Björk

Björk
	; Björk (2022)
Imię i nazwisko	Björk Guðmundsdóttir
Data i miejsce urodzenia	21 listopada 1965 ; Reykjavík
Instrumenty	instrumenty klawiszowe
Typ głosu	sopran
Gatunki	trip hop, rock alternatywny, pop alternatywny, indie rock, electronica, dance, muzyka klubowa, EDM, trap, rap
Zawód	piosenkarka, autorka tekstów, kompozytorka, aktorka, producentka muzyczna, DJ
Aktywność	od 1975
Wydawnictwo	One Little Indian, Electra/Atlantic, Smekkleysa
	Zespoły
	Tappi Tíkarrass; Kukl; The Sugarcubes; Björk Guðmundsdóttir & tríó Guðmundar Ingólfssonar
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

Björk Guðmundsdóttir (wym. ^ⓘ[ˈpjœr̥k ˈkvʏðmʏntsˌtoʊhtɪr]; ur. 21 listopada 1965 w Reykjavíku^[2]) – islandzka piosenkarka, autorka tekstów, kompozytorka, aktorka, producentka muzyczna i DJ.

Wielokrotnie nagradzana różnymi nagrodami muzycznymi, takimi jak Brit Awards i Europejskie Nagrody Muzyczne MTV. Zajęła 60. miejsce w zestawieniu „100 najlepszych wokalistów wszech czasów” sporządzonym przez magazyn „Rolling Stone”^[3].

Młodość

Jest córką Guðmundura Gunnarsona i Hildur Rúny Hauksdóttir. Jej ojciec był działaczem związkowym, a matka opuściła go, gdy Björk miała zaledwie rok, by zamieszkać w komunie hippisowskiej. Kilka lat później związała się z muzykiem bluesowym, który wywarł duży wpływ na edukację muzyczną pasierbicy.

Kariera muzyczna

Rozpoczęła karierę muzyczną w wieku 11 lat, podejmując naukę gry na fortepianie w szkole muzycznej. Jedna z jej nauczycielek przesłała nagranie piosenki Tiny Charles „I Love to Love” islandzkiej stacji radiowej Radio One, która następnie wyemitowała utwór na antenie w całym kraju. Wkrótce z piosenkarką skontaktował się przedstawiciel wytwórni Fálkinn z propozycją wydania płyty. Z pomocą swojego ojczyma, który grał na gitarze, nagrała w 1977 pierwszy album studyjny, zatytułowany po prostu Björk. Płyta, zawierająca kilka islandzkich piosenek dla dzieci, a także autorską wersję przeboju zespołu The Beatles „Fool on the Hill”, stała się bardzo popularna na Islandii.

W wieku 14 lat założyła swój własny dziewczęcy zespół Spit and Snot, w którym grała muzykę punkową. Kolejnym epizodem jej muzycznej kariery było granie w zespole Exodus tworzącym muzykę jazz fusion. W 1980 skończyła szkołę muzyczną i rok później wraz z basistą Exodusu Jakobem Magnússonem założyła nowy zespół, Tappi Tíkarrass. W tym samym roku wydali pierwszy singiel, „Bítið Fast Í Vítið”, a dwa lata później – wspólny album pt. Miranda.

W kolejnych miesiącach podjęła współpracę z muzykami z zespołów Purrkur Pillnikk i Þeyr, z którymi wkrótce założyła grupę Kukl. Krótkotrwały eksperyment okazał się sukcesem, dlatego muzycy postanowili kontynuować współpracę, rozwijając styl podobny do muzyki gothic rock. Zespół występował na Islandii z angielskim zespołem Crass', później również w Wielkiej Brytanii, gdzie pojawił się na scenie z zespołem Flux of Pink Indians. Zespół wydał też dwa albumy studyjne, The Eye w 1984 i Holidays in Europe w 1986.

Latem 1986 wraz z kilkoma członkami zespołu założyła grupę Sykurmolarnir, która zyskała światową popularność pod angielską nazwą The Sugarcubes. Ich pierwszy singiel, „Ammæli” (nagrany również w wersji angielskiej jako „Birthday”), stał się hitem w Wielkiej Brytanii oraz zyskał pewne uznanie w USA. Wkrótce pojawiły się oferty wytwórni, z których artyści wybrali firmę One Little Indian. W 1988 nagrali w niej pierwszy album studyjny pt. Life’s Too Good, który zdobył międzynarodowy rozgłos. Mimo wydania dwóch kolejnych udanych albumów, Here Today, Tomorrow Next Week! i Stick Around for Joy w zespole narastały napięcia, zwłaszcza między Björk a Einarem Örnem, aż wreszcie w 1992 doszło do rozwiązania grupy.

