iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Tarnowski_(kompozytor)
Adam Tarnowski (kompozytor) – Wikipedia, wolna encyklopedia Przejdź do zawartości

Adam Tarnowski (kompozytor)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy kompozytora. Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku.
Adam Tarnowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1816
Lublin

Data i miejsce śmierci

1 maja 1890
Warszawa

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Multimedia w Wikimedia Commons

Adam Tarnowski (ur. 1816, choć podawany jest też r. 1817 w Lublinie, zm. 1 maja 1890 r. w Warszawie) – kompozytor.

Uczeń Józefa Elsnera w Szkole Głównej Muzyki w Warszawie, a później przedstawiciel tzw. szkoły Elsnera (do której należeli też Ignacy Dobrzyński, Oskar Kolberg, Edward Łodwigowski, Tomasz Nidecki, Józef Nowakowski, Józef Stefani oraz August Freyer, który stworzył później własną szkołę)[1] w znacznym stopniu zapomnianej, przez jakiś czas razem z jej twórcą. Dalsza edukacje odebrał w seminarium w Chełmie, skąd w roku 1832 T.A. Chełchowski zaangażował go do swojego zespołu, w którym Adam Tarnowski był dyrygentem w latach 1832-1835. w tym czasie był też korepetytorem m.in. w Krasnymstawie, Siedlcach, Płocku, Włocławku, Kutnie, Kaliszu i Łowiczu. Potem był dyrygentem w teatrze krakowskim, a w roku 1843 w Teatrze Rozmaitości (Th. Variétés) w Warszawie, aż do emerytury w roku 1878. Dyrygował w głównie w czasie przedstawień wodewilów i melodramatów. Tworzył muzykę instrumentalną, do oper[2] i operetek.

