Jewgienij Chrunow
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 września 1933 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 maja 2000 |
| Narodowość |
rosyjska |
| Funkcja |
inżynier-badacz |
| Łączny czas misji kosmicznych |
1 dzień 23 godziny 45 minut i 50 sekund |
| Misje | |
| Stopień wojskowy |
pułkownik lotnictwa |
| Wyuczony zawód |
pilot wojskowy |
| Odznaczenia | |
   
| |
Jewgienij Wasiliewicz Chrunow [1][2] (ros. Евгений Васильевич Хрунов; ur. 10 września 1933 we wsi Prudy w obwodzie tulskim, zm. 19 maja 2000 w Moskwie) – kosmonauta i lotnik radziecki, Lotnik Kosmonauta ZSRR.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Po ukończeniu w 1952 roku technikum rolniczego otrzymał powołanie do wojska, gdzie został skierowany na kurs dla początkujących pilotów. Później do wyższej wojskowej szkoły lotniczej. W 1956 roku zdobył kwalifikacje „pilota-mechanika”. W latach 1956–1959 służył w armii jako pilot. W 1959 roku pomyślnie przeszedł badania medyczne i rozkazem dowódcy sił powietrznych z dniem 9 marca 1960 roku został zaliczony do pierwszej grupy (WWS 1) kosmonautów radzieckich.
W 1961 roku po zakończeniu przygotowania ogólnego Chrunow rozpoczął treningi w ramach programu Wostok. W pierwotnej wersji planowano wyniesienie w przestrzeń kosmiczną 15 załogowych statków tego typu. Misją Wostok 12[3] miał dowodzić Chrunow. Program przewidywał ponad 10-dobowy pobyt kosmonauty na orbicie o wysokości 1000 km. Lot został jednak anulowany (w 1963) z uwagi na wcześniejsze zakończenie programu (jedynie po wykonaniu 6 wypraw załogowych).
W 1963 roku był rezerwowym pilotem w czasie misji W. Bykowskiego na pokładzie Wostoka 5.
W 1964 roku rozpoczął przygotowania do lotu w ramach programu Woschod, podczas którego planowano pierwsze w historii wyjście człowieka w otwartą przestrzeń kosmiczną. Był dowódcą załogi dublerów i trenował początkowo z Wiktorem Gorbatką, a później z Dimitrijem Zaikinem.
W 1965 roku podczas lotu Woschoda 2[4] Jewgienij Chrunow był dublerem Aleksieja Leonowa, który jako pierwszy opuścił statek na orbicie. Program Woschod przewidywał jeszcze dalsze loty. Na 1967 rok planowano wystrzelenie Woschoda 6[5], którego dowódcą miał być właśnie Chrunow. Do realizacji lotu jednak również nie doszło; plany programu były wielokrotnie zmieniane i ostatecznie nie doszło do ich urzeczywistnienia.
W połowie lat 60. kosmonauta brał udział w przygotowaniach do załogowego lotu na Księżyc. Równolegle trenował do lotów na nowym typie statku kosmicznego – Sojuz.
W 1967 roku był w podstawowej załodze Sojuza 2, który miał połączyć się na orbicie z wystrzelonym wcześniej statkiem kosmicznym Sojuz 1 pilotowanym przez Władimira Komarowa. Razem z nim w kosmos polecieć mieli: Walerij Bykowski oraz Aleksiej Jelisiejew. Chrunow i Jelisiejew mieli przejść w kosmosie do Sojuza 1 i wrócić w tym statku na Ziemię razem z Komarowem. 23 kwietnia 1967 roku Sojuz 1 znalazł się na orbicie. Dzień później 24 kwietnia miał nastąpić start Sojuza 2. Niestety, wkrótce po wejściu na orbitę Sojuza 1 okazało się, że liczne awarie nie pozwolą na wykonanie pełnego programu lotu i start Sojuza 2 został odwołany. 24 kwietnia podczas lądowania statku Sojuz 1 zginął pilotujący go Władimir Komarow. Po tej tragedii zmieniono konstrukcję statku Sojuz, a w lotach załogowych ówczesnego ZSRR nastąpiła blisko dwuletnia przerwa.
