mleko
mleko (język polski)
edytuj
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- (1.1) biol. wydzielina gruczołów mlecznych samic ssaków służąca jako pokarm dla swojego potomstwa dostępna w okresie laktacji; zob. też mleko w Wikipedii
- (1.2) spoż. wydzielina gruczołów mlecznych, najczęściej krowy, spożywana przez ludzi jako dodatek do pokarmu lub jako sam pokarm
- (1.3) pot. porcja, np. butelka, karton mleka (1.2)
- (1.4) białawy płyn przypominający mleko (1.2), np. sporządzany z niektórych roślin, wydzielający się ze skał wapiennych itd.
- (1.5) książk. przen. gęsta mgła
- odmiana:
- (1.1,3-5) blm
przypadek liczba pojedyncza mianownik mleko dopełniacz mleka celownik mleku biernik mleko narzędnik mlekiem miejscownik mleku wołacz mleko - (1.3)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik mleko mleka dopełniacz mleka mlek celownik mleku mlekom biernik mleko mleka narzędnik mlekiem mlekami miejscownik mleku mlekach wołacz mleko mleka
- przykłady:
- (1.1) Jeśli mleko wypływa z piersi zbyt szybko maluch może nie chcieć ssać, może się prężyć, odpychać i płakać, pomimo głodu[1].
- (1.1) Dla szczeniąt konieczne jest rozpoczęcie pobierania mleka jak najszybciej po porodzie[2].
- (1.2) Wielu Azjatów nie toleruje mleka.
- (1.3) Na stole stały trzy mleka.
- (1.4) Napoje roślinne, takie jak mleko owsiane i mleko sojowe, obciążają klimat mniej niż mleko od krowy.
- (1.5) Nagle wjechaliśmy w mleko i musieliśmy znacznie zwolnić.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.2) krowie / kozie / owcze / … mleko • chude / tłuste / odtłuszczone / modyfikowane mleko • zsiadłe mleko / kwaśne mleko • mleko w proszku • mleko skondensowane • pić mleko • rozlać mleko • mleko matki • mleko humanizowane
- (1.4) mleko kokosowe • mleko owsiane • mleko sojowe • mleko ryżowe • mleko migdałowe • mleko wapienne • mleko cementowe • ptasie mleko
- synonimy:
- gw. mliko, gw. (Śląsk Cieszyński) mlyko
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. mleczarnia ż, mleczarstwo n, mleczarz m, mleczarnik m, mleczarka ż, mleczność ż, mleczak m, mlecz m, mleczaj m, mleczan m
- przym. mlekowy, mleczny, mleczany, mleczarski, mleczarniany
- przysł. mlecznie
- związki frazeologiczne:
- brak tylko ptasiego mleka • kaszka z mlekiem • kraj miodem i mlekiem płynący / kraina mlekiem i miodem płynąca • krew z mlekiem • mieć mleko pod nosem • mleko się rozlało • mleko się rozlało i już do dzbanka nie wróci • płakać nad rozlanym mlekiem • wyssać z mlekiem matki • złote mleko • przysłowia: czyje krowy, tego mleko • dobra gospodyni z wody mleko czyni • krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje • mliko daje trowa, a nie krowa (sic!) • znać się jak kot na kwaśnym mleku