W tym czasie solowo wzięła udział w kilku innych projektach, m.in. z bebopową grupą Trio Guðmundar Ingólfssonar wydała w Islandii nagranie Gling-Gló, które zawiera głównie islandzkie standardy jazzowe; udzielała się także na płycie housowego zespołu 808 State. Po rozpadzie zespołu The Sugarcubes przeprowadziła się do Londynu, gdzie wkrótce rozpoczęła karierę solową. Rozpoczęła udaną współpracę z producentem Nellee Hooperem, z którym wspólnie nagrała i wydała pierwszy solowy singiel „Human Behaviour”. W czerwcu 1993 premierowo zaprezentowała solowy album studyjny pt. Debut, który zdobył uznanie wśród krytyków i publiczności, a w Stanach Zjednoczonych uzyskał status złotej płyty.

W 1994 powróciła do studia nagraniowego, by wraz z Nellee Hooperem, Trickym, Grahamem Masseyem oraz producentem muzyki elektronicznej Howie B pracować nad kolejnym albumem. Płyta, zatytułowana Post, ukazała się w czerwcu 1995. Wydawnictwo dotarło do drugiego miejsca na liście przebojów w Wielkiej Brytanii i zdobyło status złotej płyty w USA. W styczniu 1997 pojawił się kolejny album studyjny pt. Telegram, który zawierał remiksy przebojów z Post. W międzyczasie wystąpiła w MTV Unplugged oraz napisała piosenkę dla Madonny. Również w 1997 wydała kolejny album studyjny pt. Homogenic, którą opisywała jako „eksperymentalną próbę opisania krajobrazu Islandii”. Przy produkcji albumu współpracowali z nią producenci Mark Bell, Guy Sigsworth i ponownie Howie B.

We wrześniu 2000 wydała album pt. Selmasongs, zawierający utwory nagrane na potrzeby ścieżki dźwiękowej do filmu Tańcząc w ciemnościach Larsa von Triera, w którym zagrała główną rolę Selmy. Za występ w filmie otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki na 53. MFF w Cannes. W 2001 wydała album pt. Vespertine, nad którym współpracowała z eksperymentującymi artystami Matmos, Thomasem Knakiem i harfistką Zeeną Parkins.

W 2002 i 2003 zdecydowała się na wydanie zestawów CD, Family Tree, i DVD, na których pojawiły się dotąd niepublikowane materiały. Wydała też płytę z największymi przebojami z mijającego dziesięciolecia solowej kariery, Greatest Hits. 12 lipca 2003 wystąpiła po raz pierwszy w Polsce, grając koncert w Sopocie. W sierpniu 2004 wydała album pt. Medúlla, który promowała singlem „Oceania”, skomponowanym przez nią na zaproszenie Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Wykonała piosenkę podczas ceremonii otwarcia XVIII Igrzysk Olimpijskich w Atenach. W tym samym roku została nominowana za całokształt twórczy do MTV Europe Music Awards w kategorii najlepszego wykonawcy alternatywnego.

W 2005 podjęła się realizacji ścieżki dźwiękowej do filmu Drawing Restraint 9 Matthew Barneya, a w 2006 udostępniła do sprzedaży zestaw kompilacyjny pt. Surrounded, składający się z siedmiu płyt typu Dual-Disc zawierających jej wszystkie dotychczasowe albumy na stronach CD i teledyski na stronach DVD. W maju 2007 wydała szósty album studyjny pt. Volta, nad którym pracowali z nią Mark Bell, Timbaland, Antony Hegarty i Sjón. Płytę promowała podczas światowej trasy koncertowej oraz poprzez single „Earth Intruders”, „Innocence”, „Wanderlust” i „Declare Independence”. Teledysk do ostatniego, po 10-letniej przerwie we współpracy, wyreżyserował Michel Gondry. Za album została nominowana do Grammy w kategorii „najlepsza płyta alternatywna”. 1 lipca 2007 wystąpiła na Open’er Festival w Gdańsku.

Podczas koncertu w marcu 2008, w Szanghaju, końcowy utwór „Declare Independence” zakończyła skandowaniem: „Tybet! Tybet!”^[4]. Dołączyła tym samym do protestu przeciwko łamaniu praw człowieka przez rząd chiński w Tybecie i przyznaniu Państwu Środka organizacji Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2008. Kilka dni przedtem zadedykowała utwór w Tokio nowo niepodległemu Kosowu, co podobno spowodowało skreślenie jej z programu serbskiego Exit Festival 2008 w lipcu w Nowym Sadzie. Jej wcześniejsze dedykacje tego utworu miały na uwadze m.in. niepodległościowe aspiracje Grenlandii i Wysp Owczych, obecnych zamorskich posiadłości Danii, z kolei zarządcy kolonialnego jej rodzimej Islandii do 1918.

