Irian Zachodni
Irian Zachodni[1] (indonez. Irian Barat) – dawna prowincja Indonezji, istniejąca w latach 1963–2001, obejmująca zachodnią część wyspy Nowa Gwinea oraz wyspy do niej przyległe.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Powstanie prowincji
[edytuj | edytuj kod]Obszar prowincji do ok. 1962 r. stanowił terytorium zależne Holandii (Nowa Gwinea Holenderska), do momentu zaatakowania przez Indonezję. Od 1 października 1962 r. do 1 maja 1963 pod administracją ONZ, po czym terytorium zostało przekazane pod zarząd Indonezji[2][3].
Wtedy to zmieniono jego nazwę na Irian Zachodni (Irian to dawne indonezyjskie określenie Nowej Gwinei, lecz w Polsce nie stosowano nazwy Zachodnia Nowa Gwinea), a nazwę jego stolicy na Kotabaru (Kota Baru). Po przeprowadzonym referendum Irian Zachodni został przyłączony do Indonezji jako kolejna prowincja. Sposób przeprowadzenia referendum i co za tym idzie jego wyniki są do tej pory podważane przez rdzenną ludność domagającą się niepodległości i nazywającą ten obszar Zachodnią Papuą[potrzebny przypis].
W 1966 r. ponownie zmieniono nazwę stolicy z Kotabaru na Sukarnopura, a w 1969 r. zmieniono ją na Djajapura (reforma ortografii w 1972 r. wprowadziła zapis Jayapura)[potrzebny przypis].
Dalsze dzieje
[edytuj | edytuj kod]W 1973 r. zmieniono indonezyjską nazwę prowincji z Irian Barat na Irian Jaya[4][5], co w tłumaczeniu znaczy „zwycięski Irian”. Jednak nazwa polska (podobnie jak nazwy w innych językach) nie uległa zmianom i nadal używano formy Irian Zachodni[potrzebny przypis].
W 1999 r. ustawowo podzielono Irian Zachodni na trzy prowincje: Irian Jaya Barat (Irian Jaya Zachodni), Irian Jaya Tengah (Irian Jaya Środkowy) i Irian Jaya Timur (Irian Jaya Wschodni). Ustawa ta nie weszła jednak w życie.
W styczniu 2002 r. zmieniono nazwę prowincji na Papua[4][6]. Papua uzyskała autonomię[potrzebny przypis].
W 2003 r. prezydent Megawati Sukarnoputri bez konsultacji z ludnością i samorządem podzieliła prowincję na Irian Jaya Barat (Irian Jaya Zachodni) i Papuę[4] i rozpoczęły tworzenie prowincjonalnych administracji. Decyzja o powstaniu tych dwóch prowincji została zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego, który w 2004 r. usankcjonował powstanie prowincji Irian Jaya Barat, lecz uznał za niezgodne z prawem powstanie prowincji Irian Jaya Tengah (rozbieżność orzecznictwa wynikała z tego, że w prowincji Irian Jaya Barat powstała do tego czasu w miarę sprawna administracja, a w prowincji Irian Jaya Tengah nie)[potrzebny przypis]. Ostatecznie obie prowincje zostały uznane przez następcę Megawati, Susilo Bambang Yudhoyono[4].
.svg)
Papua Górska (Pegunungan)
Papua Środkowa (Tengah)
Papua Południowa (Selatan)
Papua Zachodnia (Barat)
Papua Południowo-Zachodnia (Papua Barat Daya)
7 lutego[potrzebny przypis] 2007 zmieniono nazwę prowincji Irian Jaya Zachodni na Papua Zachodnia[4][7] (Papua Barat)[potrzebny przypis].
