Święci i błogosławieni zwierzchnicy Kościoła katolickiego
Święci i błogosławieni papieże – biskupi Rzymu uznawani za świętych lub błogosławionych przez Kościół katolicki, lub Cerkiew prawosławną.
Za świętych uznaje się pierwszych 52 papieży: od pierwszego, Piotra Apostoła do Feliksa IV (526-530), z wyjątkiem Liberiusza (poza Kościołem wschodnim) (352-366) i Anastazego II (496-498)[1]. Jednocześnie wszyscy papieże, którzy zasiadali na tronie Piotrowym do czasu wydania w 313 przez cesarza Konstantyna edyktu mediolańskiego (kładącego kres prześladowaniom chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim) są uznawani za męczenników[1]. Chociaż nie wszyscy z nich rzeczywiście zginęli za wiarę, to jednak tradycja tak stanowi – w sumie 31 papieży, z których ostatnim był św. Euzebiusz (309), który kierował Kościołem zaledwie 4 miesiące i zmarł na wygnaniu na Sycylii[1].
Kolejnymi wyniesionymi do chwały ołtarzy, byli: św. Agapit (535-536) i jego bezpośredni następca św. Sylweriusz (536-537). Do końca pierwszego tysiąclecia jeszcze 20 innych biskupów Rzymu zostało wyniesionych na ołtarze (od 1234 sformułowano kult, jako beatyfikację i kanonizację); ostatnim był św. Hadrian III (884-885)[1]. Świętymi z tego okresu zostali m.in. Grzegorz I (590-604), Marcin I (649-655), męczennik, uprowadzony z Rzymu na rozkaz cesarza wschodniego Konstansa, zamęczony w Chersonezie na Krymie i św. Mikołaj I Wielki (858-867)[1].
W drugim tysiącleciu zaczęto wypracowywać coraz bardziej rygorystyczne i sztywne zasady uznawania za świętych. Po wprowadzeniu w XVII w. obowiązujących do dziś dwóch etapów tej procedury: beatyfikacji i kanonizacji, liczba papieży wyniesionych na ołtarze znacznie zmalała[1]. Pierwszym biskupem Rzymu, ogłoszonym świętym w II tysiącleciu, był Leon IX (1049-1054), po nim Grzegorz VII (1073-1085) ale na następnego trzeba było czekać do końca XIII w. Został nim Celestyn V (1294), pierwszy papież, który ustąpił z urzędu. Do końca drugiego tysiąclecia kanonizowano ponadto dwóch papieży: Piusa V (1566-1572), reformatora Kurii Rzymskiej i głównego realizatora soboru trydenckiego oraz Piusa X (1903-1914)[1].
W tym czasie było jeszcze kilku innych papieży, których uznano za błogosławionych. Są to: Wiktor III (1086-1087), Urban II (1088-1099), Eugeniusz III (1145-1153), Grzegorz X (1271-1276), Innocenty V (1276), Benedykt XI (1303-1304), Urban V (1362-1370)[1].
W XX wieku świętym został ogłoszony Pius X (1903-1914), a błogosławionymi: Innocenty XI (1676-1689), Pius IX (1846-1878) i Jan XXIII (1958-1963). Dwóch ostatnich beatyfikacji dokonał Jan Paweł II, 3 września 2000. Sam Jan Paweł II został wyniesiony na ołtarze 1 maja 2011 przez Benedykta XVI[1]. 27 kwietnia 2014 Franciszek kanonizował w Rzymie Jana XXIII i Jana Pawła II, zaś 19 października beatyfikował Pawła VI[2][3]. Ten sam papież 14 października 2018 dokonał również kanonizacji Pawła VI[4], zaś 4 września 2022 dokonał beatyfikacji papieża Jana Pawła I[5].
