iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://pl.wikipedia.org/wiki/Bilbao
Bilbao – Wikipedia, wolna encyklopedia Przejdź do zawartości

Bilbao

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bilbao
Bilbo
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Hiszpania

Wspólnota autonomiczna

 Kraj Basków

Prowincja

Bizkaia

Burmistrz

Juan María Aburto Rike

Powierzchnia

41,5 km²

Wysokość

90 m n.p.m.

Populacja (2016)
• liczba ludności
• gęstość


345 122
8316 os./km²

Nr kierunkowy

34 94

Kod pocztowy

480xx

Tablice rejestracyjne

BI

Położenie na mapie Hiszpanii
Mapa konturowa Hiszpanii, u góry znajduje się punkt z opisem „Bilbao”
Położenie na mapie Kraju Basków
Mapa konturowa Kraju Basków, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Bilbao”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Bilbao”
Ziemia43°16′N 2°56′W/43,266667 -2,933333
Strona internetowa

Bilbao (bask. Bilbo) – miasto w północnej Hiszpanii, w regionie Kraj Basków, u ujścia rzeki Nervión do Zatoki Biskajskiej Oceanu Atlantyckiego, siedziba administracyjna prowincji Bizkaia. W 2019 liczyło ok. 346 405 mieszkańców[1]. Wraz z przyległymi miejscowościami tworzy obszar metropolitalny Gran Bilbao.

Klimat

[edytuj | edytuj kod]

Bilbao znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[2] typu oceanicznego[3], z łagodnymi zimami i umiarkowanie ciepłymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi 19 °C w dzień i 10 °C w nocy[4]. Według Europejskiej Agencji Środowiska, Bilbao leży w obrębie atlantyckiego regionu biogeograficznego[5].

Średnia temperatura najchłodniejszych miesięcy – grudnia, stycznia i lutego – wynosi około 14 °C w dzień i 5 °C w nocy. Średnia dobowa temperatura morza w zimie wynosi 13 °C[6]. Opady śniegu są rzadkie, średnio 2 dni rocznie. Nocne przymrozki występują przez 9 dni rocznie, średnio po 2–3 dni w grudniu, styczniu i lutym[4]. Okres z letnimi temperaturami zaczyna się w maju i kończy w październiku. W najcieplejszym miesiącu roku – sierpniu – średnia temperatura wynosi wokół 26 °C w ciągu dnia, 15 °C w nocy, a średnia dobowa temperatura morza – 21 °C[6]. Generalnie, zimy w Bilbao, jak i w pozostałej części Costa Verde, pod względem temperatur przypominają zimy z basenu Morza Śródziemnego, np. z Monako, natomiast lato jest umiarkowanie ciepłe i przypomina lato z północnej połowy Europy, np. Paryża.

Bilbao ma aż 1100–1200 mm deszczu rocznie oraz ponad 120 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥1mm, 170 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥0,1mm. Opady wahają się średnio od 7–11 dni w lipcu do 13–16 dni deszczowych w styczniu. Klimat Bilbao charakteryzuje się dużą ilością deszczu, jak i dużą liczbą dni deszczowych w skali europejskiej. Średnia roczna wilgotność wynosi 70%, od 68% w marcu do 73% w listopadzie. Miasto ma około 1600 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 78 h (2,5 godziny dziennie, około dwa razy więcej niż w Polsce) w grudniu do 186 h (średnio 6 godzin czystego słońca na dobę, około 25% mniej niż w Polsce) w lipcu[4]. Jest to jedno z najniższych wartości słonecznych w Europie Południowej.

Średnia temperatura i opady dla Bilbao (port lotniczy Bilbao)
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 13,4 14,3 16,5 17,6 20,8 23,4 25,4 26,0 24,6 21,6 16,6 13,9 19,5
Średnie dobowe temperatury [°C] 9,3 9,7 11,5 12,6 15,7 18,4 20,4 20,9 19,2 16,4 12,4 9,9 14,7
Średnie temperatury w nocy [°C] 5,1 5,1 6,4 7,6 10,6 13,4 15,4 15,7 13,8 11,4 8,1 5,9 9,9
Opady [mm] 120 86 90 107 78 60 50 76 73 111 147 122 1134
Średnia liczba dni z opadami 12,6 10,6 10,5 12,5 10,5 7,2 7,0 7,9 8,3 10,8 12,7 12,3 124
Wilgotność [%] 72 69 68 69 69 70 71 72 71 71 73 72 70
Średnie usłonecznienie [h] 85 97 132 138 169 180 186 179 160 126 88 78 1610
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[4] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 42 m n.p.m., 13 km od morza, 1981–2010)
Średnia dobowa temperatura morza (°C) na przedmieściach[6]
Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Rok
12,9 12,6 12,7 13,9 16,0 18,7 20,2 21,2 20,6 18,8 16,5 14,3 16,5

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Bilbao prawa miejskie nadane zostały w 1300 roku. Przez wieki był to port eksportujący żelazo i wełnę.

