Mistrzostwa Turcji w piłce nożnej mężczyzn
Mistrzostwa Turcji w piłce nożnej (tur. Türkiye Futbol Şampiyonası) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie - corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) - mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Turcji.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Mistrzostwa Turcji w piłce nożnej rozgrywane są od 1904 roku. Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Süper Lig, 1. Lig, 2. Lig oraz niższych regionalnych klasach.
W 1899 roku w Stambule powstał pierwszy turecski klub piłkarski Black Stockings FC (wcześniej, od 1890 założone były również kluby, jednak były to kluby greckie, ormiańskie i angielskie), potem następne. Po założeniu w 1923 roku tureckiej federacji piłkarskiej - TFF, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych oficjalnych rozgrywek o mistrzostwo Turcji w sezonie 1924. Nazywały się one Türkiye Futbol Şampiyonası i trwały do roku 1951. Format mistrzostw oparty był na systemie pucharowym, zwycięzcy każdej z najlepszych lig regionalnych kraju walczyły potem o mistrzostwo. Wcześniej od 1904 do 1915 odbywały się rozgrywki też w İstanbul Futbol Ligi, które były kontynuowane potem w latach 1924–1951. W międzyczasie również powstały inne liczne ligi regionalne: Adana (1923), Ankara (1923) Eskişehir (1920), Izmir (1923), Kayseri (1936) i Trabzon (1923). Począwszy od 1936 roku organizowane pierwsze ogólnokrajowe ligowe rozgrywki o nazwie Narodowa Dywizja (tur. Millî Küme), które trwały do sezonu 1949/50, jednak nie uznane przez TFF jako oficjalne mistrzostwa Turcji. W sezonach 1956/57 i 1957/58 odbyły się rozgrywki o Puchar Federacji Tureckiej (tur. Federasyon Kupası), które wówczas były równoznaczne z rozgrywkami o mistrzostwo Turcji.
Rok później, w 1959 roku wprowadzono profesjonalną Ligę Narodową, zwaną Millî Lig. Liga była następczynią Türkiye Futbol Şampiyonası i Millî Küme. W pierwszym sezonie 1959 szesnaście zespołów były podzielone na dwie grupy: białą i czerwoną, zwycięzcy grup w dwumeczu rozegrały tytuł mistrza. Od sezonu 1959/60 liga zawierała szesnaście zespołów.
W sezonie 1963/64 liga zmieniła nazwę na 1. Lig.
W sezonie 2001/02 liga została przemianowana na Süper Lig[1].
Mistrzowie i pozostali medaliści
[edytuj | edytuj kod]Türkiye Futbol Şampiyonası (1924–1951)
[edytuj | edytuj kod](nie uznane przez TFF)
Millî Küme (1936–1950)
[edytuj | edytuj kod](nie uznane przez TFF)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Federasyon Kupası (1956–1958)
[edytuj | edytuj kod]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Süper Lig (od 1959)
[edytuj | edytuj kod]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Statystyka
[edytuj | edytuj kod]Klasyfikacja według klubów
[edytuj | edytuj kod]W dotychczasowej historii Mistrzostw Turcji na podium oficjalnie stawało w sumie 26 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Fenerbahçe, który zdobył 28 tytułów mistrzowskich.
Stan po zakończeniu sezonu 2023/2024.
| Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||
| 1. | Fenerbahçe SK | 28 | 29 | 9 | 1933, 1935, 1936/37, 1939/40, 1942/43, 1944, 1944/45, 1945/46, 1949/50, 1959, 1960/61, 1963/64, 1964/65, 1967/68, 1969/70, 1973/74, 1974/75, 1977/78, 1982/83, 1984/85, 1988/89, 1995/96, 2000/01, 2003/04, 2004/05, 2006/07, 2010/11, 2013/14 |
| 2. | Galatasaray SK | 25 | 19 | 19 | 1938/39, 1961/62, 1962/63, 1968/69, 1970/71, 1971/72, 1972/73, 1986/87, 1987/88, 1992/93, 1993/94, 1996/97, 1997/98, 1998/99, 1999/2000, 2001/02, 2005/06, 2007/08, 2011/12, 2012/13, 2014/15, 2017/18, 2018/19, 2022/23, 2023/24 |
