1817
Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Rządzący państwami w 1817
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- 13 stycznia – profesor Feliks Radwański wywalczył w Senacie Rzeczypospolitej Krakowskiej decyzję o niewyburzaniu części murów obronnych Barbakanu i Bramy Floriańskiej.
- 12 marca – utworzono Korpus Górniczy.
- 12 maja – w Warszawie otwarto pierwszą w kraju Giełdę Papierów Wartościowych.
- 4 czerwca – cesarz Franciszek II Habsburg zatwierdził statut Fundacji Ossolineum, założonej we Lwowie przez hrabiego Józefa Maksymiliana Ossolińskiego.
- 13 lipca – car Aleksander I wydał ukaz o utworzeniu Korpusu Litewskiego.
- 1 października – powstało Towarzystwo Filomatów.
- 23 października – otwarto Instytut Głuchoniemych w Warszawie.
- 13 listopada – Lwów: powstał Zakład Narodowy im. Ossolińskich (Ossolineum).
- Uchwalono „statut organiczny Uniwersytetu Krakowskiego”, który wprowadził nazwę Uniwersytet Jagielloński.
- Powstanie studenckiego Związku Przyjaciół pod greckim godłem Panta Koina (wszystko wspólne), przewodził nim Ludwik Mauersberger.
- Sejm stanowy we Lwowie.
- Wydano pierwszą Farmakopeę Polską.
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]- 25 stycznia – w Teatro della Valle w Rzymie odbyła się premiera opery komicznej Kopciuszek Gioacchina Rossiniego.
- 12 lutego – peruwiańskie oddziały pod dowództwem generała José de San Martína pokonały wojska hiszpańskie w bitwie pod Chacabuco.
- 3 marca – zostało utworzone Terytorium Alabamy.
- 4 marca – James Monroe został 5. prezydentem Stanów Zjednoczonych.
- 7 marca – w brazylijskiej prowincji Pernambuco wybuchło antyportugalskie powstanie.
- 8 marca – założono Nowojorską Giełdę Papierów Wartościowych (NYSE).
- 7 maja – cesarz Japonii Kōkaku abdykował na rzecz swego syna Ninkō.
- 31 maja – w Mediolanie odbyła się premiera opery Sroka złodziejka Gioacchina Rossiniego.
- 11 czerwca – zawarto konkordat między Królestwem Francji a Stolicą Apostolską.
- 12 czerwca – niemiecki wynalazca Karl Drais (od jego nazwiska pochodzi wyraz „drezyna”) odbył pierwszą przejażdżkę na prototypie welocypedu.
- 18 czerwca – w Londynie otwarto Waterloo Bridge.
- 5 października – w Brukseli skradziono rzeźbę Manneken pis.
- 9 października:
- w egipskiej Dolinie Królów odkryto grobowiec KV21.
- założono Uniwersytet w Gandawie.
- 10 grudnia – USA: Missisipi jako 20 stan dołączyło do Unii.
- 23 grudnia – cesarz Franciszek II Habsburg wprowadził kataster austriacki.
Urodzili się
[edytuj | edytuj kod]- 3 stycznia – Józef Paszkowski, polski poeta i tłumacz, wsławił się przekładami dramatów Williama Shakespeare’a (zm. 1861)
- 21 stycznia – Amálie Mánesová, czeska malarka (zm. 1883)
- 23 stycznia – Fryderyk Henryk Lewestam, polski dziennikarz, krytyk i historyk literatury pochodzenia niemieckiego (zm. 1878)
- 15 lutego – Robert Angus Smith, szkocki chemik, pionier w dziedzinie chemii środowiska (zm. 1884)
- 1 marca – Albin Dunajewski, biskup krakowski (zm. 1894)
- 5 marca – Austen Henry Layard, brytyjski dyplomata i archeolog, odkrywca starożytnej Niniwy (zm. 1894)
- 19 marca – Jozef Miloslav Hurban, słowacki duchowny ewangelicki, pisarz, polityk i działacz narodowy (zm. 1888)
- 10 kwietnia – Henryk Ludwik Plater, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy warszawski (zm. 1868)
- 13 kwietnia – Nunzio Sulprizio, włoski święty katolicki (zm. 1836)
- 16 kwietnia – Teodor Heneczek, polski drukarz, wydawca (zm. po 1872)
- 25 kwietnia – Édouard-Léon Scott de Martinville, francuski zecer i księgarz, twórca fonautografu (zm. 1879)
- 4 maja – Florian Ceynowa, kaszubski działacz narodowy, lekarz, badacz folkloru i języka kaszubskiego (zm. 1881)
- 3 czerwca – Paulina von Mallinckrodt, niemiecka zakonnica, założycielka Sióstr Chrześcijańskiej Miłości, błogosławiona katolicka (zm. 1881)
- 7 czerwca – Alojzy Caburlotto, włoski duchowny katolicki, założyciel Zgromadzenia Córek św. Józefa, błogosławiony (zm. 1897)
