqortoormiit Ivittuut Kangilinnguit Kapisillit Kulusuk Kuummiut Nuuk Paamiut Qeqertarsuatsiaat Qoornoq Sermiligaaq Tasiilaq Tiniteqilaaq Uunarteq