Małgorzata (imię)

Małgorzata
Płeć	żeńskie
	Znaczenie
Słowo	gr. μαργαρίτης, sanskryt मञ्यरी
Znaczenie	„perła”, „pąk kwiatowy”, „kwiat”, „listowie”
	Alternatywne nazwy
Warianty obcojęzyczne	Margaret, Margarita, Маргарита itp.
Formy pochodne	Małgosia, Gosia
Pokrewne imiona	Greta, Ryta
Popularność	4. miejsce w Polsce (585 tysięcy osób)
	Hasło w Wikisłowniku
	Cytaty w Wikicytatach

Małgorzata – imię żeńskie pochodzenia greckiego.

Etymologia

Wywodzi się od łac. Margarita, które pochodziło od gr. μαργαρίτης margarites oznaczającego „perłę”, które ma źródło w formie derywowanej od sanskryckiego मञ्यरी mañjarī^[1] oznaczającego m.in. „perłę”, „pąk kwiatowy”, „kwiat”, „listowie (w formie ornamentu na budynku)”^[2].

Zdrobnienia powstałe od Margarity to Greta i Ryta.

Polska Małgorzata

Małgorzata – polska forma imienia powstała za sprawą dysymilacji r-r=ł-r: Malgorzatha (1468), wcześniej Margorzata (1438), Margorzatha (1438), (1333), (1341)^[4] (porównaj angielskie Margaret, Margo, węgierskie Margit, francuskie Marguerite, Margot czy niemieckie Margarete).

Przykładowy tekst z użyciem tego imienia w wersji z r zamiast ł, z 1407 roku: „Jaco Margorzatha Michalowich cony ne szaczowala ani mu sa ne sza szkoda stala”^[5], czy dwa wpisy (nr 163 z pierwszej połowy 1402 i nr 258 z przełomu 1402/1403):

163. Nota, quod Andreas de Satco[wo] ducit testes, primus Bogu[sz de] Carwowo, 2-us Bronisz [de] Blomino, 3-ius Micolay de Re[cowo] 4-us Woytek de ibidem, quintus Iacobus de Trzøszewo: O chtorø rolø zalowala Ma¦rgorzata namø, tey ya wsziwaiø^[a] wiszey trzech lat.

258. Nota, idem docet glotem, primus Racibor, sicut fuit, Andreas de Pomnianowo, sicut fuit, Adam Szolipesz, sicut fuit, Wøcenczi de Wrzbicza, Mroczek de ibidem:

Cszom vczinil Margorzacze, tom vczinil zaiey poczøtkem, kedi mø specza pchala^[6]

Popularność

Małgorzata w 2019 zajmowała 52. miejsce w grupie imion żeńskich nadawanych nowo narodzonym dzieciom^[7]. W całej populacji Polek Małgorzata zajmowała w 2020 roku 4. miejsce (585 892 osoby)^[3].

Wedle danych PESEL według stanu z 19 stycznia 2024 roku imię to nosi w Polsce 577 214 kobiet^[8].

Małgorzata imieniny obchodzi

12 stycznia, w dzień wspomnienia Małgorzaty Bourgeoys,
18 stycznia^[9], w dzień wspomnienia Małgorzaty Węgierskiej (Młodszej)^[10],
22 lutego^[9], w dzień wspomnienia Małgorzaty z Kortony,
25 marca, w dzień wspomnienia Małgorzaty Clitherow,
13 kwietnia^[9], w dzień wspomnienia bł. Małgorzaty z Città di Castello, zakonnicy (zm. 1320)^[10],
27 maja, w dzień wspomnienia Małgorzaty Pole, hrabiny Salisbury, męczennicy (zm. 1541),
20 czerwca, w dzień wspomnienia bł. Małgorzaty Ebner^[11],
20 lipca^[9], w dzień wspomnienia: Małgorzaty z Antiochii Pizydyjskiej (przez katolików), Małgorzaty z Leuven i Małgorzaty z Ypres^[10] (Małgorzata Antiocheńska wspominana jest przez grekokatolików 13 lipca),
27 sierpnia^[9], w dzień wspomnienia św. Małgorzaty bosonogiej (zm. 1395)^[12],
30 sierpnia, w dzień wspomnienia Małgorzaty Ward,
16 października, w dzień wspomnienia Małgorzaty Marii Alacoque od roku 1969 (w niektórych źródłach data ta jest podawana także jako 14 października^[10], a do roku 1969 był to 17 października^[9]^[10]),
2 listopada^[9], w dzień wspomnienia bł. Małgorzaty Lotaryńskiej^[10],
16 listopada, w dzień wspomnienia Małgorzaty Szkockiej (do reformy liturgicznej Soboru watykańskiego II był to dzień 10 czerwca).