W 2022 r. z prowincji Papua wydzielono trzy nowe prowincje, co zostało potwierdzone podpisem prezydenta Indonezji w dniu 25 lipca 2022 r.[8]): Papua Środkowa (Papua Tengah[9])[10], Papua Górska (Papua Pegunungan[11]) i Papua Południowa (Papua Selatan[12])[13]. Natomiast z prowincji Papua Zachodnia wydzielono nową prowicję Papuę Południowo - Zachodnią (Papua Barat Daya)[14] Jak oficjalnie uzasadniono nowy podział jest zgodny z aspiracjami ludności papuaskiej, ma poprawić dostęp do usług publicznych i przyśpieszyć rozwój gospodarczy tego rejonu. Jednak zmiany te wywołały protesty części organizacji papuaskich[15].
Obecnie terytorium dawnej prowincji Irian Zachodni to prowincje Papua[potrzebny przypis], Papua Zachodnia, Papua Południowo - Zachodnia, Papua Środkowa, Papua Górska i Papua Południowa[16].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Polskie nazwy geograficzne świata. T. II: Europa Wschodnia i Azja. Warszawa: Państwowa Służba Geodezyjna i Kartograficzna, 1996, s. 21. ISBN 83-7144-733-7.
- ↑ Misje pokojowe ONZ / Azja - misje zakończone / UNSF (Zachodnia Nowa Gwinea) [online], Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie [dostęp 2023-01-08].
- ↑ Where we operate / Past operations - Asia and the Pacific / United Nations Security Force in West New Guinea (UNSF) – Background [online], United Nations Peacekeeping [dostęp 2023-01-08] (ang.).
- ↑ a b c d e Virginia Gorlinski, Papua province, Indonesia, [w:] Encyclopædia Britannica, 22 listopada 2015 [dostęp 2023-01-08] (ang.).
- ↑ Stosunki międzynarodowe, Wydawn. Uniwersytetu Warszawskiego, 2002, s. 205 [dostęp 2023-01-08] (pol.).
- ↑ Zamach na Irian Jaya [online], Wprost, 31 sierpnia 2002 [dostęp 2023-01-08] (pol.).
- ↑ Polski przegląd kartograficzny: Polʹskiĭ Kartograficheskiĭ obzor. Polish cartographical review, Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2008, s. 218 [dostęp 2023-01-08] (pol.).
- ↑ Chandra Gian Asmara, Sah! Jokowi Teken Pembentukan 3 Provinsi Baru Papua, Ini Dia [online], CNBC Indonesia [dostęp 2023-03-24] (indonez.).
- ↑ UU No. 15 Tahun 2022 tentang Pembentukan Provinsi Papua Tengah [JDIH BPK RI] [online], peraturan.bpk.go.id [dostęp 2022-11-03].
- ↑ DOB, czyli indonezyjska polityka "dziel i rządź" [online], salon24.pl, 29 marca 2021 [dostęp 2023-01-08] (pol.).
- ↑ UU No. 16 Tahun 2022 tentang Pembentukan Provinsi Papua Pegunungan [JDIH BPK RI] [online], peraturan.bpk.go.id [dostęp 2022-11-03].
- ↑ UU No. 14 Tahun 2022 tentang Pembentukan Provinsi Papua Selatan [JDIH BPK RI] [online], peraturan.bpk.go.id [dostęp 2022-11-03].
- ↑ 05.01.2023 Aktualizacja Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych (PRNG) – Aktualności [online], Geoportal.gov.pl, 5 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-08] (pol.).
- ↑ UU No. 29 Tahun 2022 Pembentukan Provinsi Papua Barat Daya [JDIH BPK RI] [online], peraturan.bpk.go.id [dostęp 2023-08-28].
- ↑ Petir Garda Bhwana, DPR Passes Law on New Autonomous Regions of Papua [online], Tempo, 30 czerwca 2022 [dostęp 2022-11-03] (ang.).
- ↑ Irian Zachodni [online], PRNG Świat [dostęp 2023-01-08].
| Sumatra | |
|---|---|
| Jawa | |
| Kalimantan | |
| Celebes | |
| Małe Wyspy Sundajskie | |
| Moluki i Nowa Gwinea | |
| niestniejące prowincje |
|