W 2010 została laureatką Polar Music Prize, szwedzkiej nagrody przyznawanej za wybitne osiągnięcia w dziedzinie muzyki^[5]. Wystąpiła gościnnie w piosence „Surrender” islandzkiej piosenkarki Ólöf Arnalds, znanej głównie z zespołu Múm^[6].

W styczniu 2015 artystka wydała swój dziewiąty studyjny album "Vulnicura", promowany przez single "Stonemilker" oraz "Lionsong"^[7]. Album wyraża uczucia przed i po rozstaniu z jej partnerem – Matthew Barneyem^[8]. W tym samym roku w Nowojorskim Museum of Modern Art powstała wystawa podsumowująca dotychczasową twórczości artystki^[9] oraz wydany został film dokumentalny "Muzyczny wszechświat Björk"^[10]. Rok później odbyła się trasa koncertowa Vulnicura Tour. Otrzymała Brit Award w kategorii najlepszej artystki międzynarodowej.^[11]

2017 przyniósł dziesiąty studyjny album "Utopia", który był promowany przez trasę koncertową zrealizowaną rok później. W 2022 zagrała w filmie Wiking, wyreżyserowanym przez Roberta Eggersa. W tym samym roku wydana została "Fossora", uprzedzona singlami "Atopos" oraz "Ovule".

W listopadzie 2023 został wspólnie z Rosalíą zrealizowały singiel "Oral", z którego cały dochód będzie przekazany na wsparcie AEGIS, czyli organizacji walczącej z przemysłową hodowlą ryb, która negatywnie oddziałowuje na Islandzkie fiordy.^[12]

W marcu 2024 na okładce magazynu Vogue Scandinavia pojawiła się zdjęcie artystki, ubranej w sukienkę z wiosennej kolekcji Haute Couture marki Maison Margiela.^[13]

Kariera aktorska

W 1990 zagrała Margit, dziewczynę, której matka została zabita za uprawianie czarów, w opowieści Juniper Tree na podstawie baśni braci Grimm. W 1994 pojawiła się w filmie Prêt-à-Porter. Nagrała także muzykę do filmu Young Americans.

W 1999 poproszono ją, by napisała muzykę do filmu Larsa von Triera Tańcząc w ciemnościach, historii czeskiej imigrantki Selmy, która zbiera pieniądze na operację oczu dla swojego syna. Ostatecznie reżyser zaproponował jej, by rozważyła zagranie roli Selmy, którą to propozycję początkowo odrzuciła. Reżyser wówczas zagroził, że zakończy ten projekt, porzucając już przygotowany materiał, więc ostatecznie piosenkarka zgodziła się i wystąpiła w filmie u boku Catherine Deneuve. Później przyznała, że praca ta była tak wycieńczająca fizycznie i psychicznie, że przysięgła, że już nigdy nie wystąpi w filmie. Tymczasem za swoją kreację otrzymała nagrodę aktorską na 53. MFF w Cannes. Natomiast muzyka, która ukazała się na albumie zatytułowanym Selmasongs, nominowana była do Oscara.

W 2005 zagrała w Drawing Restraint 9, artystycznym filmie Matthew Barneya, będącego partnerem życiowym Björk. Skomponowała ścieżkę dźwiękową do filmu, o charakterze muzyki awangardowej, która została wydana w tym samym roku pod tym samym tytułem. Utwory na płycie zawierają także odniesienia do klasycznej muzyki japońskiej. Trzy z nich zawierają wirtuozerską grę znanej japońskiej muzyczki Mayumi Miyata na tradycyjnym instrumencie dętym shō.

Artystka zagrała w wydanym w 2022 filmie "Wiking" w roli wieszczki.

Działalność pozamuzyczna

W 1984 wydała autorski tomik poezji pt. „Björk o świętych” (Um Úrnat Frá Björk), który własnoręcznie zilustrowała.

Życie prywatne

Jest ateistką^[14]. Ma dwoje dzieci, syna Sindriego i córkę Isadorę. Mieszka w Islandii.

W latach 90. Ricardo López(inne języki) wysłał jej paczkę, w której znajdowała się bomba. Kamerą nagrał przygotowania, a później popełnił samobójstwo. Pakunek zdołała przechwycić policja. W konsekwencji wydarzeń wstrząśnięta piosenkarka postanowiła wyprowadzić się z Londynu i zamieszkać w Hiszpanii.

Dyskografia

Zobacz więcej w artykule Björk Guðmundsdóttir & tríó Guðmundar Ingólfssonar, w sekcji Dyskografia.

Zobacz więcej w artykule The Sugarcubes, w sekcji Dyskografia.