"Skarbczyk imion" Donata Chruścickiego podaje także daty 25 lutego i 10 kwietnia^[9], niewykazujące związku z dniami wspomnień świętych, w które tradycyjnie obchodzone były imieniny.

Osoby o imieniu Małgorzata

Władczynie

Małgorzata I – władczyni Danii, Norwegii i Szwecji
Małgorzata II – królowa Danii
Małgorzata Burgundzka – królowa Nawarry i Francji
Małgorzata Glücksburg – księżniczka Grecji i Danii
Małgorzata Glücksburg – księżniczka Danii
Małgorzata Hohenzollern-Sigmaringen – tytularna następczyni tronu Rumunii, córka króla Michała I
Małgorzata z Nawarry – królowa Nawarry
Małgorzata Tudor – królowa Szkocji
Małgorzata Windsor – hrabina Snowdon
Małgorzata Walezjuszka – królowa Francji i Nawarry

Pozostałe imienniczki

Margaret Atwood – kanadyjska pisarka
Małgorzata Andrzejewicz – polska piosenkarka
Małgorzata Bartyzel – polska dziennikarka
Margaret Berger – norweska piosenkarka
Małgorzata Braszka – polska kostiumograf filmowa
Małgorzata Braunek – polska aktorka
Margaret Cavendish (księżna Newcastle) – brytyjska pisarka i filozof
Margaret Drabble – angielska pisarka
Marguerite Duras – francuska pisarka
Małgorzata Dydek – polska koszykarka
Margot Fonteyn – angielska tancerka
Małgorzata Foremniak – polska aktorka
Margaret Fuller – amerykańska dziennikarka
Małgorzata Glinka-Mogentale – polska siatkarka
Małgorzata Gosiewska – polska polityczka
Małgorzata Golińska – poseł na Sejm RP
Maggie Grace – amerykańska aktorka
Małgorzata Grela – polska śpiewaczka operowa
Małgorzata Hołub – polska lekkoatletka, sprinterka
Małgorzata „Margaret” Jamroży – polska piosenkarka
Małgorzata Kenneth – królowa Szkocji
Małgorzata Kidawa-Błońska – polska polityczka, posłanka na Sejm, rzecznik prasowy rządu RP
Małgorzata Kosik – polska aktorka, modelka, piosenkarka
Małgorzata Kościelniak – polska dziennikarka
Margareta Kozuch – niemiecka siatkarka
Małgorzata Kożuchowska – polska aktorka
Małgorzata Markiewicz – polska wokalistka
Margaret Mead – amerykańska socjolog
Margaret Mitchell – amerykańska pisarka
Małgorzata Musierowicz – polska pisarka
Małgorzata Niemczyk – była polska siatkarka
Małgorzata Niemirska – polska aktorka
Małgorzata Niezabitowska – prawniczka i dziennikarka, rzeczniczka rządu Tadeusza Mazowieckiego
Małgorzata Olejnik – polska aktorka
Margaret Osborne DuPont – amerykańska tenisistka
Małgorzata Ostrowska – polska piosenkarka
Małgorzata Ostrowska-Królikowska – polska aktorka
Małgorzata Paprocka – polska urzędniczka i prawnik
Małgorzata Karolina Piekarska – polska dziennikarka i pisarka
Małgorzata Pieńkowska – polska aktorka
Małgorzata Prokopiuk-Kępka – polska dziennikarka
Margot Robbie – australijska aktorka
Małgorzata Rozenek – polska prezenterka telewizyjna
Małgorzata Rożniatowska – polska aktorka
Małgorzata Ruchała – polska biegaczka narciarska, biathlonistka i trenerka
Małgorzata Sadowska – polska aktorka
Małgorzata Sadurska – polska polityczka
Margit Sandemo – norweska pisarka
Margaret Smith Court – australijska tenisistka
Maggie Smith – brytyjska aktorka
Małgorzata Socha – polska aktorka
Małgorzata Stryjska – polska polityczka
Margaret Thatcher – angielska polityczka
Małgorzata „Lanberry” Uściłowska – polska piosenkarka
Marguerite Yourcenar – francuska pisarka
Małgorzata Walewska – polska śpiewaczka
Margot Wallström – szwedzka polityczka
Margaret Wambui – kenijska lekkoatletka, biegaczka średniodystansowa
Małgorzata Wassermann – polska polityczka, córka Zbigniewa Wassermana
Małgorzata Wyszyńska – polska dziennikarka
Mata Hari (Margaretha McLeod) – holenderska tancerka
Małgorzata Sinica – Naczelniczka Związku Harcerstwa Polskiego (od 9 września 2007)

