Henryk Przeździecki (duchowny)

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	17 listopada 1918
Konsekrator	Aleksander Kakowski
Współkonsekratorzy	Kazimierz Ruszkiewicz; Wojciech Stanisław Owczarek
Współkonsekrowani biskupi
Czesław Sokołowski	1919
Wincenty Tymieniecki	1921
Bernard Dembek	1930

Henryk Przeździecki
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	17 lutego 1873 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	9 maja 1939 ; Ortel Królewski Pierwszy
	Biskup siedlecki
Okres sprawowania	1918–1939
	Sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski
Okres sprawowania	1919–1925
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	22 grudnia 1895
Nominacja biskupia	1 września 1918
Sakra biskupia	17 listopada 1918
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach

Tablica na budynku poseminaryjnym w Janowie Podlaskim

Henryk Przeździecki (ur. 17 lutego 1873 w Warszawie, zm. 9 maja 1939 w Ortelu Królewskim) – biskup podlaski w latach 1918–1924, biskup siedlecki w latach 1924–1939.

Życiorys

Ksiądz rzymskokatolicki

Henryk Przeździecki został wyświęcony na księdza w 1895. Początkowo był kapłanem archidiecezji warszawskiej. W latach 1897–1901 studiował teologię na Cesarskiej Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej w Petersburgu.

Po ukończeniu studiów od 1903 był wykładowcą w seminarium duchownym w Warszawie. W latach 1910–1915 był pierwszym proboszczem nowo utworzonej parafii Świętego Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Łodzi. W czasie I wojny światowej przebywał w Rzymie. W 1916 został wyznaczony delegatem episkopatu polskiego przy Stolicy Apostolskiej. 11 listopada 1916 został członkiem Tymczasowej Rady Stanu^[1].

Biskup podlaski

11 grudnia 1917 Henryk Przeździecki został wybrany kandydatem na biskupa ordynariusza wakującej od 1867 diecezji podlaskiej. 1 września 1918 otrzymał nominację na biskupa podlaskiego z siedzibą tymczasową w Siedlcach. 17 listopada 1918 otrzymał w Warszawie sakrę biskupią z rąk arcybiskupa Aleksandra Kakowskiego^[2].

30 listopada 1918 objął rządy w diecezji^[3]. 5 stycznia 1919 odbył ingres do kościoła katedralnego w Janowie Podlaskim.

Rozpoczął energiczną odbudowę struktur diecezjalnych oraz reformę administracyjną. 11 grudnia 1918 wydał specjalny dekret, w którym wzywał księży swojej diecezji do natychmiastowego poświęcenia na kościoły rzymskokatolickie wszystkich cerkwi prawosławnych, które władze rosyjskie utworzyły w okresie zaborów w dawnych kościołach, cerkwi, które przed likwidacją unickiej diecezji chełmskiej były świątyniami unickimi, cerkwi, które powstały na miejscu świątyń katolickich obojga obrządków lub z materiałów budowlanych pozyskanych po ich rozbiórce. Nakazywał również natychmiastowe otwarcie wszystkich zamkniętych przez władze carskie świątyń i kaplic rzymskokatolickich. Odzew na apel biskupa ze strony ludności katolickiej był tak duży, że w 1920 biskup zmienił zarządzenie, nakazując powstrzymać się z powtórnymi konsekracjami cerkwi do momentu, gdy osobiście wyda decyzję w odniesieniu do konkretnego obiektu^[4].

Przywrócił kurię i sąd biskupi diecezji podlaskiej^[5]. W 1923 zwołał synod diecezjalny do Janowa Podlaskiego, podczas którego ułożono 266 statutów, w których zostało zamknięte całe życie religijne i prawne diecezji podlaskiej^[6].

W 1919 powołał seminarium duchowne w Janowie Podlaskim. W 1923 założył Gimnazjum i Liceum Biskupie Świętej Rodziny w Siedlcach. Jego staraniem utworzono też muzeum diecezjalne.

Biskup siedlecki

W 1924, za zgodą papieża wyrażoną w bulli Pro recto et utili, przeniósł stolicę biskupią z Janowa Podlaskiego do Siedlec.

W tym też czasie poświęcił się neounii. W 1923 udał się osobiście do Rzymu i spotkał z papieżem Piusem XI. W 1924 otrzymał instrukcję apostolską Zelum Amplitudinis i stał się jednym z głównych architektów Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Polsce^[7]. Do 1939 na terenie diecezji siedleckiej zorganizował 10 parafii neounickich w: Bublu-Pawłowie, Dokudowie, Holi, Kodniu, Kostomłotach, Połoskach, Szóstce, Terespolu, Zabłociu i w Białej Podlaskiej. W uznaniu zasług biskupa Przeździeckiego papież Pius XI powołał go w 1932 r. na konsultora św. Kongregacji dla Kościoła Wschodniego^[8].

W 1938 złożył w Rzymie akt w sprawie beatyfikacji unickich męczenników podlaskich.

