Janowice (Czechy)
49°37′N 18°25′E/49,618333 18,411667
| gmina | |||||
 Widok na Janowice | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Powiat | |||||
| Kraina | |||||
| Starosta |
Stanislav Kostura | ||||
| Powierzchnia |
13,14 km² | ||||
| Populacja (2015) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
130,7 os./km² | ||||
| Kod pocztowy |
739 02 do 741 01 | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| Liczba obrębów ewidencyjnych |
3 | ||||
| Liczba części gminy |
1 | ||||
| Liczba gmin katastralnych |
1 | ||||
Położenie na mapie Czech  | |||||
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego  | |||||
| 49°37′N 18°25′E/49,618333 18,411667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Janowice (cz. Janovice, niem. Janowitz) – wieś gminna i gmina w Czechach, w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Frydek-Mistek, ok. 6 km na południowy wschód od Frydka-Mistka i 5 km na północny wschód od Frydlantu nad Ostrawicą. Położona jest w historycznych granicach Śląska Cieszyńskiego, u stóp Beskidu Morawsko-Śląskiego i dzięki swemu położeniu geograficznemu i bliskości Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego nazywana bywa bramą do Beskidów.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Istnieje kilka hipotez dotyczących początków Janowic. Pierwsza mówi, że miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Jannutha[2][3][4]. Aczkolwiek zapis ten równie dobrze mógł odnosić się do Jamnicy, późniejszego miasteczka wzmiankowanego w 1327 jako Jemnicz oppidis, następnie wchłoniętego przez Frydek[5][6]. Pierwsza pewna wzmianka o Janowicach wzmiankowanych jako Janowicze pochodzi z 1450 roku[6].
Politycznie wieś znajdowała się początkowo w granicach Księstwa Cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, które z kolei od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku należało do monarchii Habsburgów (potocznie Austrii). W 1573 roku weszła w skład nowo utworzonego frydeckiego państwa stanowego[7]. Szkołę w Janowicach założono w 1844 roku[8].
Według austriackiego spisu ludności z 1900 roku w 306 budynkach w Janowicach na obszarze 1313 hektarów mieszkało 1907 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 145,2 os./km². z tego 1819 (95,4%) mieszkańców było katolikami, 84 (4,4%) ewangelikami a 4 (0,2%) wyznawcami judaizmu, 1901 (99,7%) było czesko-, 4 (0,2%) niemiecko- a 2 (0,1%) polskojęzycznymi[9]. Do 1910 roku liczba budynków spadła do 300 a mieszkańców do 1868, z czego 1867 zameldowanych było na stałe, 1785 (95,6%) było katolikami, 83 (4,4%) ewangelikami, 1858 (99,5%) czesko- a 9 (0,5%) polskojęzycznymi[10].
W Janowicach urodził się w 1680 roku Andrzej Szebesta, znany później jako zbójnik Ondraszek[11].
Ludność
[edytuj | edytuj kod]W latach 1869–2001[12]:
| Rok | 1869 | 1880 | 1890 | 1900 | 1910 | 1921 | 1930 | 1950 | 1961 | 1970 | 1980 | 1991 | 2001 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba ludności |
1831 | 1914 | 1819 | 1907 | 1868 | 1713 | 1730 | 1618 | 1747 | 1653 | 1591 | 1575 | 1684 |
Według czeskiego spisu z 2001 w 475 z 587 domów w Janowicach mieszkało 1684 osób, z czego 1608 (95,5%) było narodowości czeskiej, 29 (1,7%) słowackiej, 27 (1,6%) morawskiej, 6 (0,4%) śląskiej oraz po 2 osoby polskiej, niemieckiej i ukraińskiej. Osoby wierzące stanowiły 51,2% populacji (862 os.), z czego katolicy 93,2%, 803 osoby[13].
Miejscowości partnerskie i zaprzyjaźnione
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Český statistický úřad: Informativní počet občanů v ČR ve všech obcích, v obcích 3. typu a v městských částech. [w:] Počty obyvatel v obcích [on-line]. Ministerstvo vnitra České republiky, 2015-01-01. [dostęp 2015-04-08]. (cz.).
- ↑ Idzi Panic: Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (online). [w:] www.dokumentyslaska.pl [on-line]. [dostęp 2013-07-22].
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889.
- ↑ I. Panic, 2010, s. 291, 309
- ↑ a b Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 80. ISBN 82-00-00622-2.
- ↑ Idzi Panic: Śląsk Cieszyński w początkach czasów nowożytnych (1528-1653). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2011, s. 225. ISBN 978-83-926929-5-9.
- ↑ Józef Londzin, Szkolne stosunki w Księstwie Cieszyńskim przed 1848, „Gwiazdka Cieszyńska” 1901 nr 28.
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
- ↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
- ↑ Michael Morys-Twarowski: Szebesta Andrzej zwany Ondraszkiem. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 47. Warszawa–Kraków: Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności – Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, 2011, s. 581. ISBN 978-83-88909-93-1.
- ↑ Český statistický úřad: Historický lexikon obcí ČR 1869–2005 – 1. díl. czso.cz, 2008-08-20. s. 714-715. [dostęp 2010-10-14]. (cz.).
- ↑ Sčítaní lidu, domů a bytů 2001. [w:] www.czso.cz [on-line]. [dostęp 2010-12-16]. (cz.).