Kompozycje

[edytuj | edytuj kod]
  • Muzyka instrumentalna
    • Mazur Adama Tarnowskiego (w Lutnia, tygodnik muzyczny., Zeszyt 1, wyd. F. Brykner, 1846, Skan w CBN - Polona[3])
    • Mazur C-dur (wyd. przez F. Bryknera wraz z m.in. Tak Józefa Damse, także w roku 1846. Skan w CBN - Polona[4]).
    • Mazur : z tematów Komedyo Opery Młynarz i kominiarz : skomponowany na Piano i ofiarowany [...] Stefanowi Nejbaur : Grywany w Teatrze Rozmaitości i obu Resursach / przez Adama Tarnowskiego., Warszawa : I. Klukowski, [1849]. Skan w CBN - Polona[5]
      Adam Tarnowski - Mazur 1-szy z komedioopery Młynarz i kominiarz poświęcony S. Nejbaurowi.wav
    • Fik! Mik! : mazur 2-gi z tematów komedyo opery Młynarz i kominiarz : ułożony na piano / przez Adama Tarnowskiego., Warszawa : I. Klukowski, [1849]. Skan w CBN - Polona[6]
      Fik! Mik! Mazur 2-gi z komedioopery Młynarz i kominiarz.
    • Mazur skomponowany na pianoforte i ofiarowany Stefanowi Neybaurowi (wyd. I. Klukowski, 1850[7])
    • Krakowiak z Trzy śpiewy : z towarzyszeniem fortepianu : z komedyi Staroświecczyzna i postęp czasu Skan w CBN - Polona
Krakowiak z komedyi Staroświecczyzna i postęp czasu
Daley w koło wesoło : Mazur (ok. 1840)
  • Muzyka sceniczna (operetki):
    • To Brat, Warszawa, ok. roku 1845, Th. Variétés[8][9]
    • Gazeta sondowa, Warszawa, ok. roku 1845, Th. Variétés[10][11]
    • Młynarz i kominiarz[12]
    • Szlachta czynszowa.
    • Zaręczyny przed frontem., komedioopera w 3 aktach, Brunswick i Leuven, tł. J. Aśnikowski, muzyka Fielt i A. Tarnowski; Teatr Rozmaitości premiera 12 marca 1851[13].
    • Nad Wisłą. Krotochwila w 1 akcie ze śpiewkami., do tekstu Antoniego Wieniarskiego, premiera w Warszawie 31 sierpnia 1856, publikowana w r. 1857, w Warszawie oraz 1897 i 1911 w Poznaniu[14][15] oraz Teatr Narodowy premiera 1 listopada 1889[16].
    • Szwaczka Warszawska. Krotochwila w 1 akcie ze śpiewkami, do tekstu Antoniego Wieniarskiego, Warszawa, 1857; (wydanie następne w serii Naród Sobie nr 38 Poznań 1913 z muzyką A. Wrońskiego[17])[18]
    • Ulicznik Warszawski. Krotochwila ze śpiewkami w 1 akcie, do tekstu Antoniego Wieniarskiego, z muzyka A. Tarnowskiego; Teatr Rozmaitości premiera 10 marca 1850[19]; wyd. w Warszawie w r. 1856 i Poznaniu w r. 1909, ale już z muzyką A. Wrońskiego[20].
    • Pojmanie Rynaldiniego. Obraz z żywych osób w 30-stu poruszeniach, w kostiumach hiszpańskich, oświeconych ogniem bengalskim. (inna wersja tytułu: Rynaldo Rynaldini. Bandyta włoski - Pojmanie Rynaldiniego. Żywy obraz w 30 stu poruszeniach.)[21]
    • Lokaj za pana. Monodram w 1 akcie ze śpiewami oryginalnie przez A[leksandra] Ładnowskiego napisany[22][23]. i 7 września 1863[24].
    • Pan Propriator. Obrazek ludowy w 1-m akcie oryginalnie napisany przez Ludwika Niemojewskiego, muzykę ułożył Adam Tarnowski[25].
    • Janek z pod Ojcowa. Obrazek wiejski ze śpiewami w 1 akcie, do tekstu Jana Kantego Gregorowicza (wydania w serii Naród Sobie w Poznaniu 1862, 1903, 1912, 1929)[26].
    • Powrót Marynarza - komedyopera (Dwa śpiewy z niej opublikowane (zarówno nuty, jak tekst) w Warszawie przez Gebethnera[27])
    • Apetyt i zaloty – L’Omelette fantastique komedioopera F. A Duvertre i L. Boyer, tł. Chojecki, muz. A. Tarnowski; Teatr Rozmaitości – prapremiera 23 lipca 1843, premiera – 1 sierpnia 1886[28].
    • Icek zapieczętowany monodram w 1 akcie – śpiewy A. Ładnowski, muz A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości – prapremiera 27 kwietnia 1851[29], Teatr Wielki – 8 sierpnia 1863[30].
    • Zachód słońca. Le Coucher du soleil, komedioopera w 1 akcie, Melesville i Le Roux, tł. Fr. Szymanowski, muz A. Tarnowski; Teatr Rozmaitości prapremiera 26 maja 1837, Teatr Wielki 24 lutego 1864[31].
    • Dwie szkatułki, komedia w 2 aktach, śpiewy M. Moszkowski i A. Niewiarowski, muzyka A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 23 lutego 1845[32].
    • Kawaler de Pezenas komedioopera w 2 aktach, Laurencin, tł. K. Mikułowska, muzyka A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 4 lipca 1852[33].
    • Niemy z Ingouville, komedioopera w 2 aktach, J.F.A. Bayard, Dubois d’Avesnes i H.M.D. Bouffé, tł. L. Sygietyński, muzyka A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 16 maja 1860[34].
    • Pani Bertrand i panna Raton krotochwila w 1 akcie, Dumanoir i E. Lafargue, tł. M. Halpert, muzyka A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 14 września 1851[35].