Albumy studyjne

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście											Certyfikat
Tytuł	Dane dot. albumu	USA ^[15]	CAN ^[1]	POL ^[16]	FRA ^[17]	NLD ^[18]	AUT ^[19]	FIN ^[20]	CHE ^[21]	GER ^[22]	JPN ^[23]	UK ^[24]	Certyfikat
Björk	Data: 18 grudnia 1977 Wydawca: Fálkinn	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
Debut	Data: 5 lipca 1994 Wydawca: One Little Indian	61	–	–	25	5	27	–	18	24	65	3	USA: platynowa płyta^[25] CAN: złota płyta^[26]
Post	Data: 13 czerwca 1995 Wydawca: One Little Indian	32	–	–	26	5	13	9	5	6	26	2	USA: platynowa płyta^[25] CAN: platynowa płyta^[26]
Homogenic	Data: 22 września 1997 Wydawca: One Little Indian	28	20	–	2	12	5	10	13	10	16	4	USA: złota płyta^[25] CAN: złota płyta^[26]
Vespertine	Data: 27 sierpnia 2001 Wydawca: One Little Indian	19	2	6	1	20	5	3	3	3	6	8	CAN: złota płyta^[26]
Medúlla	Data: 30 sierpnia 2004 Wydawca: One Little Indian	14	6	2	1	20	6	4	3	5	10	9
Volta	Data: 7 maja 2007 Wydawca: One Little Indian	9	6	6	3	17	5	7	3	9	12	7
Biophilia	Data: 10 października 2011 Wydawca: One Little Indian	27	–	22	4	17	17	15	9	14	18	21
Vulnicura	Data: 20 stycznia 2015 Wydawca: One Little Indian	20	12	48	33	10	31	14	7	52	–	11
Utopia	Data: 24 listopada 2017 Wydawca: One Little Indian	75	–	–	31	29	23	40	12	26	48	25
Fossora	Data: 30 września 2022 Wydawca: One Little Indian
„–” album nie był notowany.

Ścieżki dźwiękowe

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście									Certyfikat
Tytuł	Dane dot. albumu	USA ^[1]	POL ^[16]	FRA ^[17]	NLD ^[18]	FIN ^[20]	CHE ^[21]	GER ^[22]	JPN ^[23]	UK ^[24]	Certyfikat
Selmasongs	Data: 18 września 2000 Wydawca: One Little Indian	41	19	4	85	10	20	22	17	34	JPN: złota płyta^[27]
Drawing Restraint 9	Data: 25 lipca 2005 Wydawca: One Little Indian	–	–	67	–	–	–	–	212	–
„–” album nie był notowany.

Kompilacje

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście					Certyfikat
Tytuł	Dane dot. albumu	AUT ^[19]	CHE ^[21]	GER ^[22]	JPN ^[23]	UK ^[24]	Certyfikat
Greatest Hits	Data: 4 listopada 2002 Wydawca: One Little Indian	64	24	71	20	53	CAN: złota płyta^[26]
„–” album nie był notowany.

Albumy remiksowe

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście
Tytuł	Dane dot. albumu	USA ^[1]	FRA ^[17]
The Best Mixes from he Album Debut for All the People Who Don’t Buy White Labels	Data: wrzesień 1994 Wydawca: One Little Indian	–	–
Telegram	Data: 25 listopada 1996 Wydawca: One Little Indian	66	–
Army of Me: Remixes and Covers	Data: 2 maja 2005 Wydawca: One Little Indian	–	168
Bastards	Data: 19 listopada 2012 Wydawca: One Little Indian	–	–
„–” album nie był notowany.

Boxsety

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście
Tytuł	Dane dot. albumu	USA ^[1]	FRA ^[17]
Family Tree	Data: 4 listopada 2002 Wydawca: One Little Indian	100	–
Live Box	Data: 18 sierpnia 2003 Wydawca: One Little Indian	–	99
Surrounded	Data: 27 czerwca 2006 Wydawca: One Little Indian	–	–
Voltaïc	Data: 23 czerwca 2009 Wydawca: One Little Indian	148	–
„–” album nie był notowany.

Albumy kolaboracyjne

Tytuł	Dane dot. albumu
Mount Wittenberg Orca (oraz Dirty Projectors)	Data: 30 czerwca 2010 Wydawca: Domino Recording Company

Albumy koncertowe

Tytuł	Dane dot. albumu
Celebrating Wood and Metal	Data: kwiecień 1997 Wydawca: One Little Indian
Debut Live	Data: 14 kwietnia 2004 Wydawca: One Little Indian
Post Live	Data: 14 kwietnia 2004 Wydawca: One Little Indian
Homogenic Live	Data: 14 kwietnia 2004 Wydawca: One Little Indian
Vespertine Live	Data: 14 kwietnia 2004 Wydawca: One Little Indian
Songs from the Volta Tour	Data: 30 czerwca 2009 Wydawca: One Little Indian
Björk: Biophilia Live	Data: 24 listopada 2014 Wydawca: One Little Indian
Vulnicura Live	Data: 15 lipca 2016 Wydawca: One Little Indian

