Cichorioideae

*Cichorioideae*
	; Cykoria podróżnik
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
	Nazwa systematyczna
	Cichorioideae (Juss.) Chevall.
Synonimy
	Aposeridaceae Rafinesque; Arctotidaceae Berchtold & J. Presl; Cichoriaceae Jussieu, nom. cons.; Lactucaceae Drude; Lactucoideae Solbrig; Lactucoideae (Cass.) Lindl.; Picridaceae Martynov;
	Aposeridaceae Rafinesque; Arctotidaceae Berchtold & J. Presl; Cichoriaceae Jussieu, nom. cons.; Lactucaceae Drude; Lactucoideae Solbrig; Lactucoideae (Cass.) Lindl.; Picridaceae Martynov;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cichorioideae – podrodzina w obrębie astrowatych (Asteraceae). Obejmuje dużą grupę 93 rodzajów z 1,5 tysiącem gatunków (dodatkowo należy tu co najmniej 7,5 tysiąca mikrogatunków)^[2]. W końcu drugiego dziesięciolecia XXI wieku podrodzina została uszczuplona do jednego plemienia Cichorieae, ponieważ inne plemiona tradycyjnie tu włączane tworzą odrębny klad czyniąc podrodzinę we wcześniejszym ujęciu taksonem parafiletycznym. Wyodrębnione one zostały w podrodzinę Vernonioideae^[4].

Podrodzina jest niemal kosmopolityczna, przy czym najbardziej zróżnicowana jest na półkuli północnej^[5], zwłaszcza w strefie umiarkowanej. Tylko nieliczne gatunki obecne są w tropikach^[2].

Wiek grupy koronnej podrodziny datowany jest na 23,5 miliona lat^[4]^[2].

Systematyka

Pozycja systematyczna^[2]^[4]

astrowate

Barnadesioideae

Famatinanthoideae

	Stifftioideae

	Mutisioideae

	Wunderlichioideae

	Gochnatioideae

Cichorioideae

	Corymbioideae

	Asteroideae

Podział systematyczny podrodziny^[3]

W obrębie podrodziny wyróżniane jest jedno plemię Cichorieae i 11 podplemion^[3]^[5].

Podplemię Chondrillinae (W.D.J.Koch) Lamotte

Chondrilla (Tourn.) Tourn. ex L. – chondrilla
Phitosia Kamari & Greuter
Willemetia Neck. ex Neck.

Podplemię Cichoriinae Cass. ex Dumort.

Arnoseris Gaertn. – chłodek
Cichorium L. – cykoria
Erythroseris N.Kilian & Gemeinholzer
Phalacroseris A.Gray
Rothmaleria Font Quer
Tolpis Adans. – tolpis

Podplemię Crepidinae Cass. ex Dumort.

×Crepi-Hieracium P.Fourn.
Acanthocephalus Kar. & Kir.
Askellia W.A.Weber
Crepidiastrum Nakai
Crepidifolium Sennikov
Crepis L. – pępawa
Dubyaea DC.
Faberia Hemsl.
Garhadiolus Jaub. & Spach
Heteracia Fisch. & C.A.Mey.
Heteroderis (Bunge) Boiss.
Hololeion Kitam.
Ixeridium (A.Gray) Tzvelev
Ixeris (Cass.) Cass.
Lagoseriopsis Kirp.
Lagoseris M.Bieb.
Lapsana L. – łoczyga
Lapsanastrum Pak & K.Bremer
Nabalus Cass.
Rhagadiolus Juss. – słodziczka
Sonchella Sennikov
Soroseris Stebbins
Spiroseris Rech.f.
Syncalathium Lipsch.
Taraxacum Weber ex F.H.Wigg. – mniszek
Tibetoseris Sennikov
Youngia Cass.

Podplemię Hieraciinae Cass. ex Dumort.

Andryala L. – jawełna
Hieracium Tourn. ex L. – jastrzębiec
Hispidella Lam.
Pilosella Hill. – kosmaczek
Schlagintweitia Griseb.

Podplemię Hyoseridinae Less.

Aposeris Neck. ex Cass. – sałatnica
Hyoseris L.
Launaea Cass.
Reichardia Roth
Sonchus L. – mlecz

Podplemię Hypochaeridinae Less.

Hedypnois Mill. – słodkokwiat
Helminthotheca Zinn
Hypochaeris L. – prosienicznik
Leontodon L. – brodawnik
Picris L. – goryczel
Prenanthes L. – przenęt
Scorzoneroides Moench
Urospermum Scop.

Podplemię Lactucinae (Cass.) Cass. ex Dumort.

Cicerbita Wallr. – modrzyk
Lactuca L. – sałata (w tym Mycelis – sałatnik)
Notoseris C.Shih
Paraprenanthes Chang ex C.Shih
Stenoseris C.Shih

Podplemię Microseridinae Stebbins

Agoseris Raf.
Anisocoma Torr. & A.Gray
Atrichoseris A.Gray
Calycoseris A.Gray
Chaetadelpha A.Gray ex S.Watson
Glyptopleura D.C.Eaton
Krigia Schreb.
Lygodesmia D.Don
Malacothrix DC.
Marshalljohnstonia Henrickson
Microseris D.Don
Munzothamnus P.H.Raven
Nothocalais (A.Gray) Greene
Picrosia D.Don
Pinaropappus Less.
Pleiacanthus (Nutt.) Rydb.
Prenanthella Rydb.
Pyrrhopappus DC.
Rafinesquia Nutt.
Shinnersoseris Tomb
Stephanomeria Nutt.
Uropappus Nutt.

Podplemię Scolyminae Less.

Catananche L. – kupidynek
Gundelia L.
Hymenonema Cass.
Scolymus Tourn. ex L. – osociec

Podplemię Scorzonerinae Cass. ex Dumort.

Epilasia (Bunge) Benth.
Geropogon L.
Koelpinia Pall.
Lasiospora Cass.
Pterachaenia (Benth.) Lipsch.
Scorzonera L. – wężymord (w tym Podospermum – trzonczak)
Takhtajaniantha Nazarova
Tourneuxia Coss.
Tragopogon L. – kozibród

Podplemię Warioniinae Gemeinholzer & N.Kilian

Warionia Benth. & Coss.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-09] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Cichorioideae Chevall.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].
↑ ^a ^b ^c Mandel, J.R., Dikow, R.B., Siniscalchi, C.M., Thapa, R., Watson, L.E.& Funk, V.A.. A fully resolved backbone phylogeny reveals numerous dispersals and explosive diversifications throughout the history of Asteraceae. „Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A.”. 116, 28, s. 14083–14088, 2019. DOI: 10.1073/pnas.1903871116.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 224, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-09] (ang.).

[tica-3] Cichorioideae Chevall.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-09].

[mandel-4] Mandel, J.R., Dikow, R.B., Siniscalchi, C.M., Thapa, R., Watson, L.E.& Funk, V.A.. A fully resolved backbone phylogeny reveals numerous dispersals and explosive diversifications throughout the history of Asteraceae. „Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A.”. 116, 28, s. 14083–14088, 2019. DOI: 10.1073/pnas.1903871116.

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 224, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]