- etymologia:
- prasł. *melko < pragerm. *meluk / *miluk < praindoeur. *melg- → doić; od XV w.[3]
- Istnieje także teoria alternatywna, zakładająca pochodzenie od prasł. *mlknąti → sztywnieć (chodziłoby o proces ścinania się mleka zsiadłego)[4]
- uwagi:
- (1.2) zobacz też: Indeks:Polski - Jedzenie
- tłumaczenia:
- abazyński: (1.2) хшы (ȟšy)
- abchaski: (1.2) ахш (āxš)
- abenaki: (1.2) todosnôbo
- adygejski: (1.2) щэ (š̍ă)
- afar: (1.2) can
- afrykanerski: (1.2) melk
- aguaruna: (1.2) munȼu
- ajmara: (1.2) millk’i
- ajnoski: (1.2) トペ (tope)
- alabama: (1.2) pisi
- albański: (1.2) qumësht m
- alemański: (1.2) Milch ż
- amharski: (1.2) ወተት (wŏtät)
- angielski: (1.1) milk; (1.2) milk
- arabski: (1.2) لبن m (laban), حليب m (ḥalīb), درة ż (dirra)
- aramejski: (1.2) syryjski ܚܠܒܐ / hebrajski חלבא m (ḥalṿā)
- arapaho: (1.2) beθéneč
- arumuński: (1.2) lapte m
- asamski: (1.2) দুগ্ধ (dugdha), গাখীৰ (gākhīra)
- asturyjski: (1.2) lleche m/ż
- awadhi: (1.2) दूध (dūdh)
- awarski: (1.2) рахь (rax)
- azerski: (1.2) süd / dialekt południowy سود
- bacbijski: (1.2) შურ (šur)
- bachtiarski: (1.2) شیر (šir)
- bambara: (1.2) nɔnɔ
- banjumasański: (1.2) susu
- baskijski: (1.2) esne, jetzi
- baszkirski: (1.2) һөт (höt)
- beludżi: (1.2) شیر (šír)
- bengalski: (1.2) দুধ (dudʰ)
- białoruski: (1.1) малако n (malako); (1.2) малако n (malako)
- birmański: (1.2) နို့ (nhoet)
- bislama: (1.2) melek
- bośniacki: (1.1) mlijeko n; (1.2) mlijeko n
- brahui: (1.2) palle
- bretoński: (1.2) laezh m
- brithenig: (1.2) llaeth m
- bułgarski: (1.1) мляко n (mlyako); (1.2) мляко n (mlyako)
- buriacki: (1.2) һүн (hün)
- cebuano: (1.2) gatas, letse
- chakaski: (1.2) сӱт (süt)
- chiński standardowy: (1.1) 奶 (nǎi); (1.2) 奶 (nǎi), 乳 (rǔ), krowie 牛奶 (niúnǎi)
- chorwacki: (1.1) mlijeko n; (1.2) mlijeko n
- chuuk: (1.2) minik
- czamikuro: (1.2) tensa
- czamorro: (1.2) leche
- czeczeński: (1.2) шура (šura)
- czejeński: (1.2) matana
- czeski: (1.1) mléko n; (1.2) mléko n
- cziczewa: (1.2) mkaka
- czirokeski: (1.2) ᎤᏅᏗ (unvdi)
- czuwaski: (1.2) сӗт (sĕt)
- dargijski: (1.2) ниъ (niʾ)
- dari: (1.2) شیر (šīr)
- dogrib: (1.2) ejietʼò
- dolnołużycki: (1.1) mloko n; (1.2) mloko n
- dolnoniemiecki: (1.2) Melk ż
- duński: (1.2) mælk w; (1.4) mælk w
- dżuhuri: (1.2) שאִר (şir)
- erzja: (1.2) ловсо (lovso)
- esperanto: (1.2) lakto
- estoński: (1.2) piim
- estremadurski: (1.2) lechi ż
- ewe: (1.2) notsi
- ewenkijski: (1.2) укумни (ukumni)