Single

Tytuł	Rok	Pozycja na liście						Album
Tytuł	Rok	UK ^[24]	FRA ^[28]	USA ^[1]	CAN ^[1]	FIN ^[29]	GER ^[22]	Album
„Human Behaviour”	1993	36	–	–	–	–	–	Debut
„Venus as a Boy”		29	–	–	–	–	–
„Play Dead” (feat. David Arnold)		12	–	–	–	–	–
„Big Time Sensuality”		17	–	6	–	–	–
„Violently Happy”	1994	13	31	–	–	–	100
„Army of Me”	1995	10	22	–	–	–	55	Post
„Isobel”		23	–	–	–	18	–
„It’s Oh So Quiet”		4	57	–	–	5	–
„Hyperballad”	1996	8	–	–	–	18	–
„Possibly Maybe”	1996	13	–	–	–	–	–
„I Miss You”	1997	36	–	–	–	–	–
„Jóga”		–	–	–	–	16	–	Homogenic
„Bachelorette”		21	17	–	–	–	–
„Hunter”	1998	44	55	–	–	–	–
„Alarm Call”	1998	33	–	–	–	–	–
„All Is Full of Love”	1999	24	–	–	–	–	–
„Hidden Place”	2001	21	20	–	16	11	–	Vespertine
„Pagan Poetry”	2001	38	49	–	15	–	–
„Cocoon”	2002	35	61	–	–	–	–
„It’s in Our Hands”	2002	37	97	–	–	–	–	Greatest Hits
„Who Is It”	2004	26	62	–	–	–	–	Medúlla
„Triumph of a Heart”	2005	31	63	–	–	–	–	Medúlla
„Earth Intruders”	2007	–	64	–	–	–	–	Volta
„Innocence”	2007	–	–	–	–	–	–
„Declare Independence”	2008	–	68	–	–	–	–
„Wanderlust”		–	67	–	–	–	–
„The Dull Flame of Desire” (feat. Antony Hegarty)		–	72	–	–	–	–
„Náttúra”		–	–	–	–	–	–	–
„The Comet Song”	2010	–	–	–	–	–	–	–
„Crystalline”	2011	–	–	–	–	–	–	Biophilia
„Cosmogony”		–	–	–	–	–	–
„Virus”		–	–	–	–	–	–
„Moon”		–	–	–	–	–	–
„Stonemilker”	2015	–	–	–	–	–	–	Vulnicura
„–” singel nie był notowany.

Wideografia

1994 – Vessel
1998 – Live at Shepherds Bush Empire
1999 – Volumen – USA: złota płyta^[25]
2001 – Live in Cambridge
2002 – MTV Unplugged / Live
2002 – Live at Royal Opera House
2002 – Volumen Plus
2002 – Greatest Hits – Volumen 1993–2003
2003 – Inside Björk
2003 – Later with Jools Holland
2003 – Minuscule
2004 – The Inner or Deep Part of an Animal or Plant Structure
2005 – The Medúlla Videos
2012 – Later with Jools Holland 1995–2011
2014 – When Björk Met Attenborough
2014 – Björk: Biophilia Live

Filmografia

1982 – Rokk í Reykjavík (Íslenska Kvikmyndasamsteypan), film w reżyserii Friðrika Þóra Friðrikssona.
1983 – Nýtt Líf (Nýtt Líf ehf.), film w reżyserii Þráinna Bertelssona.
1990 – The Juniper Tree, jako Margit. (Rhino Home Video)
1994 – Prêt-à-Porter, gościnnie jako modelka (ona sama). (Robert Altman)
2000 – Tańcząc w ciemnościach, jako Selma Ježková. (Lars von Trier)
2005 – Drawing Restraint 9, postać jest znana jako „Guest”. (Matthew Barney)
2005 – Screaming Masterpiece, jako ona sama.
2005 – Arakimentari, film dokumentalny o Japończykach, jako ona sama.
2006 – Matthew Barney: No Restraint, film dokumentalny o tworzeniu Drawing Restraint 9, jako ona sama.
2007 – Anna and the Moods, dubbing – Anna Young.