| 3. | Beşiktaş JK | 21 | 20 | 16 | 1934, 1940/41, 1943/44, 1946/47, 1951, 1956/57, 1957/58, 1959/60, 1965/66, 1966/67, 1981/82, 1985/86, 1989/90, 1990/91, 1991/92, 1994/95, 2002/03, 2008/09, 2015/16, 2016/17, 2020/21 |
| 4. | Trabzonspor | 7 | 9 | 9 | 1975/76, 1976/77, 1978/79, 1979/80, 1980/81, 1983/84, 2021/22 |
| 5. | Harp Okulu | 3 | 1 | 0 | 1924, 1942, 1945 |
| 6. | Gençlerbirliği | 2 | 1 | 2 | 1941, 1946 |
| 7. | İstanbul Başakşehir | 1 | 2 | 1 | 2019/20 |
| 8. | Göztepe | 1 | 1 | 2 | 1950 |
| 9. | Ankara Demirspor | 1 | 1 | 0 | 1947 |
| 10. | Bursaspor | 1 | 0 | 1 | 2009/10 |
| Ankaragücü | 1 | 0 | 1 | 1949 | |
| Muhafızgücü | 1 | 0 | 1 | 1927 | |
| 13. | Eskişehir Demirspor | 1 | 0 | 0 | 1940 |
| Güneş | 1 | 0 | 0 | 1937/38 | |
| İstanbulspor | 1 | 0 | 0 | 1932 | |
| 16. | Eskişehirspor | 0 | 3 | 2 | |
| 17. | Altay SK | 0 | 1 | 3 | |
| 18. | Adanaspor | 0 | 1 | 0 | |
| Sivasspor | 0 | 1 | 0 | ||
| 20. | Gaziantepspor | 0 | 0 | 2 | |
| Samsunspor | 0 | 0 | 2 | ||
| 22. | Boluspor | 0 | 0 | 1 | |
| Kayagücü | 0 | 0 | 1 | ||
| Malatyaspor | 0 | 0 | 1 | ||
| Zonguldak Kömürspor | 0 | 0 | 1 | ||
| Konyaspor | 0 | 0 | 2 | ||
10 i więcej mistrzostw TurcjiKlasyfikacja według miast
[edytuj | edytuj kod]Siedziby klubów: Stan po zakończeniu sezonu 2023/2024.
| Miasto | Liczba tytułów | Kluby |
|---|---|---|
| Stambuł | 78 | Fenerbahçe SK (28), Galatasaray SK (25), Beşiktaş JK (21), Harbiye (1), İstanbulspor (1), Güneş (1), İstanbul Başakşehir (1) |
| Ankara | 8 | Gençlerbirliği (2), Harp Okulu (2), Ankara Demirspor (1), Ankara Demirspor (1), Muhafızgücü (1), Ankaragücü (1) |
| Trabzon | 7 | Trabzonspor (7) |
| Izmir | 1 | Göztepe (1) |
| Bursa | Bursaspor (1) | |
| Eskişehir | Eskişehir Demirspor (1) |
Uczestnicy
[edytuj | edytuj kod]Są 76 zespołów, które wzięły udział w 67 ligowych Mistrzostwach Turcji, które były prowadzone od 1959 aż do sezonu 2024/25 łącznie. Tylko Fenerbahçe, Galatasaray i Beşiktaş były zawsze obecni w każdej edycji.
Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2024/25.
- 67 razy: Beşiktaş JK, Fenerbahçe SK, Galatasaray SK
- 54 razy: Ankaragücü
- 51 razy: Trabzonspor
- 49 razy: Bursaspor, Gençlerbirliği
- 42 razy: Altay
- 32 razy: Samsunspor
- 31 razy: Gaziantepspor, Göztepe
- 30 razy: Eskişehirspor
- 29 razy: Antalyaspor, Kayserispor
- 25 razy: Çaykur Rizespor, İstanbulspor
- 24 razy: Konyaspor
- 22 razy: Adanaspor
- 21 razy: Adana Demirspor, Denizlispor, Kasımpaşa
- 20 razy: Boluspor, Kocaelispor
- 19 razy: Sivasspor
- 17 razy: İstanbul B.B.
- 16 razy: Karşıyaka
- 15 razy: Mersin İdman Yurdu
- 14 razy: Vefaspor, Zonguldak Kömürspor
- 13 razy: Ankara Demirspor, Sarıyer
- 12 razy: Türk Telekomspor
- 11 razy: Diyarbakırspor, Malatyaspor, Orduspor, Sakaryaspor
- 10 razy: Altınordu, Fatih Karagümrük, İzmirspor, Karabükspor, Şekerspor
- 9 razy: Alanyaspor, Feriköy, Ankaraspor
- 8 razy: Beykoz SK 1908, Giresunspor, Keçiörengücü
- 7 razy: Akhisar Belediyespor
- 6 razy: Erzurumspor, Gaziantep FK, Manisaspor
- 5 razy: Hatayspor, Vanspor, Yeni Malatyaspor, Zeytinburnuspor
- 4 razy: Aydınspor, Bakırköyspor, Çanakkale Dardanelspor, Elazığspor, Kayseri Erciyesspor
- 2 razy: Alibeyköyspor, Beyoğluspor, Yeşildirek, Yimpaş Yozgatspor, Hacettepe, Akçaabat Sebatspor, Balıkesirspor
- 1 raz: Bodrum, Bucaspor, Eyüpspor, Kahramanmaraşspor, MKE Kırıkkalespor, Pendikspor, Petrol Ofisi, Siirtspor, Ümraniyespor
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna strona Süper Lig (tur.)
- Super Liga, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02].
- Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
- Oficjalna strona TFF (tur.)
- Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)
Encyklopedie internetowe (lista w projekcie Wikimedia):