iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://pl.m.wikipedia.org/wiki/Wyspy_Owcze
Wyspy Owcze – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wyspy Owcze

archipelag wysp na Morzu Norweskim, terytorium zależne Danii
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 21 paź 2024. Od tego czasu wykonano 1 zmianę, która oczekuje na przejrzenie.

Wyspy Owcze (far. Føroyar, wym. [ˈfœɹjaɹ]; duń. Færøerne, wym. [ˈfæɐ̯øːˀɐnə]) – wulkaniczny archipelag (o powierzchni 1399 km²) położony na Oceanie Atlantyckim przy granicy (północno-wschodni kraniec wyspy Fugloy) z Morzem Norweskim, między Wielką Brytanią, Islandią a Norwegią. Jednocześnie jest to terytorium autonomiczne Królestwa Danii.

Wyspy Owcze
Føroyar
Færøerne
terytorium zależne
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Hymn: Tú alfagra land mítt
(Mój kraju najpiękniejszy)

Państwo

 Dania

Siedziba

Thorshavn

Data powstania

1380

Zarządzający

Lene Moyell Johansen

Zarządzający

Aksel V. Johannesen

Powierzchnia

1398 km²

Populacja (2020)
• liczba ludności


52 337[1]

• gęstość

37,41 os./km²

Numer kierunkowy

+298

Strefa czasowa

UTC 0 – zima
UTC +1 – lato

Języki urzędowe

farerski, duński

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Położenie na mapie
Położenie na mapie

Ośrodkiem administracyjnym jest Thorshavn (farer. Tórshavn). Głównymi miastami Wysp Owczych są: Klaksvík, Hoyvík, Argir. Na wyspach żyje 52 337 mieszkańców, a gęstość zaludnienia wynosi 34,5 osoby/km². Językami urzędowymi są farerski i duński. Większość mieszkańców wyznaje luteranizm.

Nazwa Føroyar pochodzi ze staronorweskiego Færeyjar i oznacza Wyspy Owiec[2].

Geografia

edytuj
Osobny artykuł: Geografia Wysp Owczych.
 
Zdjęcie satelitarne Wysp

Archipelag tworzy 18 głównych wysp wulkanicznych o powierzchni górzystej. Największe z nich to Streymoy (373 km²) i Eysturoy (286 km²). Najwyższym wzniesieniem Wysp Owczych jest Slættaratindur (882 m n.p.m.) na Eysturoy. Wzniesienia przecinają liczne doliny. Wybrzeża – na ogół skaliste i strome, tylko gdzieniegdzie mają charakter fiordów. Są tu najwyższe klify w Europie jak znajdujący się na Viðoy klif przylądka Enniberg (745 m), zajmujący w Europie pierwsze miejsce. Rzeki są krótkie i wąskie, często przybierają na sile w okresie pozimowych roztopów, zdarza się, iż zakończone są wodospadami spadającymi z wysokich klifów do oceanu. Na wyspach występują także jeziora, z których największym jest Sørvágsvatn (3,56 km²) na wyspie Vágar.

Przybliżone współrzędne Wysp Owczych: 62°00′N 6°47′W/62,000000 -6,783333 (Thorshavn na wyspie Streymoy, w centrum archipelagu).

Geologia

edytuj
 
Widok z klifu Beinisvørð wzdłuż zachodniego wybrzeża Suðuroy w kierunku północnym. Widać grube warstwy jasnego bazaltu, poprzedzielane cienkimi i ciemniejszymi warstwami tufu

Wyspy Owcze zbudowane są głównie z bazaltów powstałych w paleocenie i eocenie, w okresie 60–50 mln lat temu w wyniku wylewów z bardzo długich, prostych szczelin (tzw. erupcji linearnych). Wyróżnia się trzy grube serie bazaltowe, o łącznej grubości około 3 km. Seria dolna ma około 900 m, środkowa – ponad 1300 m i górna około 670 m. Dolna seria na powierzchni dominuje na wyspie Suðuroy i Mykines, środkowa na powierzchni dominuje na zachodnich wyspach (głównie Vágar, Streymoy, Eysturoy), a górna na wyspie Sandoy i wyspach wschodnich archipelagu. Oprócz tych poziomo leżących serii są też powszechnie pionowe lub skośne żyły i dajki wulkanitów o większej odporności na wietrzenie niż bazalty głównych serii. Zaznaczają się one w morfologii wysp jako twardzielcowe skałki. Pomiędzy dolną a środkową serią bazaltów występuje seria ponad 100 m zlepieńców, zwietrzelin i warstwy węgli brunatnych powstała w czasie dłuższej przerwy w wulkanizmie. Datowana jest na eocen.