Odznaczenia

Chevalier Narodowego Orderu Zasługi – Francja, 2001^[30]

Zobacz też

kultura Islandii

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Stephen Thomas Erlewine: Björk Biography. allmusic.com. [dostęp 2011-10-20]. (ang.).
↑ imdb Björk Profile w bazie IMDb (ang.).
↑ Rolling Stone’s 100 Greatest Singers Of All Time – stereogum.com.
↑ Gazeta Wyborcza: Bjork broni Tybetu. [dostęp 2003-03-13]. (pol.).
↑ Polar Music Prize – oficjalna strona.
↑ [Ólöf Arnalds ft. Björk – bojrk.pl. bjork.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)]..
↑ https://www.discogs.com/master/789040-Bj%C3%B6rk-Vulnicura
↑ https://www.nytimes.com/2015/01/22/arts/music/bjorks-vulnicura-from-deep-within.html
↑ Björk [online], web.archive.org, 22 października 2014 [dostęp 2024-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-22] .
↑ Muzyczny wszechświat Björk | Film | 2015. [dostęp 2024-03-01].
↑ Guardian, Brit awards winners 2016 – the full list, „The Guardian”, 24 lutego 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-03-01] (ang.).
↑ Björk w dniu swoich 58. urodzin opublikowała nowy singiel. "Oral" to duet z Rosalią, a cały dochód, który wygeneruje utwór przeznaczony zostanie na wsparcie organizacji AEGIS, walczącej z klatkową hodowlą ryb w Islandii. [online], onet.pl [dostęp 2024-03-01] (pol.).
↑ The story behind the Haute Couture creation worn by Björk on Vogue Scandinavia's latest cover [online], Vogue Scandinavia, 26 marca 2024 [dostęp 2024-03-26] (ang.).
↑ HenryH. McDonald HenryH., Ireland, Irish atheists challenge new blasphemy laws, „The Guardian”, 2010, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-10-15] (ang.).
↑ Bjork Billboard Chart. allmusic.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
Bjork Billboard Albums Chart. billboard.com. [dostęp 2015-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-16)]. (ang.).
↑ ^a ^b OLiS – sprzedaż w okresie 10.10.2011 – 16.10.2011. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 23.04.2007 – 06.05.2007. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 30.10.2000 – 05.11.2000. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 18.06.2007 – 24.06.2007. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 27.09.2004 – 03.10.2004. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 10.09.2001 – 16.09.2001. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 16.03.2015 – 22.03.2015. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-03-27]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d Bjork French Albums Chart. lescharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
↑ ^a ^b Bjork Dutch Albums Chart. dutchcharts.nl. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
↑ ^a ^b Bjork Austrian Albums Chart. austriancharts.at. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
↑ ^a ^b Bjork Finnish Albums Chart. finnishcharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Bjork Swiss Albums Chart. hitparade.ch. [dostęp 2015-02-10]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d Bjork German Albums Chart. officialcharts.de. [dostęp 2015-02-10]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c Oricon: Bjork. oricon.co.jp. [dostęp 2015-02-10]. (jap.).
↑ ^a ^b ^c ^d Bjork UK Albums Chart. officialcharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d RIAA: Bjork [online], riaa.com [dostęp 2015-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-24] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Music Canada: Bjork. musiccanada.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
↑ 不法録音物対策委員会. riaj.or.jp. [dostęp 2015-02-10]. (jap.).
↑ Bjork French Singles Chart. lescharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
↑ Bjork Finnish Singles Chart. finnishcharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
↑ EN 2001, LA CHANTEUSE BJÖRK REÇOIT DES MAINS DE JACK LANG UNE MÉDAILLE HONORIFIQUE DE CHEVALIER DES .... puretrend.com. [dostęp 2014-11-26]. (fr.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Björk (ang.)

[www.allmusic.com-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Stephen Thomas Erlewine: Björk Biography. allmusic.com. [dostęp 2011-10-20]. (ang.).

[2] Björk Profile w bazie IMDb (ang.).

[3] Rolling Stone’s 100 Greatest Singers Of All Time – stereogum.com.

[znana_gazeta-4] Gazeta Wyborcza: Bjork broni Tybetu. [dostęp 2003-03-13]. (pol.).

[5] Polar Music Prize – oficjalna strona.

[6] [Ólöf Arnalds ft. Björk – bojrk.pl. bjork.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)]..

[7] ttps://www.discogs.com/master/789040-Bj%C3%B6rk-Vulnicura

[8] ttps://www.nytimes.com/2015/01/22/arts/music/bjorks-vulnicura-from-deep-within.html

[9] Björk [online], web.archive.org, 22 października 2014 [dostęp 2024-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-22] .

[10] Muzyczny wszechświat Björk | Film | 2015. [dostęp 2024-03-01].

[11] Guardian, Brit awards winners 2016 – the full list, „The Guardian”, 24 lutego 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-03-01] (ang.).

[12] Björk w dniu swoich 58. urodzin opublikowała nowy singiel. "Oral" to duet z Rosalią, a cały dochód, który wygeneruje utwór przeznaczony zostanie na wsparcie organizacji AEGIS, walczącej z klatkową hodowlą ryb w Islandii. [online], onet.pl [dostęp 2024-03-01] (pol.).

[13] The story behind the Haute Couture creation worn by Björk on Vogue Scandinavia's latest cover [online], Vogue Scandinavia, 26 marca 2024 [dostęp 2024-03-26] (ang.).

