Lewodopa

Lewodopa
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	kwas (2S)-2-amino-3-(3,4-dihydroksyfenylo)propanowy
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. levodopum
inne	L-3,4-dihydroksyfenyloalanina, L-DOPA (z ang. dihydroxyphenylalanine)
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C9H11NO4
Masa molowa	197,19 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały, krystaliczny proszek
	Identyfikacja
Numer CAS	59-92-7
PubChem	6047
DrugBank	DB01235
SMILES
	C1=CC(=C(C=C1CC(C(=O)O)N)O)O
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	1,65 g/kg (20 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	rozpuszczalna w metanolu i w zasadach, w DMSO poniżej 1 mg/ml (25 °C), w 0,5 M HCl 50 mg/ml, praktycznie nierozpuszczalna w chloroformie, etanolu, eterze dietylowym i benzenie
Temperatura topnienia	276–278 °C
Temperatura rozkładu	285 °C
logP	−2,39
Kwasowość (pKa)	pKa1 2,32, pKa2 8,72, pKa3 9,96, pKa4 11,79
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-06-30]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Uwaga
Zwroty H	H302, H315, H319, H335
Zwroty P	P301+P312+P330, P305+P351+P338
Numer RTECS	AY5600000
Dawka śmiertelna	LD50 1780 mg/kg (szczur, doustnie)
	Podobne związki
Podobne związki	dekstrodopa (D-DOPA), dopachinon, tyrozyna, dopamina
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	N04BA01, N04BA02, N04BA03
Farmakokinetyka
Działanie	przeciwparkinsonowskie
Biodostępność	30%
Okres półtrwania	50–90 min
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	wysokie
Metabolizm	komórkowy
Wydalanie	70–80% z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lewodopa (łac. levodopum), L-DOPA – organiczny związek chemiczny, naturalny aminokwas, enancjomer D-DOPA o konfiguracji L (co odpowiada konfiguracji S w konwencji CIP), amina katecholowa. Powstaje w organizmie w wyniku hydroksylacji L-tyrozyny, podczas reakcji katalizowanej przez hydroksylazę tyrozynową. Będąc prekursorem dopaminy, jest metabolitem pośrednim w szlaku syntezy adrenaliny:

Podnosi poziom testosteronu oraz zwiększa syntezę i wydzielanie hormonu wzrostu. Występuje między innymi w świerzbcu właściwym^[8] oraz bobie^[9]. Jest metabolitem przejściowym melaniny w procesie melanogenezy.

Użycie medyczne

Lewodopa należy do najskuteczniejszych leków stosowanych w chorobie Parkinsona. Jako prekursor dopaminy przechodzi przez barierę krew–mózg, której ona sama nie jest w stanie przekroczyć. Następnie w ośrodkowym układzie nerwowym jest metabolizowana do dopaminy przy udziale dekarboksylazy aromatycznych L-aminokwasów, co skutkuje zwiększeniem stężenia tego neuroprzekaźnika w mózgu.

Dekarboksylacja DOP-y zachodzi również w obwodowym układzie nerwowym, co jest efektem niepożądanym, dlatego zwykle podaje się ją z inhibitorem dekarboksylazy obwodowej (karbidopą), który hamuje ten proces poza mózgiem^[10].

Przypisy

↑ ^a ^b Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .
↑ ^a ^b ^c Haynes 2016 ↓, s. 3-338.
↑ Haynes 2016 ↓, s. 7-43.
↑ ^a ^b ^c Levodopa, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-08-03] (ang.).
↑ Haynes 2016 ↓, s. 5-93.
↑ Haynes 2016 ↓, s. 5-155.
↑ ^a ^b 3,4-Dihydroksy-L-fenyloalanina (nr 37830) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2020-06-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Mucuna pruriens [online], hort.purdue.edu [dostęp 2016-10-11] .
↑ OlehO. Hornykiewicz OlehO., A brief history of levodopa, „Journal of Neurology”, Suppl 2, 2010, S249–S252, DOI: 10.1007/s00415-010-5741-y, PMID: 21080185 .
↑ Dopa decarboxylase inhibitors, „British Medical Journal”, 4 (5939), 1974, s. 250–251, DOI: 10.1136/bmj.4.5939.250, PMID: 4425849, PMCID: PMC1612227 .

Bibliografia

CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).

Linki zewnętrzne

Biochemistry of Parkinson’s Disease. Viartis (ang.)

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[FP8-1] Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .

[CITEREFHaynes2016'''3'''-338-2] Haynes 2016 ↓, s. 3-338.

[CITEREFHaynes2016'''7'''-43-3] Haynes 2016 ↓, s. 7-43.

[CID-4] Levodopa, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-08-03] (ang.).

[CITEREFHaynes2016'''5'''-93-5] Haynes 2016 ↓, s. 5-93.

[CITEREFHaynes2016'''5'''-155-6] Haynes 2016 ↓, s. 5-155.

[SA-7] 3,4-Dihydroksy-L-fenyloalanina (nr 37830) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2020-06-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[8] Mucuna pruriens [online], hort.purdue.edu [dostęp 2016-10-11] .

[9] OlehO. Hornykiewicz OlehO., A brief history of levodopa, „Journal of Neurology”, Suppl 2, 2010, S249–S252, DOI: 10.1007/s00415-010-5741-y, PMID: 21080185 .

[pmid4425849-10] Dopa decarboxylase inhibitors, „British Medical Journal”, 4 (5939), 1974, s. 250–251, DOI: 10.1136/bmj.4.5939.250, PMID: 4425849, PMCID: PMC1612227 .

[1]

[6]

[2]

[3]

[7]

[4]

[5]

[8]

[9]

[10]