Harran

Harran
	; Charakterystyczne domy stożkowe w Harranie.
Państwo	Turcja
Prowincja	Şanlıurfa
Populacja (2017); • liczba ludności	; 9743
Kod pocztowy	63 ХХХ
Tablice rejestracyjne	63
	Położenie na mapie Turcji Harran
	36°52′15″N 39°01′30″E/36,870833 39,025000
	Strona internetowa

Harran, Charan albo Carrhae – stanowisko archeologiczne na terenie starożytnego miasta w południowo-wschodniej Turcji, około 40 kilometrów na południowy wschód od Şanlıurfy. Obecnie jest to miasto należące do prowincji Şanliurfa, liczące 9743 mieszkańców^{[potrzebny przypis]}.

Historia

Miasto pierwszy raz wzmiankowane jest w tekstach z Mari z XVIII w. p.n.e., choć istniało już wcześniej^[1]. Harran wzmiankowane jest również w Biblii^[2]. W czasach swojej świetności, Harran kontrolował skrzyżowanie dróg z Damaszku, Niniwy i Karkemisz (niedaleko dzisiejszego Dżerablus). Strategiczne położenie miasta od samego początku decydowało o jego znaczeniu. Ok. 1400 p.n.e. miasto wchodziło w skład państwa Mitanni^[1]. Po zawarciu traktatu między Suppiluliumasem I a Szattiwazą Harran został spalony przez Hetytów idących na podbój Mitanni. Harran pojawia się jako Harranu (akad. Droga^[1]) w asyryjskich inskrypcjach za króla Tiglat-Pilesera I około XI wieku p.n.e.

Harran był znaczącym ośrodkiem handlowym, prowadził wymianę z Tyrem, o czym pisze Pliniusz Starszy w swojej Historii naturalnej, XII 40.

Po upadku Niniwy miasto pełniło funkcję ostatniego punktu oporu dla króla Asyrii Aszur-uballita II. Po dwuletnich walkach Harran został zdobyty.

Haran był głównym miastem boga Sina, któremu oddawali hołd Aszurbanipal i Nabonid. Herodian (iv. 13, 7) wspomina, że w jego czasach w mieście znajdowała się świątynia księżyca, który był symbolem Sina. Świątynia E-hulhul (Dom radości) została zburzona ok. 382 roku na rozkaz cesarza Teodozjusza I Wielkiego^[3]

Okolice Harranu były widownią straszliwej klęski rzymskich legionów pod wodzą Krassusa, poniesionej w bitwie z Partami w roku 53 p.n.e. (bitwa pod Carrhae). W roku 217 zamordowano tutaj Karakallę, a 80 lat później (w roku 296) wojska Galeriusza zostały pobite przez Sasanidów.

W Haranie znalazła schronienie grupa filozofów z rozwiązanej w roku 529 Akademii Platońskiej. Rozwijane przez nich nauki dały początek sekcie haranitów, były swego rodzaju pomostem między starożytną Grecją a światem islamu.

W roku 1104 pod Harranem doszło do bitwy pomiędzy siłami nowo powstałych państw krzyżowców, księstwa Antiochii i hrabstwa Edessy, a Turkami seldżuckimi. Przegrana krzyżowców nadwątliła ich opinię jako niezwyciężonych.

Miasto utrzymywało swoje znaczenie aż do czasów zmierzchu kultury islamskiej; pod koniec XIX wieku na jego miejscu były już tylko ruiny. Współcześnie zachowały się jedynie ruiny miasta z charakterystycznymi, stożkowatymi domami z gliny przypominającymi kształtem ule^[2].

W 2000 roku Harran i Şanlıurfa zostały wpisane na turecką listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Turcja zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Z Ur do Kanaanu. W: Alfred Tschirschnitz: Dzieje ludów biblijnych. Wyd. I. Cz. VII: Dzieje starożytnego Izraela. Warszawa: M. Sadren i S-ka, 1994, s. 170. ISBN 83-86340-00-3.
↑ ^a ^b ^c UNESCO: Harran and Sanliurfa. [dostęp 2017-05-25]. (ang.).
↑ Praca zbiorowa: Mitologie Świata – Ludy Mezopotamii. New Media Concept sp. z o.o., 2007, s. 51. ISBN 978-83-89840-14-1.

[Dzieje-1] Z Ur do Kanaanu. W: Alfred Tschirschnitz: Dzieje ludów biblijnych. Wyd. I. Cz. VII: Dzieje starożytnego Izraela. Warszawa: M. Sadren i S-ka, 1994, s. 170. ISBN 83-86340-00-3.

[unesco1400-2] UNESCO: Harran and Sanliurfa. [dostęp 2017-05-25]. (ang.).

[Mit-3] Praca zbiorowa: Mitologie Świata – Ludy Mezopotamii. New Media Concept sp. z o.o., 2007, s. 51. ISBN 978-83-89840-14-1.

[1]

[2]

[3]