    • Powrót, czyli w Piętro wyżej, krotochwila w 1 akcie, L. Boyer i Varin, tł. Al. Gellert, muzyka Adam Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 8 grudnia 1844[36].
    • Warszawiacy i hreczkosieje, komedioopera w 3 aktach, A. Wieniarski, muzyka A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 26 kwietnia 1857[37].
    • Ludwik Napoleon Sosnowski (ps. Ludwik Solski) i Adam Tarnowski Dożynki. Obrazek wiejski w 1-ym akcie z tańcami i muzyką Adama Tarnowskiego muzyka z wodewilu, skomponowana przed rokiem 1890.
    • Wojtuś, parodia monodram Ambroise, przeróbka J.T.S. Jasiński, muzyka E. Dejazet i A. Tarnowski; Teatr Rozmaitości premiera 29 lutego 1852[38].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Andrzej Chodkowski, Tradycja i postęp w twórczości warszawskiego środowiska kompozytorskiego [w:] Andrzej Spóz, Kultura muzyczna Warszawy, drugiej połowy XIX w., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980, str. 187-189.
  2. ↑ Agnieszka Lisowska, Alina Żurawska-Witkowska, Twórczość operowa kompozytorów środowiska warszawskiego w drugiej połowie XIX w. [w:] Andrzej Spóz, Kultura muzyczna Warszawy, drugiej połowy XIX w., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980, str. 194.
  3. ↑ Biblioteka Narodowa sygn. Mus.III.111.088/1 Cim.
  4. ↑ Biblioteka Narodowa – sygnatury: Mus. III 111,088/15 Cim. z 15; Mus. III 22.512/ 15 Cim z 15; Mag. Mikrof. Mf. 52558
  5. ↑ Biblioteka Narodowa, nuty sygn. Mus.III.99.334 Cim.
  6. ↑ Biblioteka Narodowa - mikrofilm o sygn. mf. 56331 i nuty o syg. Mus.III.75.618 Cim.
  7. ↑ Biblioteka Narodowa sygn. Mus. III. akc. 2006k1857/39.
  8. ↑ Franz Stieger Operalexikon, (Teil) część II – Komponisten, (Band) tom 3 (N-Z), Verlegt Bei Hans Schneider, Tutzing, 1978, str. 1097.
  9. ↑ „To brat” komedioopera w 1 akcie, Kasperski, muzyka A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 18 listopada 1844; - Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 168 pozycja 828.
  10. ↑ Franz Stieger Operalexikon, część II – Komponisten, tom 3 (N-Z), Verlegt Bei Hans Schneider, Tutzing, 1978, str. 1097.
  11. ↑ „Gazeta sądowa” krotochwila w 1 akcie, Laurencin i Marc Michel tł. L. Vidal, muzyka A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 14 sierpnia 1846; - Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 44 pozycja 214.
  12. ↑ Fik! Mik! : mazur 2-gi z tematów komedyo opery Młynarz i kominiarz : ułożony na piano / przez Adama Tarnowskiego., Warszawa : I. Klukowski, [1849], Biblioteka Narodowa - mikrofilm o sygn. mf. 56331 i nuty o syg. Mus.III.75.618 Cim.; Mazur : z tematów Komedyo Opery Młynarz i kominiarz : skomponowany na Piano i ofiarowany [...] Stefanowi Nejbaur : Grywany w Teatrze Rozmaitości i obu Resursach / przez Adama Tarnowskiego., Warszawa : I. Klukowski, [1849]., Biblioteka Narodowa, nuty sygn. Mus.III.99.334 Cim.
  13. ↑ Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 192 pozycja 947.
  14. ↑ Irmina Śliwińska, Stanisław Stupkiewicz "Nowy Korbut", tom IX: "Romantyzm", str. 288. (w tym źródle A. Tarnowski nie wymieniony jako autor muzyki, ale podany dzień premiery i wydania.)
  15. ↑ „Nad Wisłą”, wodewil w 1 akcie – libr. A. Wieniarski, muz. A. Tarnowski; Teatr Rozmaitości premiera 31 sierpnia 1856; - Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 97 pozycja 472.
  16. ↑ Henryka Secomska „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1863-1890”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1971, str. 335.
  17. ↑ Irmina Śliwińska, Stanisław Stupkiewicz (kier. opr.), Nowy Korbut, tom IX: Romantyzm, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, str. 288.
  18. ↑ „Szwaczka warszawska” krotochwila w 1 akcie, A. Wieniarski, muzyka A. Tarnowski, Teatr Rozmaitosci 13 grudnia 1857; - Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 162 pozycja 805.
  19. ↑ Ulicznik warszawski krotochwila w 1 akcie, słowa A. Wieniarski, muzyka A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 10 marca 1850; - Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 173 pozycja 857.
  20. ↑ Mazur : ułożony na fortepian : z motywów Ulicznika Warszawskiego, Warszawa : J. Müller, [ca 1860], Biblioteka Narodowa, nuty sygn. Mus.III.82.091 Cim.; Irmina Śliwińska, Stanisław Stupkiewicz "Nowy Korbut", tom IX: "Romantyzm", str. 288. (w tym źródle A. Tarnowski nie wymieniony jako autor muzyki, ale podany dzień premiery i wydania.)