- eweński: (1.2) укэнь (uken')
- farerski: (1.2) mjólk ż
- fenicki: (1.2) 𐤇𐤋𐤁 (ḥlb)
- fiński: (1.2) maito
- francuski: (1.2) lait m
- friulski: (1.2) lat m
- fryzyjski: (1.2) molke ż
- fryzyjski saterlandzki: (1.2) Molk ż
- gagauski: (1.2) süt
- galicyjski: (1.2) leite m
- gocki: (1.2) 𐌼𐌹𐌻𐌿𐌺𐍃 ż (miluks)
- górnołużycki: (1.1) mloko n; (1.2) mloko n
- grenlandzki: (1.2) immuk
- gruziński: (1.2) რძე (rdze)
- guarani: (1.2) kamby
- gudźarati: (1.2) દૂધ n (dūdha)
- gyyz: (1.2) ሓሊብ (ḥalib)
- haitański: (1.2) lèt
- hausa: (1.2) madara, nono
- hawajski: (1.2) waiū
- hebrajski: (1.2) חלב m (chalaw)
- hindi: (1.2) दूध m (dūdʰ)
- hiszpański: (1.2) leche ż
- hmong: (1.2) mis nyuj
- ido: (1.2) lakto
- igbo: (1.2) miliki, mmiri ara ehi
- ilokano: (1.2) gatas
- inari: (1.2) mielkki
- indonezyjski: (1.2) susu
- inguski: (1.2) шура (šura)
- interlingua: (1.2) lacte
- inuktitut: (1.2) ᐃᒻᒧᒃ (immuk)
- inupiak: (1.2) immuk
- irlandzki: (1.2) bainne m
- islandzki: (1.2) mjólk ż
- jakucki: (1.2) үүт (üüt)
- japoński: (1.2) 牛乳 (ぎゅうにゅう, gyūnyū), ミルク (miruku)
- jawajski: (1.2) susu
- jidysz: (1.2) מילך ż (milch)
- joruba: (1.2) wàrà
- kabardyjski: (1.2) шэ (šă)
- kabowerdeński: (1.1) leti
- kałmucki: (1.2) үсн (üsn)
- kannada: (1.2) ಹಾಲು (hālu), ಕ್ಷೀರ (kṣīra)
- kantoński: (1.2) 奶 (naai5), krowie 牛奶 (ngau4 naai5)
- kanuri: (1.1) câm
- karaczajsko-bałkarski: (1.2) сют (süt)
- karakałpacki: (1.2) suʻt
- karelski: (1.2) maido
- karpatorusiński: (1.1) молоко n (moloko); (1.2) молоко n (moloko)
- kaszmirski: (1.2) द्वद् (dŏd)
- kaszubski: (1.1) mélkò n, mlékò n
- kataloński: (1.2) llet ż
- kazachski: (1.2) сүт (süt)
- keczua: (1.2) lichi, ñuñu, pilli, wilali
- ketyjski: (1.2) mamul
- khmerski: (1.2) ទឹកដោះគោ (tœ̆kdaŏhkoŭ)
- kildin: (1.2) ма̄ййт (mājjt)
- kirgiski: (1.2) сүт (süt)
- kiribati: (1.2) rannimamma
- klallam: (1.2) sqəmúʔ
- komi: (1.2) йӧв (jöv)
- komi-permiacki: (1.2) йӧв (jöv)
- komi-zyriański: (1.1) йӧв (jöv)
- konkani: (1.2) दूध (dūdʰa)
- koreański: (1.2) 젖 (jeot), krowie 우유 (uyu)
- kornijski: (1.2) leth m
- korsykański: (1.2) latte m
- kri: (1.2) ᑐᐦᑑᓵᐱᕀ (tohtôsâpiy), ᑐᐦᑑᓵᐳᕀ (tohtôsâpoy)
- krymskotatarski: (1.2) süt
- kumycki: (1.2) сют (süt)
- kurmandżi: (1.2) şîr m
- ladino: (1.2) ליגﬞי ż (leche)
- ladyński: (1.2) lat m
- lakijski: (1.2) накӏ (naḳ)
- lakota: (1.2) asáŋpi
- laotański: (1.2) ນົມງົວ (nômṅuā)
- lazyjski: (1.2) მჟა (mja)
- lezgiński: (1.2) нек (nek)
- liguryjski: (1.2) læte m
- limburski: (1.2) milk
- lingala: (1.2) míliki
- Lingua Franca Nova: (1.2) lete
- litewski: (1.2) pienas m
- liwski: (1.2) sēmḑa