[14] HenryH. McDonald HenryH., Ireland, Irish atheists challenge new blasphemy laws, „The Guardian”, 2010, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-10-15] (ang.).

[www.allmusic.comawards-15] Bjork Billboard Chart. allmusic.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).
Bjork Billboard Albums Chart. billboard.com. [dostęp 2015-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-16)]. (ang.).

[pol-16] OLiS – sprzedaż w okresie 10.10.2011 – 16.10.2011. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 23.04.2007 – 06.05.2007. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 30.10.2000 – 05.11.2000. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 18.06.2007 – 24.06.2007. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 27.09.2004 – 03.10.2004. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 10.09.2001 – 16.09.2001. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-02-10]. (pol.).
OLiS – sprzedaż w okresie 16.03.2015 – 22.03.2015. olis.onyx.pl. [dostęp 2015-03-27]. (pol.).

[lescharts.com-17] Bjork French Albums Chart. lescharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).

[dutchcharts.nl-18] Bjork Dutch Albums Chart. dutchcharts.nl. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).

[austriancharts.at-19] Bjork Austrian Albums Chart. austriancharts.at. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).

[finnishcharts.com-20] Bjork Finnish Albums Chart. finnishcharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).

[hitparade.ch-21] Bjork Swiss Albums Chart. hitparade.ch. [dostęp 2015-02-10]. (niem.).

[www.officialcharts.de-22] Bjork German Albums Chart. officialcharts.de. [dostęp 2015-02-10]. (niem.).

[www.oricon.co.jp-23] Oricon: Bjork. oricon.co.jp. [dostęp 2015-02-10]. (jap.).

[www.officialcharts.com-24] Bjork UK Albums Chart. officialcharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).

[www.riaa.com-25] RIAA: Bjork [online], riaa.com [dostęp 2015-02-10] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-24] (ang.).

[musiccanada.com-26] Music Canada: Bjork. musiccanada.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).

[27] 不法録音物対策委員会. riaj.or.jp. [dostęp 2015-02-10]. (jap.).

[28] Bjork French Singles Chart. lescharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).

[29] Bjork Finnish Singles Chart. finnishcharts.com. [dostęp 2015-02-10]. (ang.).

[30] EN 2001, LA CHANTEUSE BJÖRK REÇOIT DES MAINS DE JACK LANG UNE MÉDAILLE HONORIFIQUE DE CHEVALIER DES .... puretrend.com. [dostęp 2014-11-26]. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

Albumy studyjne	Björk Debut Post Homogenic Vespertine Medúlla Volta Biophilia Vulnicura Utopia
Albumy z muzyką filmową	Selmasongs Drawing Restraint 9
Kompilacje	Greatest Hits
Remix-albumy	The Best Mixes from the Album Debut for All the People Who Don’t Buy White Labels Telegram Army of Me: Remixes and Covers Bastards Vulnicura Strings (Vulnicura: The Acoustic Version – Strings, Voice and Viola Organista Only)
Albumy koncertowe	Debut Live Post Live Homogenic Live Vespertine Live Songs from the Volta Tour Björk: Biophilia Live Vulnicura Live
Box sety	Family Tree Live Box Surrounded Voltaïc
Wideo i DVD-albumy	Vessel Live at Shepherds Bush Empire Volumen Live in Cambridge MTV Unplugged / Live Live at Royal Opera House Volumen Plus Greatest Hits – Volumen 1993–2003 Later with Jools Holland The Medúlla Videos Later with Jools Holland 1995–2011 Björk: Biophilia Live
Albumy we współpracy	Gling-Gló Mount Wittenberg Orca
Single	„Human Behaviour” „Venus as a Boy” „Play Dead” „Big Time Sensuality” „Violently Happy” „Army of Me” „Isobel” „It’s Oh So Quiet” „Hyperballad” „Possibly Maybe” „I miss you” „Jóga” „Bachelorette” „Hunter” „Alarm Call” „All Is Full of Love” „Hidden Place” „Pagan Poetry” „Cocoon” „It’s in Our Hands” „Who Is It?” „Triumph of a Heart” „Earth Intruders” „Innocence” „Declare Independence” „Wanderlust” „The Dull Flame of Desire” „Náttúra” „The Comet Song” „Crystalline” „Cosmogony” „Virus” „Moon”
Single promocyjne	„I’ve Seen It All” „Oceania” „Where Is the Line”
Inne single	„Bedtime Story” „Unravel” „Pluto” „All Neon Like” „Mutual Core”
Trasy koncertowe	Debut Tour Post Tour Homogenic Tour Vespertine World Tour Greatest Hits Tour Volta Tour Biophilia Tour Vulnicura Tour
Filmy	The Juniper Tree Tańcząc w ciemnościach Drawing Restraint 9 Nastroje Anny Prêt-à-Porter
Filmy dokumentalne	Inside Björk Minuscule The Inner or Deep Part of an Animal or Plant Structure When Björk Met Attenborough
Książki	Um Úrnat frá Björk Björk Björk: Archives
Powiązane	Tappi Tíkarrass Kukl The Elgar Sisters The Sugarcubes Björk Guðmundsdóttir & tríó Guðmundar Ingólfssonar Matthew Barney Björk Enjoyed: A Tribute to Björk’s Post Łabędzia suknia

