iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://pl.wikipedia.org/wiki/Antonio_Vivaldi
Antonio Vivaldi – Wikipedia, wolna encyklopedia Przejdź do zawartości

Antonio Vivaldi

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zobacz też: Antonio Vivaldi – brydżysta.
Antonio Vivaldi
Ilustracja
Imię i nazwisko

Antonio Lucio Vivaldi

Pseudonim

Il Prete Rosso (Rudy Ksiądz)

Data i miejsce urodzenia

4 marca 1678
Wenecja

Pochodzenie

włoskie

Data i miejsce śmierci

28 lipca 1741
Wiedeń

Instrumenty

skrzypce

Gatunki

muzyka barokowa

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Ilustracja
Antonio Vivaldi (1725)
Kraj działania

Republika Wenecka

Data i miejsce urodzenia

4 marca 1678
Wenecja

Data i miejsce śmierci

28 lipca 1741
Wiedeń

Miejsce pochówku

Wiedeń

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

Patriarchat Wenecji

Prezbiterat

23 marca 1703

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Antonio Lucio Vivaldi, zwany Il Prete Rosso (pol. „Rudy Ksiądz”) (ur. 4 marca 1678 w Wenecji, zm. 28 lipca 1741 w Wiedniu) – wenecki kompozytor, skrzypek i duchowny rzymskokatolicki. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych kompozytorów epoki baroku[1][2].

Antonio Vivaldi urodził się w Wenecji. Jego ojciec, początkowo cyrulik z zamiłowaniem muzycznym, był skrzypkiem, który ostatecznie znalazł zatrudnienie w orkiestrze bazyliki św. Marka. To od niego młody Vivaldi uczył się gry na tym instrumencie.

W wieku 25 lat otrzymał święcenia kapłańskie. Pół roku później we wrześniu 1703 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel gry na skrzypcach w sierocińcu dla dziewcząt Ospedale della Pietà, dla którego komponował do końca życia. W 1705 r. został opublikowany jego pierwszy zbiór sonat a tre[3], a cztery lata później nowa seria sonat skrzypcowych. W 1713 roku Vivaldi napisał swoją pierwszą operę Ottone in villa. W roku 1718 udał się do Mantui, gdzie pozostał przez dwa lata, dyrygując muzyką świecką na dworze księcia Filipa. Po powrocie do Wenecji, w 1727 r. opublikował Il cimento dell'armonia e dell'inventione ze słynnym zbiorem Le quattro stagioni (Cztery pory roku).

W ostatnich latach życia podróżował po Europie, dyrygując wykonaniami swoich dzieł. W 1740 wyruszył do Wiednia, gdzie rok później zmarł na nierozpoznaną do końca chorobę.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

Dziadek kompozytora, Agostino Vivaldi mieszkał w Brescii. Miał dwóch synów Agostina (ur. ok. 1643) i Giovanniego (ok. 1655-1736). Po śmierci Agostina seniora w 1665 rodzina przeniosła się do Wenecji; 11 czerwca 1676 ojciec kompozytora Giovanni Battista Vivaldi ożenił się z Camillą Calicchio, córką krawca. Z zawodu był fryzjerem, jednak już w metryce chrztu kompozytora występuje jako „instrumentalista”, a od 1685 pracował jako skrzypek w bazylice świętego Marka. Z faktu, że był angażowany jako „Giambattista Rossi” lub „Giambattista Vivaldi detto Rossetto”, przypuszcza się, że odznaczał się rudym kolorem włosów, którą to cechę przekazał najstarszemu synowi. Z małżeństwa Giambattisty i Camilli przyszło na świat sześcioro dzieci: Antonio Lucio (4 marca 1678), Margarita Gabriela (1680), Cecilia Maria (1683), Bonaventura Tomaso (1685), Zanetta Anna (1687) i Francesco Gaetano (1700)[4].

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]
Kościół San Giovanni Battista in Bragora, Wenecja

Antonio, urodzony 4 marca 1678, został ochrzczony in casa pericoli di morte[5]. 6 maja został przyniesiony do kościoła San Giovanni Battista in Bragora i zapisany w tamtejszej księdze parafialnej. Nie jest znany charakter choroby, która stała się przyczyną chrztu w niebezpieczeństwie śmierci. Być może była nią astma, która przez całe życie gnębiła kompozytora. W liście z 1737 pisał: Z tego powodu niemal stale przebywam w domu i wyruszam jedynie płynąc w gondoli lub jadąc karetą[6].

Naukę gry na skrzypcach pobierał u swego ojca. Możliwe, że nauczył się też trochę grać na klawesynie. Jako najstarszy syn został przeznaczony do stanu duchownego. Kształcił się w szkołach dzielnicowych należących do kościołów San Giovanni in Oleo i San Geminiano. 18 września 1693 przyjął tonsurę; we wrześniu 1696 ostatnie ze święceń niższych (akolitat)[7]. 23 marca 1703 roku został wyświęcony na kapłana[8].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Vivaldi miał 25 lat, gdy zaczął pracować w sierocińcu. Przez następne trzydzieści lat komponował większość swoich głównych dzieł podczas pracy w tym miejscu. W Wenecji istniały cztery podobne instytucje; ich celem było zapewnienie schronienia i edukacji dzieciom, które zostały opuszczone lub osierocone, lub których rodziny nie były w stanie ich utrzymać. Zostały one sfinansowane ze środków przekazanych przez Republikę. Chłopcy nauczyli się zawodu i musieli odejść, kiedy skończyli piętnaście lat. Dziewczęta otrzymały wykształcenie muzyczne, a najzdolniejsi uczniowie pozostali i zostali członkami renomowanej orkiestry i chóru Ospedale. Cotygodniowe występy zespołów z Ospedale stały się z czasem jednym z ważniejszych wydarzeń artystycznych w Wenecji. Pracowali tam także m.in. G. Legrenzi, Domenico Scarlatti.

W 1705 został opublikowany jego pierwszy zbiór sonat na trzy instrumenty, a cztery lata później nowa seria sonat skrzypcowych. Sonaty te odniosły duży sukces. Sukces ten ugruntował w 1711 cyklem koncertów znanych jako L'Estro Armonico. W 1713 Vivaldi napisał swoją pierwszą operę Ottone in villa.

W roku 1718 udał się do Mantui, gdzie pozostał przez dwa lata, dyrygując muzyką świecką na dworze księcia Filipa. Po powrocie do Wenecji, w 1727 opublikował Il cimento dell'armonia e dell'inventione ze słynnym zbiorem Le quattro stagioni (Cztery pory roku), który skomponował na podstawie anonimowych sonetów (istnieje hipoteza, że to sam Vivaldi był ich autorem), z których każdy nosił nazwę jednej z pór roku. Koncerty te są jednym z wybitniejszych przykładów muzyki programowo-ilustracyjnej. Następne lata podróżował po Europie dyrygując wykonaniami swoich dzieł. W 1740 wyruszył do Wiednia, gdzie rok później zmarł na nierozpoznaną do końca chorobę.

Sława Vivaldiego wyszła daleko poza granice Wenecji, jego dzieła cieszyły się powodzeniem także we Francji, Holandii i Włoszech.

Zapomnienie i ponowne odkrycie

[edytuj | edytuj kod]

Sława utworów i samego Vivaldiego po jego śmierci nie trwała długo, a jeśli już pojawiało się gdzieś jego nazwisko, to tylko w charakterze anegdoty o księdzu biegającym w trakcie mszy do zakrystii, by zapisać temat muzyczny, który właśnie wpadł mu do głowy[9][10]. Dopiero narastające zainteresowanie muzyką J.S. Bacha, który dokonał transkrypcji na klawesyn 18 koncertów skrzypcowych Vivaldiego, kazało zwrócić uwagę badaczy na kompozytora oryginałów. Stopniowo stawało się jasne, że Vivaldi to kompozytor, którego można stawiać na równi z Bachem i z Händlem.