- lojban: (1.2) ladru
- luksemburski: (1.2) Mëllech ż
- łaciński: (1.2) lac n
- łatgalski: (1.2) pīns m
- łotewski: (1.2) piens m
- macedoński: (1.2) млеко n (mleko)
- malajski: (1.2) susu
- malediwski: (1.2) ކިރު (kiru)
- malgaski: (1.2) ronono
- maltański: (1.2) ħalib m
- manx: (1.2) bainney m
- maoryski: (1.2) waiū, miraka
- marathi: (1.2) दूध n (dūdh)
- marikopa: (1.2) ma
- maryjski: (1.2) шӧр (ször)
- maya: (1.2) k’aab liim
- megrelski: (1.2) ბჟა (bža)
- mirandyjski: (1.2) lheite m
- mohegański: (1.2) miyunôk
- mokeński: (1.2) milch ż
- moksza: (1.2) лофца (lofca)
- mongolski: (1.2) сүү (süü)
- mongolski klasyczny: (1.2) ᠰᠦᠨ (sün)
- muani: (1.2) masiwa
- nahuatl klasyczny: (1.2) chichihualayotl
- nanajski: (1.2) молоко (moloko)
- narrinyeri: (1.2) ngumperi
- nawaho: (1.2) abeʼ
- ndyuka: (1.2) meliki
- neo: (1.2) lakto
- nepalski: (1.2) दूध (dūdh)
- newarski: (1.2) दुरु (duru)
- niderlandzki: (1.2) melk ż
- niemiecki: (1.2) Milch ż
- nieniecki: (1.2) молка (molka), ӈамяндер’, ӈамя и’
- normandzki: (1.2) lait m
- norweski (bokmål): (1.2) melk m/ż, mjølk m
- norweski (nynorsk): (1.2) mjølk ż
- norweski (riksmål): (1.2) melk w, mjølk w
- novial: (1.2) milke
- nowogrecki: (1.2) γάλα n (gála)
- odżibwe: (1.2) doodooshaaboo
- okinawski: (1.2) うしぬちー (ushinuchī)
- orija: (1.2) କ୍ଷୀର (kṣīra)
- ormiański: (1.2) կաթ (kat̕)
- osetyjski: (1.2) ӕхсыр (æxsyr)
- osmański: (1.2) سوت (sǖt), حليب (halîb), لبن (leben), شیر (şîr)
- paszto: (1.2) شيدې ż (šidé)
- pendżabski: (1.2) ਦੁੱਧ m (dudʰdʰ); (1.3) ਦੁੱਧ m (dudʰdʰ)
- pensylwański: (1.2) Millich ż
- perski: (1.2) شیر (šir)
- pirahã: (1.2) xíbogi
- pitjantjatjara: (1.2) ipi
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.2)
- połabski: (1.2) mlåkă
- południowoałtajski: (1.2) сӱт (süt)
- portugalski: (1.2) leite m
- powatański: (1.2) mutsun, mutson
- północnofryzyjski: (1.2) molke ż
- północnolapoński: (1.2) mielki
- prowansalski: (1.2) lach m
- rohingya: (1.2) dut
- romániço: (1.2) lacto
- romansz: (1.2) latg m
- romski: (1.2) thud m
- rosyjski: (1.1) молоко́ (molokó) n; (1.2) молоко́ (molokó) n
- ruanda: (1.2) amata
- rumuński: (1.2) lapte m
- rundi: (1.2) amata
- samoański: (1.2) susu
- sanskryt: (1.2) क्षीर n (kṣīraḥ)
- santali: (1.2) ᱛᱳᱚ (toa)
- sardyński: (1.2) late m
- serbski: (1.1) млеко n (mleko); (1.2) млеко n (mleko)
- shona: (1.2) mukaka
- skolt: (1.2) mieˊlǩǩ
- slovio: (1.2) mlek / млек, mleko
- słowacki: (1.1) mlieko n; (1.2) mlieko n
- słoweński: (1.2) mleko n
- somalijski: (1.2) caano
- sorani: (1.2) شیر (şîr)
- sotho: (1.2) lebese
- staroangielski: (1.2) meolc ż
