Dzieci z Bullerbyn
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Typ utworu |
powieść dla dzieci | ||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania | |||
| Język | |||
| Data wydania | |||
| Pierwsze wydanie polskie | |||
| Data wydania polskiego |
1957 | ||
| |||
„Dzieci z Bullerbyn” (szw. Alla vi barn i Bullerbyn) – książka dla dzieci napisana przez szwedzką pisarkę Astrid Lindgren w 1947 roku.
Następne książki z tej serii to „Więcej o dzieciach z Bullerbyn” (szw. Mer om oss barn i Bullerbyn, 1949) i „Wesoło jest w Bullerbyn” (szw. Bara roligt i Bullerbyn, 1952).
Uzupełnieniem fabuły są trzy książki z ilustracjami „Boże Narodzenie w Bullerbyn” (szw. Jul i Bullerbyn, 1963), „Wiosna w Bullerbyn” (szw. Vår i Bullerbyn, 1965) i „Dzień Dziecka w Bullerbyn” (szw. Barnens dag i Bullerbyn, 1966).
Polskie wydanie w przekładzie Ireny Szuch-Wyszomirskiej (pierwsze w 1957) zawiera wszystkie te trzy tytuły ("Dzieci...", "Więcej..." i "Wesoło...") w jednym tomie.
Fabuła
[edytuj | edytuj kod]W książce dziewczynka o imieniu Lisa opowiada o przygodach swoich i innych dzieci z osady (liczącej trzy zagrody) Bullerbyn w ciągu trzech kolejnych lat.
Lisa na początku utworu ma 7 lat. Mieszka w zagrodzie Środkowej, jej braćmi są Bosse i Lasse. Uwielbia bawić się lalkami i chodzić do szkoły. Czyta dziecięcą gazetę „Wiosna Szwecji”. Jest wesoła i pełna pomysłów. Ma własnego baranka Pontusa, którego uratowała przed głodową śmiercią (jego mama nie miała mleka w wymieniu). Opiekuje się też kotkiem Mruczkiem, który miał być wspólny dla Lassego, Bossego i Lisy, lecz chłopcom szybko się znudził i Lisa musiała się nim opiekować. Dziewczynka chce zostać piastunką dla dzieci lub mamą.
Analiza
[edytuj | edytuj kod]Pierwowzorem Bullerbyn jest osada Sevedstorp, gdzie rodzice przyszłej pisarki przeprowadzili się krótko po jej narodzinach i gdzie spędziła dzieciństwo[1]. Jeszcze dziś można tam oglądać trzy położone obok siebie domy (zagrody), gdzie rozgrywała się akcja powieści[potrzebny przypis]. Osada Sevedstorp znajduje się niedaleko miasteczka Vimmerby, w którym urodziła się Astrid Lindgren w roku 1907. Ponieważ narratorką powieści jest Lisa Erikson, więc można uznać, że jej pierwowzorem była sama autorka, która też nosiła rodowe nazwisko Ericsson[potrzebny przypis]. Ojca Lisy, stolarza (którego pierwowzorem był ojciec pisarki Samuel August Ericsson) można uznać za dorosłego „Emila”, bohatera powieści Emil ze Smalandii, również wzorowanego na jej ojcu[1]. Natomiast postać Lassego, zainspirował brat pisarki Gunnar Ericsson, późniejszy artysta, satyryk i polityk[potrzebny przypis].
Odbiór
[edytuj | edytuj kod]„Dzieci z Bullerbyn” są w Polsce lekturą szkolną. W połowie lat 80. były lekturą dla klasy III[2]. Ponownie stały się lekturą dla klas I-III od 2017[a] i były nią nadal dekadę później (stan na 2024/2025)[3].
Według Beaty Lisowskiej, piszącej w 2018 roku w czasopiśmie „Pedagogika. Studia i Rozprawy”, pozycja ta jest wartościową lekturą dla dzieci, ze względu na rówieśniczych bohaterów umożliwiających młodym czytelnikom identyfikację z nimi, a także sposób narracji i poruszenie tematów bliskich dzieciom[4].
Szwedzki reżyser Lasse Hallström zrealizował w oparciu o serię książek o dzieciach z Bullerbyn filmy „Dzieci z Bullerbyn” (oryg. Alla vi barn i Bullerbyn, 1986) i „Dzieci z Bullerbyn: Nowe przygody” (oryg. Mer om oss barn i Bullerbyn, 1987).
W Polsce przedstawienia na podstawie książki pokazały Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego w Opolu (2012)[5] i Teatr Polski we Wrocławiu (2013)[6], a w 2017 Teatr Miejski w Gliwicach[7].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W latach 1999-2016, poza okresem 2007/2008, nie istniała lista lektur dla klas I-III
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Dariusz Tarczyński, Aldona Eriksson. Bullerbyn leży w Smalandi. „Angora”. 51(1279), s. 78-79, 2014-12-21. ISSN 0867-8162.
- ↑ Karolina Jędrych, Lektury w programach dla szkoły podstawowej z lat 1949-1989, Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014, ISBN 978-83-226-2209-4 [dostęp 2024-08-14] (pol.).
- ↑ Lista lektur szkolnych 2024/2025 – Lektury do szkoły podstawowej 2024/2025 i lektury do liceum 2024/2025 [online] [dostęp 2024-08-16] (pol.).
- ↑ Beata Lisowska, Co obecnie powinni czytać uczniowie edukacji wczesnoszkolnej w świetle nowej podstawy programowej, „Pedagogika. Studia i Rozprawy”, 27 (2), 2018, s. 167–178, DOI: 10.16926/p.2018.27.47, ISSN 2720-1414 [dostęp 2024-09-01] (pol.).
- ↑ Szwedzko-polskie science fiction. e-teatr.pl, 2012. [dostęp 2014-02-26].
- ↑ "Dzieci z Bullerbyn" w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Gazetawroclawska.pl, 2013. [dostęp 2014-02-26].
- ↑ Dzieci z Bullerbyn – Teatr Miejski w Gliwicach [online], teatr.gliwice.pl [dostęp 2019-01-31] (pol.).