Laura Kaufman

Laura Kaufman
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	16 maja 1889 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	9 sierpnia 1972 ; Lublin
	profesor zwyczajny
	Specjalność: zootechnika
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1916
Habilitacja	1930 ; Uniwersytet Jagielloński
Profesura	25 września 1954
Uczelnia	Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Okres zatrudn.	od 1945
	Odznaczenia
	;

Laura Kaufman (ur. 16 maja 1889 w Krakowie^[1], zm. 9 sierpnia 1972 w Lublinie^[2]) – polska biolog, pierwsza kobieta z tytułem profesora zootechniki w Polsce.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie Bernarda (1852–1929), pracownika Banku Hipotecznego, i Anna z domu Byk (1957–1927)^[1]^[2]. Interesowała się biologią od dziecka^[3]. Ukończyła prywatne żeńskie gimnazjum klasyczne w Krakowie^[1], egzamin dojrzałości pisała w męskim Gimnazjum św. Anny w Krakowie w trybie eksternistycznym^[1]. Rozpoczęła studia biologiczne^[3] na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1906 roku^[1]. Pracowała jako wolontariuszka^[3], a następnie w latach 1910–1919 była asystentką w prowadzonym przez Emila Godlewskiego Zakładzie Embriologiczno-Biologicznym na Wydziale Lekarskim^[1]. Podczas I wojny światowej pracowała jako pielęgniarka w szpitalu Legionów Polskich^[1], odwiedziła podczas tejże wojny stacje morskie w Trieście i Neapolu^[1]. Stopień doktora uzyskała na podstawie pracy na temat regeneracji podczas rozwoju śródmacicznego u salamandry plamistej w 1916 roku^[1]. Po wojnie pracowała w Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach od 1919 roku^[1]. Habilitowała się w 1930 roku na podstawie pracy pt. Analiza czynników kształtujących przebieg wzrostu na podstawie badań nad wzrostem kur i gołębi na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego; była zwolniona z kolokwium habilitacyjnego z uwagi na uznanie dla jej dokonań^[1]. Pracowała na stanowisku docenta na Uniwersytecie Jagiellońskim od 1930 roku^[4]. W 1932 roku została kierowniczką Działu Biologii Hodowlanej Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach^[1] (pozostała na tym stanowisku do 1960 roku^[1]), pracowała tamże do stycznia 1942 roku^[1].

Podczas II wojny światowej ukrywała się pod zmienionym nazwiskiem (Ludwika Kamińska), pomagała w pracach gospodarskich osobom udzielającym jej schronienia oraz prowadziła tajne nauczanie dla dzieci i młodzieży^[1].

Po wojnie wróciła do Puław w kwietniu 1945 roku, gdzie zajęła się rekonstrukcją zniszczonej pracowni. W tym samym roku zatrudniono ją jako profesora genetyki i drobiarstwa na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie^[1]. Pracowała także na Wyższej Szkole Rolniczej w Lublinie^[4]. 25 września 1954 roku otrzymała tytuł profesora zwyczajnego zootechniki jako pierwsza kobieta w Polsce^[1]. Prowadziła cenione przez studentów wykłady z genetyki^[1]. Przeprowadziła się do Lublina w 1955 roku^[1]. Przeszła na emeryturę w 1960 roku^[5], ale jeszcze w wieku 80 lat pozostawała aktywna naukowo^[4].

Była honorowym prezesem Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, pierwszym prezesem i honorowym członkiem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego oraz pierwszym doktorem honoris causa Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie (1964)^[1].

Zmarła w Lublinie, pochowana w kwaterze zasłużonych na cmentarzu przy ul. Lipowej^[1].

Dorobek naukowy

Zajmowała się m.in. tematyką wzrostu zwierząt, ich hodowlą, genetyką^[6] (m.in. badania nad fenogenezą królików rosyjskich^[6]), a także drobiarstwem, prowadziła badania m.in. nad: wzrostem zarodków kur, zielononóżką kuropatwianą^[1], wyhodowała nową rasę kur polbar^[1].

Odkryła czynnik sprzężony z płcią, odpowiadający za występowanie karłowatości u kur^[6]. Jako jedna z pierwszych, w 1917 roku przeprowadziła metamorfozę aksolotla w osobnika dorosłego dzięki karmieniu go tarczycami^[7].

Napisała 35 artykułów naukowych, 67 rozpraw eksperymentalnych, dwa podręczniki (w tym ważny podręcznik hodowli kur z 1934 roku^[6]) oraz dwa skrypty^[1].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)

Źródło:^[1].

Nagrody

Nagroda Państwowa II stopnia (dwukrotnie^[1]: w 1955 za osiągnięcia teoretyczne dotyczące zagadnień wzrostu i rozwoju zwierząt^[8])

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z W.W. Mierzecka W.W., Laura Kaufman - uczona z przełomu stuleci [online], cbr.gov.pl [dostęp 2023-03-23] .
↑ ^a ^b Laura Kaufman M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-06-13].
↑ ^a ^b ^c Kielanowski 1969 ↓, s. 152.
↑ ^a ^b ^c Kielanowski 1969 ↓, s. 155.
↑ Kielanowski 1969 ↓, s. 153.
↑ ^a ^b ^c ^d Kielanowski 1969 ↓, s. 154.
↑ JagodaJ. Nawrocka JagodaJ., Ni pies, ni ryba [online], 19 lipca 2021 [dostęp 2023-03-23] (pol.).
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-14].

Bibliografia

Jan Kielanowski. Kronika. 50-lecie pracy naukowej prof. dr Laury Kaufman. „Postępy Nauk Rolniczych”. 6, 1969.

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z W.W. Mierzecka W.W., Laura Kaufman - uczona z przełomu stuleci [online], cbr.gov.pl [dostęp 2023-03-23] .

[:1-2] Laura Kaufman M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-06-13].

[CITEREFKielanowski1969152-3] Kielanowski 1969 ↓, s. 152.

[CITEREFKielanowski1969155-4] Kielanowski 1969 ↓, s. 155.

[CITEREFKielanowski1969153-5] Kielanowski 1969 ↓, s. 153.

[CITEREFKielanowski1969154-6] Kielanowski 1969 ↓, s. 154.

[Jagoda_Nawrocka2021-7] JagodaJ. Nawrocka JagodaJ., Ni pies, ni ryba [online], 19 lipca 2021 [dostęp 2023-03-23] (pol.).

[8] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-14].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]