Postacie fikcyjne

Małgosia – z baśni Jaś i Małgosia
tytułowa bohaterka powieści Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa
Maggie Simpson – postać z serialu animowanego Simpsonowie
Małgorzata – kobieta z dramatu Faust Johanna Wolfganga von Goethego
Marguerite Gautier – bohaterka powieści Dama kameliowa Aleksandra Dumasa
Małgorzata Chodakowska – postać z serialu M jak miłość
Małgosia – bohaterka powieści Małgosia contra Małgosia E. Nowackiej

W innych językach

język angielski – Margaret, Maggie, Meg, Peggy, Peg
język białoruski – Marharyta, Maharèta
język bułgarski – Margarita, Marga, Margita
język czeski – Markéta, Muchlina
język duński – Margrete, Margretje, Mette, Grete
język fiński – Marketta, Maarit, Reeta
język francuski – Marguerite, Margot
język górnołużycki – Marhata
język hebrajski – פנינה (Pnina – perła)
język hiszpański – Margarita
język niderlandzki – Margaret, Margareta, Margaretja, Margarita, Margriet
język irlandzki – Máiréad, Margreg
język islandzki – Margrét
język jidysz – פערלה (Perla – perła)
język litewski – Margarita
język łaciński – Margarita
język macedoński – Margarita, Rita
język niemiecki – Margarete, Margareta, Margarethe, Grete, Gretchen
język norweski – Margareta, Margrete, Margit, Merete, Mette, Margy
język portugalski – Margarida
język rosyjski – Маргарита (Margarita)
język rumuński – Margareta, Greta, Marga
język serbsko-chorwacki – Margareta, Margarita, Margita
język słowacki – Margaréta, Margita, Gréta
język słoweński – Margareta, Marjeta
język szwedzki – Margareta, Margit, Marit, Märta, Greta
język ukraiński – Маргарита (Marharyta), Ріта (Rita), Марго (Margo)
język węgierski – Margit, Margita, Margaréta, Margó, Gréta, Réta
język włoski – Margherita, Rita

Zobacz też

Uwagi

↑ Ø, czyli „o rogate” oznaczało w ówczesnym języku samogłoskę nosową, Leszek Moszyński, Traktat ortograficzny Jakuba Parkosza a alfabety słowiańskie [w:] „Język Polski” 1971, nr 2, marzec-kwiecień, s.105/LI2 (wymaga DjVu).