- staro-cerkiewno-słowiański: (1.2) ⰿⰾⱑⰽⱁ / млѣко n (mlěko)
- starogrecki: (1.2) γάλα n (gála)
- staroirlandzki: (1.2) lacht m, bainne m
- staronordyjski: (1.2) mjǫlk ż
- staroruski: (1.2) молоко n (moloko)
- suahili: (1.2) maziwa
- sumeryjski: (1.2) 𒂵 (GA)
- sundajski: (1.2) susu
- swański: (1.2) ლჷჯე (ləǯe)
- sycylijski: (1.2) latti m
- syngaleski: (1.2) කිරි (kiri)
- szerpa: (1.2) ओमा (omā)
- szkocki: (1.2) milk
- szkocki gaelicki: (1.2) bainne m
- szorski: (1.2) сӱт (süt)
- szwedzki: (1.2) mjölk w
- tabasarański: (1.2) никк (nikk)
- tacki: (1.2) шир (şir)
- tadżycki: (1.2) шир (šir)
- tagalski: (1.2) gatas
- tahitański: (1.2) ū
- tai lue: (1.2) ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉ (nam²num²), ᦓᧄᧉᦓᦳᧄᧉᦷᦣ (nam²num²ho)
- tajski: (1.2) นม (nom)
- tamazight: (1.2) ⴰⵢⴻⴼⴽⵉ m (ayefki), ⴰⴽⵡⴼⴰⵢ m (akwfay)
- tamilski: (1.2) பால் (pāl)
- tatarski: (1.2) söt / сөт
- telugu: (1.2) పాలు (pālu)
- tetum: (1.2) susubeen
- tigrinia: (1.2) ጸባ (ṣäba)
- tocharski wschodni: (1.2) malkwer
- tocharski zachodni: (1.2) malke
- tok pisin: (1.2) susu
- tonga: (1.2) hu'akau
- tswana: (1.2) maši
- turecki: (1.2) süt
- turkmeński: (1.2) süýt
- tuvalu: (1.2) susu
- tuwiński: (1.2) сүт (süt)
- twi: (1.2) milike
- tybetański: (1.2) འོ་མ (o.ma)
- udmurcki: (1.2) йӧл (jӧl)
- ugarycki: (1.2) 𐎈𐎍𐎁 (ḥlb)
- ujgurski: (1.2) سۈت (süt)
- ukraiński: (1.1) молоко n (moloko); (1.2) молоко n (moloko)
- urdu: (1.2) دودھ m (dūdha)
- uzbecki: (1.2) sut
- venda: (1.2) mafhi, mukhaha
- volapük: (1.2) milig
- võro: (1.2) piim
- walijski: (1.2) llaeth m
- waloński: (1.2) laecea m
- warajski: (1.2) gatas
- wenecki: (1.2) lat m
- wenedyk: (1.2) łoc n
- wepski: (1.2) maid
- węgierski: (1.2) tej
- wietnamski: (1.1) sữa; (1.2) sữa
- wilamowski: (1.2) myłich ż
- włoski: (1.2) latte m
- wolof: (1.2) meew
- xhosa: (1.2) ubisi
- yao: (1.2) wuma
- yupik środkowy: (1.2) muluk'uuq
- yurok: (1.2) new, newon
- zachodniopendżabski: (1.2) ਦੁੱਧ (duddh)
- zazaki: (1.2) şit m
- zhuang: (1.2) cij
- zulu: (1.2) ubisi
- żmudzki: (1.2) pėins m
- źródła:
- ↑ mamatezkobieta.pl
- ↑ ciazaupsow.royal-canin.pl
- ↑ Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego
- ↑ Wiedza i Życie, styczeń 2018, str. 70, autor Jerzy Bralczyk.
- zapisy w ortografiach alternatywnych:
- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
mleko (język słoweński)
edytuj - wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- przykłady:
- składnia:
- kolokacje:
- (1.2) kokosovo mleko → mleko kokosowe • sojino mleko → mleko sojowe
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła: