Jenot
| Nyctereutes | |||
| Temminck, 1838[1] | |||
 Jenot wiwerowaty (N. viverrinus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
jenot | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Canis viverrinus Temminck, 1838 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Jenot[5] (Nyctereutes) – rodzaj ssaków z rodziny psowatych (Canidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące naturalnie w Azji; introdukowany w wielu krajach Europy[6][7][8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała samic 50,5–69 cm, samców 49,2–70,5 cm, długość ogona samic 15–20,5 cm, samców 15–23 cm; masa ciała samic 3–12,5 kg, samców 2,9–12,4 kg[7][9].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1838 roku holenderski zoolog Coenraad Jacob Temminck w artykule poświęconym ssakom Japonii opublikowanym na łamach Tijdschrift voor natuurlijke geschiedenis en physiologie[1]. Temminck wymienił dwa gatunki – Canis viverrinus Temminck, 1839 i Canis procgonides Temminck, 1839 (= Canis procyonoides J.E. Gray, 1834) – z których gatunkiem typowym jest Canis viverrinus Temminck, 1839.
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Nyctereutes (Nycthereutes): gr. νυκτερευτης nuktereutēs ‘nocny myśliwy’[10].
- Ruscinalopex: etymologia niejasna, Kretzoi nie podał znaczenia nazwy rodzajowej[3]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Vulpes donnezani Depéret, 1890.
- Paratanuki: etymologia niejasna, Kretzoi nie podał znaczenia nazwy rodzajowej[4]; być może od gr. παρα para ‘blisko, obok’; jap. 狸 tanuki ‘jenot’. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Mustela martelina Petényi, 1864 (= †Vulpes donnezani Depéret, 1890).
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[11][9][6]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[5] | Podgatunki[7][6][9] | Rozmieszczenie geograficzne[7][6][9] | Podstawowe wymiary[7][9][b] | Status IUCN[12] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) |
Nyctereutes procyonoides | (J.E. Gray, 1834) | jenot azjatycki | 4 podgatunki | wschodnia Mongolia, południowo-wschodni Półwysep Koreański, wschodnia Chińska Republika Ludowa i północno-wschodni Wietnam; introdukowany w wielu krajach Europy | DC: 49–70 cm DO: 15–23 cm MC: 2,9–12,5 kg |
LC |
 |
Nyctereutes viverrinus | (Temminck, 1838) | jenot wiwerowaty | 2 podgatunki | Hokkaido, Honsiu, Sikoku, Kiusiu, Awaji, Sado i inne wyspy (z wyjątkiem na południu od Kiusiu), Japonia | brak danych | NE |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Opisano również gatunki wymarłe:
- Nyctereutes abdeslami Geraads, 1997[13] (Afryka; pliocen).
- Nyctereutes barryi Werdelin & Dehghani, 2011[14] (Afryka; pliocen).
- Nyctereutes donnezani (Depéret, 1890)[15] (Europa; pliocen).
- Nyctereutes lockwoodi Geraads, Alemseged, Bobe & Reed, 2010[16] (Afryka; pliocen).
- Nyctereutes megamastoides (Pomel, 1842)[17] (Europa; pliocen).
- Nyctereutes sinensis (Schlosser, 1903[18] (Azja; plejstocen).
- Nyctereutes terblanchei (Broom, 1948)[19] (Afryka; plejstocen).
- Nyctereutes tingi Tedford & Qiu Zhanxiang, 1991[20] (Azja; pliocen).
- Nyctereutes vinetorum (Bate, 1937[21] (Azja; plejstocen).
- Nyctereutes vulpinus Soria & Aguirre, 1976[22] (Europa; pliocen)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b C.J. Temminck. Over de Kennis en be Verbreiding der Zoogdieren van Japan. „Tijdschrift voor natuurlijke geschiedenis en physiologie”. 5, s. 285, 1838. (niderl.).
- ↑ C.J. Temminck: Aperçu général et spécifique sur les mammifères qui habitent le Japon et les iles qui en dépendent. W: P.F. von Siebold: Fauna japonica, sive, Descriptio animalium, quae in itinere per Japoniam, jussu et auspiciis, superiorum, qui summum in India Batava imperium tenent, suscepto, annis 1823-1830. Lugduni Batavorum: Apud A. Arnz et Socios, 1842, s. 6. (fr.).
- ↑ a b M. Kretzoi. Die Raubtiere von Gombaszög nebst einer Übersicht der Gesamtfauna. „Annales Musei Nationalis Hungarici”. 31, s. 127, 1938. (niem.).
- ↑ a b M. Kretzoi. Die altpleistozänen Wirbeltierfaunen des Villányer Gebirges. „Geologica Hungarica”. Series Palaeontologica. 27, s. 160 (przypis), 1956. (niem.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 149. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 426. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c d e C. Sillero-Zubiri: Family Canidae (Dogs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 435. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Nyctereutes. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-17]. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 664. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 465, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-16]. (ang.).
- ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-03]. (ang.).
- ↑ D. Geraads. Carnivores du Pliocène terminalde Ahl al Oughlam (Casablanca, Maroc). „Geobios”. 30 (1), s. 148, 1997. DOI: 10.1016/S0016-6995(97)80263-X. (fr.).
- ↑ L. Werdelin & R. Dehghani: Carnivora. W: T. Harrison (red.): Paleontology and Geology of Laetoli: Human Evolution in Context. Berlin: Springer, 2011, s. 198. ISBN 978-90-481-9956-3. (ang.).
- ↑ Ch.J.J. Depéret. Les animaux pliocènes du Roussillon. „Mémoires de la Société géologique de France”. 3, s. 28, 1890. (fr.).
- ↑ D. Geraads, Z. Alemseged, R. Bobe & D. Reed. Nyctereutes lockwoodi, n. sp., a new canid (Carnivora: Mammalia) from the middle Pliocene of Dikika, Lower Awash, Ethiopia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 30 (3), s. 981, 2010. DOI: 10.1080/02724631003758326. (ang.).
- ↑ A.N. Pomel. Nouvelle espèce de Chien fossile découverte dans les alluvions volcaniques de l’Auvergne. „Bulletin de la Société Géologique de France”. 14, s. 38, 1842. (fr.).
- ↑ M. Schlosser. Die fossilen Säugethiere Chinas nebst einer Odontographie der recenten Antilopen. „Abhandlungen der Mathematisch-Physikalischen Klasse der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften”. 22, s. 24, 1906. (niem.).
- ↑ R. Broom. Some South African Pliocene and Pleistocene mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 21 (1), s. 21, 1948. (ang.).
- ↑ 理•戴福德 & 邱占祥/ R.H. Tedford & Z.-X. Qiu. 山西榆社上新世的貉（食肉目，犬科^ 化石兼论中国的貉化石 / Pliocene Nyctereutes (Carnivora, Canidae) from Yushe, Shanxi, with comments on Chinese fossil racoon-dogs. „古脊椎动物与古人类 / Vertebrata PalAsiatica”. 29 (7), s. 176, 1991. (chiń. • ang.).
- ↑ D.M.A. Bate. New Pleistocene mammals from Palestine. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenth series. 20 (117), s. 399, 1937. DOI: 10.1080/00222933708655355. (ang.).
- ↑ M.D. Soria & E. Aguirre. El cánido de Layna: revisión de los Nyctereutes fósiles. „Trabajos sobre Néogeno-Cuaternario”. 5, s. 83–115, 1976. (hiszp.).