Odkrycie w 1926 r. „rękopisów turyńskich”, czyli partytur do 140 dzieł instrumentalnych, 29 kantat, 12 oper, 3 krótszych dramatów, jednego oratorium oraz wielu fragmentów różnych utworów, dało muzykologom impuls do poszukiwań dalszych dzieł w zbiorach w całej Europie. Nieznane dzieła Vivaldiego są odnajdywane do czasów obecnych.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
Dorobek kompozytorski
Rodzaj twórczości liczba dzieł
Muzyka wokalna
pieśni 97
muzyka chóralna 38
Muzyka instrumentalna
koncerty ponad 500
muzyka kameralna 101
Inne formy orkiestralne 26
opery 35
RAZEM 859

Najpopularniejsze zbiory koncertów:

Generalnie przyjmuje się, że Vivaldi skomponował około 500 koncertów instrumentalnych (liczba ta trudna jest do ustalenia, gdyż przypisywano mu cudze utwory, a i nie ma gwarancji, że odnaleziono i zidentyfikowano jego wszystkie):

  • ok. 350 koncertów na jeden instrument solowy oraz smyczki: najczęściej, ponad 230 razy, na solowe skrzypce, ponadto na takie instrumenty jak: fagot, wiolonczela, obój, flet, flautino, flet prosty, viola d’amore, mandolina,
  • ok. 40 koncertów na dwa instrumenty solowe (najczęściej takie same, np. dwie trąbki lub mandoliny),
  • ponad 30 koncertów z trzema lub więcej instrumentami solowymi, w tym z instrumentami tak rzadkimi w roli solowej jak kotły,
  • ok. 60 koncertów bez instrumentu solowego, przypominających sinfonię, lecz nazwanych „koncert”[11].
(audio)
(info)
Fragment koncertu Wiosna z cyklu Cztery pory roku
Problem ze ściągnięciem pliku? Zobacz pomoc.


Muzyka sakralna

[edytuj | edytuj kod]
  • Gloria na instrumenty solowe, chór i orkiestrę
  • Juditha triumphans, na instrumenty solowe, chór i orkiestrę

Opery

[edytuj | edytuj kod]

Większość kompozycji Vivaldiego odkryto w latach 30. XX wieku, a ich katalog tematyczny opracował Peter Ryom.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Mała encyklopedia muzyki, PWN, Warszawa 1970.
  2. ↑ Słynni kompozytorzy. [dostęp 2018-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-12)].
  3. ↑ Elżbieta Dziębowska, Encyklopedia Muzyczna PWM, 2009.
  4. ↑ Michael Talbot: Vivaldi. s. 38–41.
  5. ↑ Tj. w obliczu zagrożenia śmiercią.
  6. ↑ Michael Talbot: Vivaldi. s. 42.
  7. ↑ Franco Martina, Gloria e Magnificat a Monte per il “Serenissimo’’ Vivaldi [online], Giornalemio.it, 9 czerwca 2017 [dostęp 2023-02-04], Cytat: Si dà di seguito i gradini del suo cursus sacerdotale: ordini minori: ostiario (1693), lettore (1694), esorcista (1695), accolito (1696); ordini maggiori: suddiacono (1699), diacono (1700), sacerdote (1703). (wł.).
  8. ↑ Michael Talbot: Vivaldi. s. 43–44.
  9. ↑ Jan Miller, Poczet wielkích muzyków, Warszawa 1966, s. 14.
  10. ↑ Zbigniew Przyrowski, Kto to był? Popularny słownik biograficzny, Warszawa 1996, s. 639.
  11. ↑ D. Gwizdalanka, Historia muzyki 2, Kraków 2006, s. 54.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Michael Talbot: Vivaldi. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1988. ISBN 83-224-0369-0.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antonio_Vivaldi&oldid=74048568”