Od XIX wieku miasto stało się jednym z głównych ośrodków przemysłowych Hiszpanii oraz centrum baskijskiego ruchu narodowego. W latach 1936–1937 stolica autonomicznej Republiki Baskijskiej, krwawo spacyfikowanej przez wojska gen. Francisco Franco.

 Osobny artykuł: Efekt Bilbao.

Obecnie główny ośrodek gospodarczy i najważniejsze miasto regionu. Różnorodny przemysł: wydobycie i przetwórstwo rud żelaza i metali nieżelaznych, zakłady przemysłu maszynowego, chemicznego, przetwórstwa spożywczego, stocznia.

Zabytki i warte zobaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Bilbao (hiszp. Grande Área Urbana) ma 910 578 mieszkańców na powierzchni 504 km², w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 14 809 osób, co stanowi wzrost o 1,65%[7].

Rozwój demograficzny centrum administracyjnego Bilbao (1920–2010)

[edytuj | edytuj kod]

Populacja mieszkańców w 2019 r.

[edytuj | edytuj kod]

W 2019 r. populacja mieszkańców wyniosła: 346 843. W tym 163 563 mężczyzn oraz 183 280 kobiet. Gęstość zaludnienia wyniosła 8396,1 mieszkańca/km²[8].

Transport

[edytuj | edytuj kod]

W mieście sprawną komunikację zapewnia szybki tramwaj EuskoTren, nowoczesne metro oraz autobusy. Bilbao jest ważnym węzłem komunikacyjnym w północnej Hiszpanii, główną stacją kolejową jest Bilbao Abando, inne to Bilbao-Atxuri. Miasto posiada międzynarodowy port lotniczy Bilbao i międzynarodowy port morski.

Kultura

[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest centrum kulturalnym Kraju Basków. Działają w nim 2 uniwersytety. Bilbao stara się przyciągnąć turystów, budując muzea (z których najgłośniejsze jest, otwarte w październiku 1997, słynne Muzeum Guggenheima, zaprojektowane przez Franka Gehry’ego[9]) sale wystawowe i koncertowe (Palacio Euskalduna), zagospodarowując dawne tereny przemysłowe i ściągając sławnych architektów (Frank Gehry, Norman Foster, Santiago Calatrava). Największym wieżowcem w mieście jest Torre Iberdrola.

W tym mieście znajduje się też teatr operowy, wystawiający opery światowego repertuaru – Teatro Arriaga. Z tą instytucją współpracują artyści światowej klasy, jak np. Ildebrando D’Arcangelo.

W Bilbao odbywa się coroczny festiwal górski.

Miasto jest tematem piosenki Bilbao song pochodzącej z musicalu autorsko-kompozytorskiego trio HauptmannBrechtWeil zatytułowanego Happy End. Hołd dla miejscowej publiczności jest też utwór Song for Bilbao amerykańskiej grupy muzycznej Pat Metheny Group. Miasto pojawia się też na początku filmu z Jamesem Bondem z 1999 roku Świat to za mało.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Podobnie, jak w innych miastach o tej wielkości i znaczeniu, ważną pozycję w życiu miasta zajmuje sport. Najbardziej znaną drużyną jest klub piłkarski Athletic Bilbao, grające w hiszpańskiej La Liga. Klub piłkarski swoje mecze rozgrywa na stadionie San Mamés[10].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Bizkaia: Población por municipios y sexo.. www.ine.es. [dostęp 2022-06-12].
  2. Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
  3. World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
  4. a b c d Standard climate values. Bilbao Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.
  5. Europe’s environment: the third assessment. Environmental assessment report No 10. European Environment Agency, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, p. 231 (mapa).
  6. a b c Algorta Water Temperature – seatemperature.org.
  7. Áreas urbanas +50, Ministerio de Fomento de España (pol. Ministerstwo Rozwoju).
  8. Bilbao en la region de País Vasco – Municipio y ayuntamiento de España [online], www.ayuntamiento-espana.es [dostęp 2023-04-07].
  9. History of the Guggenheim Museum Bilbao. [dostęp 2021-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-25)].
  10. Estadio San Mames (Hiszpania, Bilbao) – pojemność, mecze, informacje [online], Goal.pl [dostęp 2023-04-07] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Nowa encyklopedia powszechna, PWN, Warszawa 1995-1996

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]