Józef Bielak

	Generał major
Data i miejsce urodzenia	1741 ; Łowczyce pod Nowogródkiem
Data i miejsce śmierci	11 czerwca 1794 ;
	Przebieg służby
Główne wojny i bitwy	Wojna polsko-rosyjska; Insurekcja kościuszkowska
	Odznaczenia

Józef Bielak
Data i miejsce urodzenia	1741 ; Łowczyce pod Nowogródkiem
Data śmierci	11 czerwca 1794
Ojciec	Osman Bielak
Matka	Regina z Rudnickich
Żona	1.ż.: Urszula z Łosiów; 2.ż.: Kunegunda z Tuhan-Baranowskich
Dzieci	z Urszulą z Łosiów:; Abraham Bielak; z Kunegundą z Tuhan-Baranowskich:; Samuel Bielak; Mustafa Bielak; Machmet Bielak; Albrycht Bielak; Osman Bielak; Soliman Bielak; Bohdan Bielak; Bekier Bielak; Eliasz Bielak; Elżbieta Bielak; Ewa Bielak; Felicjanna Bielak

Józef Bielak herbu Bielak (ur. 1741 w Łowczycach pod Nowogródkiem, zm. 11 czerwca 1794) – generał major wojsk litewskich^[1], członek Sztabu Generalnego Wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1792 roku^[2], Tatar litewski, muzułmanin.

Tatar litewski ze starej rodziny tatarskiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów – był synem Osmana i Reginy z Rudnickich. W 1761 został rotmistrzem w pułku gen. Czymbaja Murzy Rudnickiego, który to pułk był przydzielony do dworu saskiego do 1764 roku. Walczył w armii saskiej na Śląsku, w Saksonii i w Czechach w czasie wojny siedmioletniej. W 1763 został awansowany na pułkownika. Rok później został dowódcą 4 Pułku Litewskiego Przedniej Straży^[3]. W czasie konfederacji barskiej walczył po stronie konfederatów, pod komendą Kazimierza Pułaskiego przeciwko Rosjanom. W 1771 przeszedł jednak na stronę króla. Jednak już wkrótce powrócił do konfederatów i wziął udział w bitwie pod Stołowiczami. W 1772 został generałem majorem wojsk litewskich. Po upadku konfederacji powrócił do Koszoł, które w 1763 nadał mu król August III za zasługi wojenne^[3]. W latach 1788–1789 tłumił bunty chłopskie na Ukrainie. Odznaczył się w wojnie polsko-rosyjskiej 1792, dowodząc litewskim korpusem straży przedniej. Brał udział m.in. w bitwach pod Mirem, Zelwą i pod Brześciem. Był jednym z najzdolniejszych dowódców polskich tej kampanii. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari^[4].

W czasie insurekcji kościuszkowskiej (1794) stanął na czele korpusu litewskiego sformowanego w Grodnie. Zmarł z przyczyn naturalnych podczas trwania powstania. Został pochowany na mizarze w Studziance.

Z dwóch małżeństw miał trzynaścioro dzieci. Z Urszulą z Łosiów miał syna Abrahama, zaś z Kunegundą z Tuhan-Baranowskich: Samuela – podpułkownika, Mustafę – rotmistrza, Machmeta – porucznika, Albrychta – porucznika, Osmana – chorążego, Solimana – porucznika, Bohdana (zginął w powstaniu listopadowym), Bekiera, Eliasza, Elżbietę, Ewę i Felicjannę^[3].

Przypisy

↑ Henryk P. Kosk, Generalicja polska, t. I, Pruszków 1998, s. 59.
↑ Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok ... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, [1792], s. 546.
↑ ^a ^b ^c Przegląd Tatarski 4/2010 s. 15 i 16
↑ Krzysztof Filipow, Order Virtuti Militari 1792-1945, Warszawa 1990, s. 18.

Literatura dodatkowa

Stanisław Kryczyński: Bielak Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 32–33. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

[1] Henryk P. Kosk, Generalicja polska, t. I, Pruszków 1998, s. 59.

[2] Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok ... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, [1792], s. 546.

[JB-3] Przegląd Tatarski 4/2010 s. 15 i 16

[4] Krzysztof Filipow, Order Virtuti Militari 1792-1945, Warszawa 1990, s. 18.

[1]

[2]

[3]

[4]