Aleksander Landsberg

Landsberg Aleksander

Abram Lejb

Data i miejsce urodzenia	15 stycznia 1859 Warszawa
Data i miejsce śmierci	1 maja 1928 Tomaszów Mazowiecki

Rodzina Landsbergów przed willa przy ulicy Gustownej w Tomaszowie Mazowieckim (obecnie ul. Konstytucji 3 maja)

Willa Landsberga. ul. Konstytucji 3 Maja 36, Tomaszów Mazowiecki (obecnie przedszkole)

Aleksander Landsberg (właśc. Abram Lejb, ur. 15 stycznia 1859 w Warszawie, zm. 1 maja 1928 w Tomaszowie Mazowieckim) – przemysłowiec, działacz społeczny.

Rodzina

Był synem Mendla Landsberga, kupca warszawskiego, i Łaji z domu Lejbke (Lewek). Miał co najmniej dwóch braci, którzy stali się fabrykantami w Tomaszowie Mazowieckim i w Łodzi: Hilarego (Hilela, 1843–1898) i Leopolda (Libera, 1861–1935). Poślubił bratanicę Eleonorę [Leę, Łaję] Landsberg (1862–1942), córkę brata Hilarego. Miał z nią siedmioro dzieci: Helenę Merzową (1884-1968), żonę (od r. 1906) Alfreda Merza; Julię Tofflerową (ur. 1887); Władysława (1888–1941), prawnika, przemysłowca; Marcelego (1890–1951), lekarza, specjalistę w zakresie chorób zakaźnych i chorób wewnętrznych, profesora Akademii Medycznej w Łodzi; Wandę Cichocką (1894–1978, matkę Joanny Kulmowej), Janinę Hirszbergową (ur. 1895) i Henrykę Stefańską (1900–1990), żonę tomaszowianina Henryka Steinmana-Kamińskiego (1900–1924).

Edukacja

Jako chłopiec odbył dwuletnią praktykę w Tomaszowie Rawskim w fabryce sukna starszego brata Hilarego (Hilela). Brak bliższych wiadomości o dalszej edukacji Aleksandra Landsberga. Wiadomo jedynie, że dwukrotnie wyjeżdżał do Anglii „na studia fachowe i ogólne”. Wracając na stałe do kraju, sprowadził do Tomaszowa krosna mechaniczne.

Działalność

Po śmierci brata Hilarego i przekształceniu firmy w towarzystwo akcyjne, Aleksander Landsberg został dyrektorem zarządzającym oraz wiceprezesem, później prezesem zarządu Spółki Akcyjnej Fabryk Sukna „H. Landsberg”. W 1910 był współzałożycielem Towarzystwa Akcyjnego Tomaszowskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu.

Funkcje społeczne

Pełnił funkcję prezesa zarządu Zgromadzenia Kupców miasta Tomaszowa oraz prezesa Gminy Żydowskiej. W 1903 wydatnie przyczynił się do założenia w mieście Siedmioklasowej Szkoły Handlowej (obecnie I LO w Tomaszowie Mazowieckim) i był członkiem jej Rady Opiekuńczej. W domu Aleksandra Landsberga przy ul. Gustownej (obecnie ul. Konstytucji 3 Maja 46) przed I wojną światową koncertował Artur Rubinstein. W czasie I wojny światowej pełnił w magistracie obowiązki ławnika, zajmując się szpitalami, a później prowiantownią. Był członkiem honorowym Tomaszowskiej Ochotniczej Straży Ogniowej.

Pochówek

Zmarł w Tomaszowie Mazowieckim i został pochowany z honorami na miejscowym cmentarzu żydowskim.

Bibliografia

• Tadeusz Kawka, Szkoła, która przeszła do historii. Encyklopedyczny słownik znanych absolwentów, nauczycieli i rodziców uczniów I Liceum Ogólnokształcącego w Tomaszowie Mazowieckim 1901–2001, Tomaszów Mazowiecki 2001, s. 305 (fot.).
• Jan Pampuch, Fortepian Rubinsteina, „TIT” 2002 nr 42 s. 6.
• Jerzy Wojniłowicz, Landsberg Aleksander (Abram Lejb), TSB V, Tomaszów Mazowiecki 2003, s. 22–23 (biogram).
• Jerzy Wojniłowicz, Landsberg Aleksander (Abram Lejb), [w:] Krzysztof Tomasz Witczak, Słownik biograficzny Żydów tomaszowskich, Łódź–Tomaszów Mazowiecki 2010: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 143–144 (fot., biogram).