Grapen

Grapeny (eksponaty Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej)

Herb Wathlingen z widocznym grapenem

Grapen – rodzaj trójnożnego, metalowego naczynia z dwoma uchami, popularny w średniowieczu, a używany aż do XVIII wieku.

Historia

Grapen posiadał trzy wysokie nóżki, co pozwalało umieszczać go bezpośrednio na ogniu. Można też było go podwiesić nad ogniem (paleniskiem) wykorzystując dwa ucha. Naczynia te były wykonywane najczęściej z brązu, metodą wosku traconego (metodę tę stosowano powszechnie przy odlewaniu dzwonów kościelnych). Produkcją grapenów zajmowali się wyspecjalizowani ludwisarze, zwani grapengiesser'ami.

Grapeny cieszyły się dużą popularnością, ponieważ były to naczynia o uniwersalnym zastosowaniu (można je było używać jako urządzenia stojące lub wiszące). W przypadku uszkodzenia można je było przetopić i wykonać z niego kolejne naczynie. Często zdarzało się, że w okresie wojen grapeny były rekwirowane i przetapiane na armaty (podobnie postępowano z dzwonami).

O popularności grapenów świadczy fakt, że ich wizerunki znalazły się w herbach kilku miast (np. Estort, Gehlenbeck, Wathlingen) i rodów szlacheckich.