Lista błogosławionych i świętych papieży
[edytuj | edytuj kod]Lp. | Papież (imię łacińskie) |
Pontyfikat | Wyniesieni na ołtarze | ||
Beatyfikacja | Kanonizacja | ||||
1. | Piotr[a] (Petrus) |
30/33–64/67 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
2. | Linus[b] (Linus) |
64/67–79 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
3. | Anaklet (Anacletus) |
80–92 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
4. | Klemens I[c] (Clemens Primus) |
92–99 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
5. | Ewaryst (Evaristus) |
99–108 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
6. | Aleksander I[d] (Alexander Primus) |
108 lub 109–116 lub 119 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
7. | Sykstus I (Xystus Primus) |
117 lub 119–126 lub 128 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
8. | Telesfor[e] (Telesphorus) |
127 lub 128–137 lub 138 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
9. | Hygin (Hyginus) |
138–142 lub 149 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
10. | Pius I (Pius Primus) |
/142 lub 146–157 lub 161 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
11. | Anicet (Anicetus) |
150 lub 157–153 lub 168 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
12. | Soter (Soterius) |
162 lub 168–170 lub 177 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
13. | Eleuter (Eleutherius) |
171 lub 177–185 lub 193 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
14. | Wiktor I (Victor Primus) |
186 lub 189–197 lub 201 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
15. | Zefiryn (Zephirynus) |
198–217 lub 218 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
16. | Kalikst I (Callixtus Primus) |
218–222 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
17. | Urban I (Urbanus Primus) |
222–230 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
18. | Poncjan (Pontianus) |
230–235 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
19. | Anter (Anterus) |
235–236 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
20. | Fabian[f] (Fabianus) |
236–250 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
21. | Korneliusz (Cornelius) |
251–253 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
22. | Lucjusz I (Lucius) |
253–254 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
23. | Stefan I (Stephanus Primus) |
254–257 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
24. | Sykstus II (Xystus Secundus) |
257–258 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
25. | Dionizy (Dionysius) |
259–268 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
26. | Feliks I (Felix Primus) |
269–274 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
27. | Eutychian (Eutychianus) |
275–283 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
28. | Kajus (Caius) |
283–96 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
29. | Marcelin (Marcellinus) |
296–304 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
30. | Marceli I (Marcellus Primus) |
308–09/306-09 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
31. | Euzebiusz (Eusebius) |
309 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
32. | Milcjades (Miltiades) |
311–14 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
33. | Sylwester I[g] (Silvester) |
314–35 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
34. | Marek (Marcus) |
336 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
35. | Juliusz I (Iulius Primus) |
337–352 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
36. | Liberiusz[h] (Liberius) |
352–366 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
37. | Damazy I (Damasus Primus) |
366–384 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
38. | Syrycjusz I (Siricius) |
384–399 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
39. | Anastazy I (Anastasius Primus) |
399–401 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
40. | Innocenty I (Innocentius Primus) |
401–417 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
41. | Zozym (Zosimus) |
417–418 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
42. | Bonifacy I (Bonifacius Primus) |
418–422 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
43. | Celestyn I[i] (Caelestinus Primus) |
422–432 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
44. | Sykstus III (Xystus Tertius) |
432–440 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
45. | Leon I[j] (Leo Primus Magnus) |
440–461 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