W 1968 roku, bez przerywania pracy w Centrum Wyszkolenia Kosmonautów, Chrunow ukończył Wojskową Akademię Techniczną im. N.E. Żukowskiego.
.png)
Swój pierwszy i jak się okazało jedyny lot odbył w 1969 roku. 15 stycznia 1969 roku razem z Borysem Wołynowem oraz Aleksiejem Jelisiejewem, na pokładzie statku Sojuz 5[6] znalazł się w przestrzeni kosmicznej. Program lotu był praktycznie powtórzeniem nieudanej operacji z 1967 roku. Tym razem Sojuz 5 miał połączyć się na orbicie z wystrzelonym dzień wcześniej statkiem Sojuz 4[7] pilotowanym przez Władimira Szatałowa. Chrunow i Jelisiejew poprzez otwartą przestrzeń kosmiczną mieli przejść na pokład Sojuza 4 i wrócić nim na Ziemię. Tym razem pomyślnie zakończono operację cumowania obu statków. Obaj kosmonauci po założeniu skafandrów wyszli w otwarty kosmos i po 37 minutach znaleźli się w statku Sojuz 4. Powrót Chrunowa na Ziemię nastąpił 17 stycznia 1969 roku, po locie trwającym 1 dzień 23 godziny 45 minut i 50 sekund.
W lipcu 1969 roku J. Chrunow został dowódcą dublerów załogi podstawowej Sojuza 7, zastępując chorego Anatolija Kuklina. Razem z nim w skład załogi wchodzili Gieorgij Grieczko i Piotr Kołodin. Krótko po rozpoczęciu treningów Chrunow miał wypadek samochodowy i wykluczono go z dalszych przygotowań.
W latach 70. przygotowywał się do lotów w ramach różnych programów. Był jednym z kosmonautów, którzy trenowali do lotów na wojskową załogową stację kosmiczną Ałmaz.
We wrześniu 1980 roku był dublerem Jurija Romanienki – dowódcy Sojuza 38[8]. Był to lot radziecko-kubański w ramach programu Interkosmos. Partnerem Chunowa był José A. Lopez Falcon.
Po zakończonym locie przystąpił do treningu razem z Dumitru Prunariu jako dowódca podstawowej załogi do kolejnej misji w ramach tego programu, tym razem radziecko-rumuńskiej. Niestety, z powodów natury dyscyplinarnej w grudniu 1980 roku odsunięto go od dalszych przygotowań i w konsekwencji wykluczono z oddziału kosmonautów.
Na początku lat 80. pracował w jednym z instytutów naukowo-badawczych ministerstwa obrony. Później pełnił różne funkcje w administracji rządowej. Przeniesiony do rezerwy w stopniu pułkownika w 1989 roku.
Autor lub współautor książek dotyczących astronautyki: „Покорение невесомости”, „Путь к Марсу”, „На орбите вне корабля”.
Zmarł na zawał serca w Moskwie 19 maja 2000 roku
Nagrody i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]W 1969 roku otrzymał za lot w kosmos tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Ponadto odznaczony orderami i medalami byłego ZSRR. Uhonorowany przez Akademię Nauk ZSRR złotym medalem im. K. Ciołkowskiego. FAI przyznała mu dyplom im. W. Komarowa i medal De la Vaulx.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina: Jewgienij Chrunow. [dostęp 2014-05-20]. (ros.).
- ↑ Encyclopedia Astronautica: J. Chrunow. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).
- ↑ Encyclopedia Astronautica: Wostok 12. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).
- ↑ Encyclopedia Astronautica: Woschod 2. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).
- ↑ Encyclopedia Astronautica: Woschod 6. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).
- ↑ Encyclopedia Astronautica: Sojuz 5. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).
- ↑ Encyclopedia Astronautica: Sojuz 4. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).
- ↑ Encyclopedia Astronautica: Sojuz 38. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).