Przypisy

↑ ^a ^b Margaret [online], Behind the Names: The etymology and history of first names (ang.).
↑ ^a ^b mañjarī, [w:] Monier-Williams, Sanskrit-English Dictionary (ang.).
↑ ^a ^b lista imion żeńskich w rejestrze PESEL stan na 21.01.2020 – imię pierwsze. gov.pl. [dostęp 2020-06-21].
↑ Jan Bystroń, Przyczynek do historyi języka polskiego z początku XV wieku, na podstawie zapisków sądowych w Księdze Ziemi Czerskiej [w:] Sprawozdania Komisyi Językowéj Akademii Umiejętności, Tom IV, Kraków 1891, s.272.
↑ A. de Vincenz, G. Hentschel, Das Wörterbuch der deutschen Lehnwörter in der polnischen Schrift- und Standardsprache. Göttingen – Oldenburg Elektronische Ausgabe.
↑ Marceli Handelsman (wydał), Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, Tom I, Księga ziemska płońska 1400-1427, Warszawa 1920, ss. 13 i 19.
↑ Imiona żeńskie nadane dzieciom w Polsce w 2019 r. – imię pierwsze. gov.pl. [dostęp 2020-06-21].
↑ Otwarte Dane [online], dane.gov.pl [dostęp 2024-10-16] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Skorowidz imion, [w:] DonatD. Chruścicki DonatD., Skarbczyk imion, EwaE. Wieczorek, wyd. II, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1986, s. 29. nlb, prawa kolumna, ISBN 83-217-2374-8, OCLC 833927072 , Książka liczy 128 stron, z których żadnej nie ponumerowano. Na stronie 1. umieszczono logotyp wydawnictwa, str. 3. to strona tytułowa, na stronie 4. wydrukowano numer ISBN, który powtórzono na 3. stronie okładki. Nakład 100 tysięcy egz. Na stronie 4. pozostawiono jako rok wydania 1983, zaś na stronie 128., obok informacji, że jest to drugie wydanie z diapozytywów wydania pierwszego, jako rok wydania wydrukowano 1986.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Małgorzata [online], deon.pl [dostęp 2024-02-22] .
↑ Blessed Margareta Ebner. CatholicSaints.Info. [dostęp 2020-06-21].
↑ Saint Margaret the Barefooted. CatholicSaints.Info. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).

[6] Ø, czyli „o rogate” oznaczało w ówczesnym języku samogłoskę nosową, Leszek Moszyński, Traktat ortograficzny Jakuba Parkosza a alfabety słowiańskie [w:] „Język Polski” 1971, nr 2, marzec-kwiecień, s.105/LI2 (wymaga DjVu).

[sanskryt-1] Margaret [online], Behind the Names: The etymology and history of first names (ang.).

[sanskryt2-2] mañjarī, [w:] Monier-Williams, Sanskrit-English Dictionary (ang.).

[gov2020-3] sta imion żeńskich w rejestrze PESEL stan na 21.01.2020 – imię pierwsze. gov.pl. [dostęp 2020-06-21].

[4] Jan Bystroń, Przyczynek do historyi języka polskiego z początku XV wieku, na podstawie zapisków sądowych w Księdze Ziemi Czerskiej [w:] Sprawozdania Komisyi Językowéj Akademii Umiejętności, Tom IV, Kraków 1891, s.272.

[5] A. de Vincenz, G. Hentschel, Das Wörterbuch der deutschen Lehnwörter in der polnischen Schrift- und Standardsprache. Göttingen – Oldenburg Elektronische Ausgabe.

[7] Marceli Handelsman (wydał), Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, Tom I, Księga ziemska płońska 1400-1427, Warszawa 1920, ss. 13 i 19.

[8] Imiona żeńskie nadane dzieciom w Polsce w 2019 r. – imię pierwsze. gov.pl. [dostęp 2020-06-21].

[9] Otwarte Dane [online], dane.gov.pl [dostęp 2024-10-16] .

[Chruscicki-83-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Skorowidz imion, [w:] DonatD. Chruścicki DonatD., Skarbczyk imion, EwaE. Wieczorek, wyd. II, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1986, s. 29. nlb, prawa kolumna, ISBN 83-217-2374-8, OCLC 833927072 , Książka liczy 128 stron, z których żadnej nie ponumerowano. Na stronie 1. umieszczono logotyp wydawnictwa, str. 3. to strona tytułowa, na stronie 4. wydrukowano numer ISBN, który powtórzono na 3. stronie okładki. Nakład 100 tysięcy egz. Na stronie 4. pozostawiono jako rok wydania 1983, zaś na stronie 128., obok informacji, że jest to drugie wydanie z diapozytywów wydania pierwszego, jako rok wydania wydrukowano 1986.

[deon-pl-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Małgorzata [online], deon.pl [dostęp 2024-02-22] .

[12] Blessed Margareta Ebner. CatholicSaints.Info. [dostęp 2020-06-21].

[13] Saint Margaret the Barefooted. CatholicSaints.Info. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]