46. | Hilary (Hilarius) |
461–468 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
47. | Symplicjusz (Simplicius) |
468–483 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
48. | Feliks III (Felix Tertius) |
483–492 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
49. | Gelazjusz I (Gelasius Primus) |
492–496 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
50. | Symmach (Symmachus) |
498–514 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
51. | Hormizdas (Hormisdus) |
514–523 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
52. | Jan I (Ioannes Primus) |
523–526 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
53. | Feliks IV (Felix Quartus) |
526–530 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
54. | Agapit[k] (Agapetus Primus) |
535–536 | kanonizowany przez zatwierdzenie kultu | ||
55. | Sylweriusz (Silverius) |
536–537 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
56. | Grzegorz I[l] (Gregorius Primus) |
590–604 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
57. | Adeodat I (Adeodatus Primus) |
615–618 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
58. | Marcin I[m] (Martinus) |
649–655 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
59. | Eugeniusz I (Eugenius) |
654–657 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
60. | Witalian (Vitalianus) |
657–672 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
61. | Agaton[n] (Agatho) |
678–681 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
62. | Leon II (Leo Secundus) |
682–683 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
63. | Benedykt II (Benedictus Secundus) |
684–685 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
64. | Sergiusz I (Sergius) |
687–701 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
65. | Grzegorz II (Gregorius Secundus) |
715–731 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
66. | Grzegorz III (Gregorius Tertius) |
731–741 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
67. | Zachariasz[o] (Zacharias) |
741–752 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
68. | Paweł I (Paulus Primus) |
757–767 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
69. | Leon III (Leo Tertius) |
795–816 | kanonizowany w 1693 przez Klemensa X | ||
70. | Paschalis I (Paschalis Primus) |
817–824 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
71. | Leon IV (Leo Quartus) |
847–855 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
72. | Mikołaj I Wielki (Nicolaus Primus Magnus) |
858–867 | 8 lipca 1883 przez Leona XIII[p] | ||
73. | Hadrian III (Hadrianus Tertius) |
884–885 | 2 czerwca 1891 przez Leona XIII[p] | ||
74. | Leon IX (Leo Nonus) |
1049–1054 | uznany za świętego bez formalnej kanonizacji | ||
75. | Grzegorz VII (Gregorius Septimus) |
1073–1085 | 1584 przez Grzegorza XIII |
1606 przez Pawła V | |
76. | Wiktor III (Victor Tertius) |
1086–1087 | 23 lipca 1887 przez Leona XIII[q] |
||
77. | Urban II (Urbanus Secundus) |
1088–1099 | 14 lipca 1881 przez Leona XIII[q] |
||
78. | Eugeniusz III (Eugenius Tertius) |
1145–1153 | 28 grudnia 1872 przez Piusa IX[q] |
||
79. | Grzegorz X (Gregorius Decimus) |
1271–1276 | 1713 przez Klemensa XI |
||
80. | Innocenty V (Innocentius Quintus) |
1276 | 1898 przez Leona XIII |
||
81. | Celestyn V (Coelestinus Quintus) |
1294 | 1313 przez Klemensa V[r] | ||
82. | Benedykt XI (Benedictus Undecimus) |
1303–1304 | 24 kwietnia 1736 przez Klemensa XII |
||
83. | Urban V (Urbanus Quintus) |
1362–1370 | 10 marca 1870 przez Piusa IX |
||
84. | Pius V[s] (Pius Quintus) |
1566–1572 | 27 kwietnia 1672 przez Klemensa X |
22 maja 1712 przez Klemensa XI | |
85. | Innocenty XI (Innocentius Undecimus) |
1676–1689 | 7 października 1956 przez Piusa XII |
||
86. | Pius IX (Pius Nonus) |
1846–1878 | 3 września 2000 przez Jana Pawła II |
||
87. | Pius X (Pius Decimus) |
1903–1914 | 3 czerwca 1951 przez Piusa XII |
29 maja 1954 przez Piusa XII | |
88. | Jan XXIII (Ioannes Vicesimus Tertius) |
1958–1963 | 3 września 2000 przez Jana Pawła II |
27 kwietnia 2014 przez Franciszka[t] | |
89. | Paweł VI (Paulus Sextus) |
1963–1978 | 19 października 2014 przez Franciszka |
14 października 2018 przez Franciszka | |
90. | Jan Paweł I (Ioannes Paulus Primus) |
1978 | 4 września 2022 przez Franciszka |
||
91. | Jan Paweł II (Ioannes Paulus Secundus) |
1978–2005 | 1 maja 2011 przez Benedykta XVI |
27 kwietnia 2014 przez Franciszka |
Procesy beatyfikacyjne w toku
[edytuj | edytuj kod]Obecnie trwają procesy beatyfikacyjne następujących papieży:
Papież | Pontyfikat | Opis | Źródło | |
Benedykt XIII | 1724–1730 | (Vincenzo Maria Orsini, 1650–1730) – ciągnący się od 1755, dwukrotnie przerywany proces beatyfikacyjny został wznowiony 17 stycznia 2004 | [21] | |
Pius VII | 1800–1823 | (Gregorio Barnaba Chiaramonti, 1742–1823) – proces beatyfikacyjny w diecezji Savona-Noli został otwarty 15 sierpnia 2007 za zgodą papieża Benedykta XVI | [22] | |
Pius XII | 1939–1958 | (Eugenio Pacelli, 1876–1939) – proces beatyfikacyjny otwarty 18 listopada 1965 przez papieża Pawła VI. 19 grudnia 2009 papież Benedykt XVI ogłosił dekret o "heroiczności cnót" | [23][24] |
Święci antypapieże
[edytuj | edytuj kod]Jedynym antypapieżem, który ostatecznie pojednał się z Kościołem Rzymskim, a później został uznany za świętego (w Kościele katolickim i Cerkwi prawosławnej) jest Hipolit Rzymski[25] (antypapież w latach 217–235).
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[6].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[7].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[8].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[9].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[10].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[11].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[12].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[13].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[14].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[15].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[16].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[17].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[18].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[19].
- ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[20].
- ↑ a b kanonizowany przez zatwierdzenie kultu
- ↑ a b c beatyfikowany przez zatwierdzenie kultu
- ↑ Kanonizowany bez uprzedniej beatyfikacji.
- ↑ pierwszy papież, ogłoszony błogosławionym przed tym jak został kanonizowany.
- ↑ kanonizowany bez zatwierdzenia cudu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i 90 świętych papieży. wiara.pl, 2013-09-30. [dostęp 2015-02-01]. (pol.).
- ↑ Jan XXIII i Jan Paweł II świętymi. Papież Franciszek: byli mężni. TVP Info. (pol.).
- ↑ Franciszek beatyfikował Pawła VI. Na mszy nie zabrakło Benedykta XVI. TVP Info. (pol.).
- ↑ Papież Paweł VI ogłoszony świętym. onet.pl. [dostęp 2018-10-14].
- ↑ Papież Jan Paweł I ogłoszony błogosławionym. radioem.pl. [dostęp 2022-09-04].
- ↑ 29 Ιουνίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
- ↑ 5 Νοεμβρίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 13. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ 16 Μαρτίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
- ↑ Richard McBrien: Leksykon papieży. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 36. ISBN 83-7311-764-4.
- ↑ 5 Αυγούστου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
- ↑ 2 Ιανουαρίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
- ↑ Święty tylko w Cerkwi prawosławnej i Kościele koptyjskim por. 27 Αυγούστου. H ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2016-04-07]. (gr.).; The Departure of St. Leparius, Bishop of Rome. Coptic Orthodox Church Network. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).
- ↑ 8 Απριλίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 44. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 57. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ 12 Μαρτίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 75. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 78. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ Richard McBrien: Leksykon papieży. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 91. ISBN 83-7311-764-4.
- ↑ Salvador Miranda: Orisni, Vincenzo Maria. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Salvador Miranda: Chiaramonti, Gregorio Barnaba. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Salvador Miranda: Pacelli, Eugenio. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
- ↑ Franciszek zamierza kanonizować także Piusa XII?. Katolicka Agencja Informacyjna. [dostęp 2013-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-22)]. (pol.).
- ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 20. ISBN 83-7014-248-6.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jedna trzecia papieży wyniesiona na ołtarze. Deon.pl, 2014-10-19. [dostęp 2015-01-17].
- Prawie jedna trzecia papieży została wyniesiona na ołtarze. ekai.pl, 2014-10-20. [dostęp 2015-07-04].