1946-1959	Michèle Morgan (1946) Isa Miranda (1949) Bette Davis (1951) Lee Grant (1952) Shirley Booth (1953) Ija Ariepina / Jelena Dobronrawowa / Wiera Kuzniecowa / Łarisa Kronberg / Kłara Łuczko / Jekatierina Sawinowa(1955) Susan Hayward (1956) Giulietta Masina (1957) Bibi Andersson / Eva Dahlbeck / Barbro Hiort af Ornäs / Ingrid Thulin (1958) Simone Signoret (1959)
1960-1979	Melina Mercouri / Jeanne Moreau (1960) Sophia Loren (1961) Katharine Hepburn / Rita Tushingham (1962) Marina Vlady (1963) Anne Bancroft / Barbara Barrie (1964) Samantha Eggar (1965) Vanessa Redgrave (1966) Pia Degermark (1967) Vanessa Redgrave (1969) Ottavia Piccolo (1970) Kitty Winn (1971) Susannah York (1972) Joanne Woodward (1973) Marie-José Nat (1974) Valerie Perrine (1975) Dominique Sanda / Mari Törőcsik (1976) Shelley Duvall / Monique Mercure (1977) Jill Clayburgh / Isabelle Huppert (1978) Sally Field (1979)
1980-1999	Anouk Aimée (1980) Isabelle Adjani (1981) Jadwiga Jankowska-Cieślak (1982) Hanna Schygulla (1983) Helen Mirren (1984) Norma Aleandro / Cher (1985) Barbara Sukowa / Fernanda Torres (1986) Barbara Hershey (1987) Barbara Hershey / Jodhi May / Linda Mvusi (1988) Meryl Streep (1989) Krystyna Janda (1990) Irène Jacob (1991) Pernilla August (1992) Holly Hunter (1993) Virna Lisi (1994) Helen Mirren (1995) Brenda Blethyn (1996) Kathy Burke (1997) Élodie Bouchez / Natacha Régnier (1998) Séverine Caneele / Émilie Dequenne (1999)
2000-2019	Björk (2000) Isabelle Huppert (2001) Kati Outinen (2002) Marie-Josée Croze (2003) Maggie Cheung (2004) Hanna Laslo (2005) Penélope Cruz / Carmen Maura / Lola Dueñas / Chus Lampreave / Blanca Portillo / Yohana Cobo (2006) Jeon Do-yeon (2007) Sandra Corveloni (2008) Charlotte Gainsbourg (2009) Juliette Binoche (2010) Kirsten Dunst (2011) Cristina Flutur / Cosmina Stratan (2012) Bérénice Bejo (2013) Julianne Moore (2014) Rooney Mara / Emmanuelle Bercot (2015) Jaclyn Jose (2016) Diane Kruger (2017) Samał Jesliamowa (2018) Emily Beecham (2019)
2020-	Renate Reinsve (2021) Zar Amir Ebrahimi (2022) Merve Dizdar (2023) Karla Sofía Gascón / Selena Gomez / Adriana Paz / Zoe Saldaña (2024)

1988-1999	Carmen Maura (1988) Ruth Sheen (1989) Carmen Maura (1990) Clotilde Courau (1991) Juliette Binoche (1992) Maia Morgenstern (1993) Emily Watson (1996) Juliette Binoche (1997) Élodie Bouchez Natacha Régnier (1998) Cecilia Roth (1999)
2000-2019	Björk (2000) Isabelle Huppert (2001) Catherine Deneuve Isabelle Huppert Emmanuelle Béart Fanny Ardant Virginie Ledoyen Danielle Darrieux Ludivine Sagnier Firmine Richard (2002) Charlotte Rampling (2003) Imelda Staunton (2004) Julia Jentsch (2005) Penélope Cruz (2006) Helen Mirren (2007) Kristin Scott Thomas (2008) Kate Winslet (2009) Sylvie Testud (2010) Tilda Swinton (2011) Emmanuelle Riva (2012) Veerle Baetens (2013) Marion Cotillard (2014) Charlotte Rampling (2015) Sandra Hüller (2016) Alexandra Borbély (2017) Joanna Kulig (2018) Olivia Colman (2019)
2020-	Paula Beer (2020) Jasna Đuričić (2021) Vicky Krieps (2022) Sandra Hüller (2023)