Podczas swojego pontyfikatu powołał do istnienia 103 parafie obrządku łacińskiego i 12 obrządku bizantyjsko-słowiańskiego^[9]; do 1923 r. powołał 66 nowych parafii i poświęcił 106 kościołów^[10]. Zmarł 9 maja 1939 wieczorem na serce podczas wizytacji kanonicznej parafii w Ortelu Królewskim^[11].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)^[12]
Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia^[13]

Przypisy

↑ Ojczyzna i Postęp, nr 16, 18 stycznia 1917, s. 10.
↑ Krawczyk 2019 ↓, s. 144.
↑ Krawczyk 2019 ↓, s. 142, 144.
↑ M. Papierzyńska-Turek, Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989, s. 331–332.
↑ Krawczyk 2019 ↓, s. 147-148.
↑ Krawczyk 2019 ↓, s. 150.
↑ Krawczyk 2019 ↓, s. 152-154.
↑ Krawczyk 2019 ↓, s. 154.
↑ Krawczyk 2019 ↓, s. 155.
↑ Krawczyk 2019 ↓, s. 146.
↑ Ks. biskup Henryk Przeździecki. „Wschód”. Nr 131, s. 3, 21 maja 1939.
↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1081 „za wybitne zasługi, położone dla dobra Kościoła i Państwa”.
↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 287.

Bibliografia

Roman Krawczyk. Główne problemy diecezji siedleckiej po odzyskaniu niepodległości w pismach i działaniach bp. Henryka Przeździeckiego. „Warszawskie Studia Teologiczne”. 32 (1), s. 140-158, 2019-01-22. Warszawa: Akademia Katolicka w Warszawie. DOI: 10.30439/WST.2019.1.8. ISSN 0209-3782. [dostęp 2023-11-12].

Linki zewnętrzne

Bishop Henryk Ignacy Przeździecki [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2023-11-12] (ang.).

[1] Ojczyzna i Postęp, nr 16, 18 stycznia 1917, s. 10.

[CITEREFKrawczyk2019144-2] Krawczyk 2019 ↓, s. 144.

[CITEREFKrawczyk2019142,_144-3] Krawczyk 2019 ↓, s. 142, 144.

[4] M. Papierzyńska-Turek, Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989, s. 331–332.

[CITEREFKrawczyk2019147-148-5] Krawczyk 2019 ↓, s. 147-148.

[CITEREFKrawczyk2019150-6] Krawczyk 2019 ↓, s. 150.

[CITEREFKrawczyk2019152-154-7] Krawczyk 2019 ↓, s. 152-154.

[CITEREFKrawczyk2019154-8] Krawczyk 2019 ↓, s. 154.

[CITEREFKrawczyk2019155-9] Krawczyk 2019 ↓, s. 155.

[CITEREFKrawczyk2019146-10] Krawczyk 2019 ↓, s. 146.

[11] Ks. biskup Henryk Przeździecki. „Wschód”. Nr 131, s. 3, 21 maja 1939.

[12] M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1081 „za wybitne zasługi, położone dla dobra Kościoła i Państwa”.

[13] Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 287.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Biskupi diecezjalni janowscy	Feliks Łukasz Lewiński (1819–1825) Jan Marceli Gutkowski (1826–1842) Piotr Paweł Szymański (1856–1867)
Biskupi diecezjalni siedleccy	Henryk Przeździecki (1918–1939) Ignacy Świrski (1946–1968) Jan Mazur (1968–1996) Jan Wiktor Nowak (1996–2002) Zbigniew Kiernikowski (2002–2014) Kazimierz Gurda (od 2014)
Biskupi pomocniczy	Franciszek Lewiński (1826–1854) Józef Twarowski (1857–1868) Czesław Sokołowski (1919–1940) Marian Jankowski (1948–1962) Wacław Skomorucha (1963–1992) Alojzy Orszulik (1989–1992) Henryk Tomasik (1993–2009) Piotr Sawczuk (2013–2019) Grzegorz Suchodolski (od 2020)

Zwierzchnicy Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-słowiańskiego	biskupi diecezji lubelskiej, łuckiej, pińskiej, siedleckiej i wileńskiej (1924–1946) August Hlond (1946–1948) Adam Stefan Sapieha (1948–1949) Stefan Wyszyński (1949–1981) Józef Glemp (1981–2007) Zbigniew Kiernikowski (2007–2014) Kazimierz Gurda (od 2014)
Zwierzchnicy Kościoła katolickiego obrządku ormiańskiego	August Hlond (1946–1948) Adam Stefan Sapieha (1948–1949) Stefan Wyszyński (1949–1981) Józef Glemp (1981–2007) Kazimierz Nycz (od 2007)
Zwierzchnicy Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego	August Hlond (1946–1948) Adam Stefan Sapieha (1948–1949) Stefan Wyszyński (1949–1981) Józef Glemp (1981–1991)

Przewodniczący	Edmund Dalbor (1919–1926) August Hlond (1926–1948) Stefan Wyszyński (1948–1953) Michał Klepacz (1953–1956) Stefan Wyszyński (1956–1981) Józef Glemp (1981–2004) Józef Michalik (2004–2014) Stanisław Gądecki (2014–2024) Tadeusz Wojda (od 2024)
Zastępcy przewodniczącego	Karol Wojtyła (1969–1978) Franciszek Macharski (1979–1994) Henryk Muszyński (1994–1999) Józef Michalik (1999–2004) Stanisław Gądecki (2004–2014) Marek Jędraszewski (2014–2024) Józef Kupny (od 2024)
Sekretarze generalni	Antoni Julian Nowowiejski (1918–1919) Henryk Przeździecki (1919–1925) Romuald Jałbrzykowski (1925–1926) Stanisław Kostka Łukomski (1926–1946) Zygmunt Choromański (1946–1968) Bronisław Dąbrowski (1969–1993) Tadeusz Pieronek (1993–1998) Piotr Libera (1998–2007) Stanisław Budzik (2007–2011) Wojciech Polak (2011–2014) Artur Miziński (2014–2024) Marek Marczak (od 2024)