  21. ↑ K[arty] 1-4, rękopisu z roku 1872 w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu.Informacja za: Alina Domańska (red.) "Katalog rękopisów teatralnych Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu.", PWN, Warszawa-Poznań, 1990, str. 22 - notatka o rękopisie T 89.
  22. ↑ K[arty] 5- 21 rękopisu z roku 1872 w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu. Informacja za: Alina Domańska (red.) "Katalog rękopisów teatralnych Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu.", PWN, Warszawa-Poznań, 1990, str. 22 - notatka o rękopisie T 89.
  23. ↑ „Lokaj za pana”, monodram – śpiewy A. Ładnowski, muz A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości – premiera 18 stycznia 1852, Teatr Wielki – premiery 18 stycznia 1852; - Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 74 pozycja 362.
  24. ↑ Henryka Secomska „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1863-1890”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1971, str. 324.
  25. ↑ Rękopis z roku 1876 w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu. Informacja za: Alina Domańska (red.) "Katalog teatralny Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu.", PWN, Warszawa-Poznań, 1990, str. 81 - notatka o rękopisie T 338.
  26. ↑ Popularny w swoim czasie Janek z pod Ojcowa... kusił też innych kompozytorów. Muzykę do niego napisał w roku 1853 także Oskar Kolberg. Zob. Lucjan Kydryński, Przewodnik Operetkowy: wodewil, operetka, musical, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1977, str. 300.
  27. ↑ Karol Estreicher Bibliografia Polska – XIX stulecie, Tom IV, wydane przez Akademię Umiejętności, Kraków, str. 483 (Autor nie podaje roku publikacji przez wydawnictwo Gebethnera)
  28. ↑ Henryka Secomska „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1863-1890”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1971, str. 283.
  29. ↑ Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 52 pozycja 252
  30. ↑ Henryka Secomska „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1863-1890”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1971, str. 312.
  31. ↑ Henryka Secomska „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1863-1890”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1971, str. 386.
  32. ↑ Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 30 pozycja 151.
  33. ↑ Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 60 pozycja 292.
  34. ↑ Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 102 pozycja 495.
  35. ↑ Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 120 pozycja 582.
  36. ↑ Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 136 pozycja 665.
  37. ↑ Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 177 pozycja 856.
  38. ↑ Była to krótka parodia poprzedzająca inną sztukę, -Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 185 pozycja 912.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Karol Estreicher „Bibliografia Polska – XIX stulecie”, Tom IV, wydany przez Akademię Umiejętności, Kraków, str. 483.
  • Andrzej Spóz Kultura muzyczna Warszawy, drugiej połowy XIX w., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980, str. 187-189, 194.
  • Irmina Śliwińska, Stanisław Stupkiewicz (kier. opr.), Nowy Korbut, tom IX: Romantyzm, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, str. 288.
  • Leon Tadeusz Błaszczyk Dyrygenci polscy i obcy w Polsce działający w XIX i XX wieku., Polskie Wyd. Muzyczne, 1964.
  • Stanisław Krzesiński Koleje życia czyli Materiały do historii teatrów prowincjonalnych., (opr. i wstęp. Stanisław Dąbrowski), Państwowy Instytut Wydawniczy, 1957, str. 155, 188.
  • Henryka Secomska „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1863-1890”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1971, str. 283, 312, 324, 335, 386.
  • Halina Świetlicka „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 30 pozycja 151, str. 44 pozycja 214, str. 52 pozycja 252, str. 60 pozycja 292, str. 74 pozycja 362, str. 97 pozycja 472, str. 102 pozycja 495, str. 120 pozycja 582, str. 136 pozycja 665, str. 162 pozycja 805, str. 168 pozycja 828, str. 173 pozycja 857, str. 177 pozycja 876, str. 185 pozycja 912, str. 192 pozycja 947.
  • „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”, Warszawa, nr 345 z dnia 10 Maja 928 kwietnia) 1890, str. 227 (rycina Stanisława Lenza), str. 230 (wspomnienie pośmiertne pt. „Ś. P. Adam Tarnowski); zeskanowany egzemplarz w e-bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Tarnowski_(kompozytor)&oldid=73140752”