- 23 czerwca – Ludwik Brisson, francuski duchowny katolicki, założyciel Oblatek i Oblatów św. Franciszka Salezego, błogosławiony (zm. 1908)
- 12 lipca
- Alvin Saunders, amerykański polityk, senator ze stanu Nebraska (zm. 1899)
- Henry David Thoreau, amerykański pisarz i filozof, współtwórca transcendentalizmu (zm. 1862)
- 29 lipca
- Wilhelm Griesinger, niemiecki psychiatra (zm. 1868)
- Iwan Ajwazowski, rosyjski malarz marynista ormiańskiego pochodzenia (zm. 1900)
- 3 sierpnia – Albrecht Fryderyk Habsburg, austriacki książę i wojskowy, książę cieszyński (zm. 1895)
- 4 sierpnia – Frederick Theodore Frelinghuysen, amerykański prawnik, dyplomata, polityk, senator ze stanu New Jersey (zm. 1885)
- 26 sierpnia – Maria Eugenia od Jezusa Milleret, francuska zakonnica, święta katolicka (zm. 1898)
- 5 września – Aleksiej Konstantinowicz Tołstoj rosyjski poeta i dramatopisarz (zm. 1875)
- 6 września – Mihail Kogălniceanu, rumuński historyk, publicysta i polityk, premier Rumunii w l. 1863–1865 (zm. 1891)
- 13 września – John M. Palmer, amerykański polityk, senator ze stanu Illinois (zm. 1900)
- 14 września – Theodor Storm, niemiecki pisarz (zm. 1888)
- 18 września – Eustachy Rylski, polski ziemianin, polityk (zm. 1899)
- 21 września – Maria Merkert, niemiecka zakonnica, założycielka elżbietanek, błogosławiona katolicka (zm. 1872)
- 15 października – Jankiel Gutsztadt, polski kupiec, księgarz pochodzenia żydowskiego (zm. 1890)
- 20 października – Adèle Ferrand, francuska malarka (zm. 1848)
- 23 października – Pierre Larousse, francuski pisarz, gramatyk, leksykograf i wydawca (zm. 1875)
- 29 października – Antoni Bronikowski, polski pedagog, latynista, hellenista, poeta (zm. 1884)
- 30 listopada – Theodor Mommsen, niemiecki historyk, poeta, prawnik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1903)
data dzienna nieznana:
- Katarzyna Chŏng Ch’ŏr-yŏm, koreańska męczennica, święta katolicka (zm. 1846)
- Agata Lin Zhao, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1858)
- Jan Chrzciciel Nam Chong-sam, koreański męczennik, święty katolicki (zm. 1866)
- Marcin Wu Xuesheng, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1862)
Zmarli
[edytuj | edytuj kod]- 14 lutego – Onufry Kopczyński, polski językoznawca, autor pierwszego podręcznika gramatyki języka polskiego, członek konfederacji targowickiej (ur. 1735)
- 12 kwietnia – Charles Messier, francuski astronom (ur. 1730)
- 24 czerwca – Józef Yuan Zaide, chiński ksiądz, męczennik, święty katolicki (ur. 1766)
- 5 lipca:
- Michał Dymitr Krajewski, polski pisarz i działacz oświatowy (ur. 1746)
- Johann Leibitzer, spiskoniemiecki sadownik i pomolog (ur. 1763)
- 14 lipca – Madame de Staël, francuska powieściopisarka i publicystka (ur. 1766)
- 18 lipca – Jane Austen, pisarka angielska (ur. 1775)
- 25 lipca – Jerzy Czarny, przywódca pierwszego serbskiego powstania narodowego, został zamordowany (ur. 1768)
- 14 października – Fiodor Uszakow, rosyjski admirał, dowódca, nowator w taktyce wojny morskiej, święty Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej (ur. 1745)
- 15 października – Tadeusz Kościuszko, generał, polski bohater narodowy (ur. 1746)
- 7 grudnia – William Bligh, dowódca HMS Bounty w czasie słynnego buntu (ur. 1754)
- 11 grudnia – Maria Walewska, polska hrabina, kochanka Napoleona Bonaparte (ur. 1786)
- 13 grudnia – Pál Kitaibel, węgierski botanik i chemik, badacz flory Tatr i słowackich źródeł mineralnych (ur. 1757)
- data dzienna nieznana:
- Wilhelm Pusch, niemiecko-śląski architekt i budowniczy, związany z dworem książąt pszczyńskich (ur. 1750)
Święta ruchome
[edytuj | edytuj kod]- Tłusty czwartek: 13 lutego
- Ostatki: 18 lutego
- Popielec: 19 lutego
- Niedziela Palmowa: 30 marca
- Wielki Czwartek: 3 kwietnia
- Wielki Piątek: 4 kwietnia
- Wielka Sobota: 5 kwietnia
- Wielkanoc: 6 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 7 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 15 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 25 maja
- Boże Ciało: 5 czerwca