Pokłady węgla mają maksymalnie do 10 m miąższości (wraz z płonymi przeławiceniami), przeważnie dużo mniej, średnio 75 cm. Zasoby szacuje się na 12 mln ton. Odsłaniają się na wyspach Vágar i Suðuroy. Wydobycie na niewielką skalę prowadzono głównie w okresie obu wojen światowych.

Historia

edytuj

Na podstawie badań próbek osadów z dna jeziora nieopodal pozostałości wikińskiej osady Eiði na wyspie Eysturoy ustalono, że owce domowe pojawiły się na wyspach między 492 i 512 rokiem n.e., a być może jeszcze w 370 r. n.e. Około 500 r n.e. na wyspy dotarli irlandzcy mnisi[3], a zamieszkane przez eremitów irlandzkich były już w VII wieku[4]. Na celtyckie pochodzenie pierwszej grupy ludności zamieszkującej archipelag wskazuje etymologia wielu nazw miejscowości[3].

Około 825[4]-850 r.[3] zostały zasiedlone przez Normanów (wikingów), a od 1035 roku stanowiły posiadłość Norwegii. Wraz z nią zostały przyłączone w roku 1380 do Danii. W roku 1814 Dania utraciła Norwegię, ale zachowała Wyspy Owcze. Nałożony na wyspy duński monopol handlowy spowodował zahamowanie ich rozwoju gospodarczego. W tym czasie narastał ruch nacjonalistyczny, który dążył do uzyskania niepodległości. W pierwszej połowie XIX wieku wyspom przyznano ograniczoną autonomię. Ruch nacjonalistyczny doprowadził jednocześnie do powstania pisanego języka farerskiego, który jest, obok duńskiego, językiem urzędowym Wysp. W latach 1940–1945 archipelag, jako istotny dla przebiegu Bitwy o Atlantyk punkt strategiczny, zajęty był przez wojska brytyjskie. W roku 1948 podpisano nowe warunki współzależności między Wyspami Owczymi a Danią, uzyskując tym samym szerszą autonomię.

Klimat

edytuj
Średnia temperatura i opady dla Tórshavn
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 5,3 5,5 5,9 7,2 9,2 11,4 12,6 12,8 11,2 9,3 6,6 5,8 8,6
Średnie dobowe temperatury [°C] 3,4 3,6 3,8 5,0 7,0 9,1 10,3 10,5 9,1 7,4 4,6 3,7 6,5
Średnie temperatury w nocy [°C] 1,2 1,5 1,5 2,7 4,9 7,1 8,4 8,5 7,0 5,4 2,6 1,6 4,4
Opady [mm] 133 95 132 88 70 61 70 83 128 155 127 142 1284
Średnia liczba dni deszczowych 22 17 21 16 12 12 13 13 18 22 21 22 209
Średnie usłonecznienie [h] 0.45 1.29 2.29 3.57 4.00 4.17 3.58 3.13 2.63 1.55 0.67 0.23 2,3
Źródło: [5] 1 lutego 2013

Wyspy Owcze leżą w strefie klimatu umiarkowanego, chłodnego, wykazującego bardzo silne wpływy oceaniczne. Charakteryzuje się on m.in. wysokim poziomem opadów, relatywnie ciepłymi zimami i chłodnymi latami. Dzięki ogrzewającemu Wyspy ciepłemu Prądowi Zatokowemu średnia temperatura w styczniu wynosi +3,4 °C. Średnia temperatura w sierpniu to +10,5 °C. Wpływ oceanu powoduje, iż na wyspach jest na ogół pochmurnie, występują częste mgły i silne wiatry.

 
Krajobraz Wysp Owczych

Demografia

edytuj
19 lipca 2007
Liczba ludności 47 511
Ludność według wieku
0–14 lat 20,6%
15–64 lat 65,3%
ponad 64 lata 14,1%
Wiek (mediana)
W całej populacji 35 lat
Mężczyzn 34,8 lat
Kobiet 35,3 lat
Przyrost naturalny 0,543%
Współczynnik urodzeń 14,12 urodzin/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów 8,69 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji <0 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci
przy narodzeniu 1 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat 0,996 mężczyzn/kobiet
15–64 lat 1,115 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat 0,83 mężczyzn/kobiet
Umieralność noworodków
W całej populacji 6,01 śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej 7,25 śmiertelnych/1000 żywych
płci żeńskiej 4,76 śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana długość życia
W całej populacji 79,49 lat
Mężczyzn 76,06 lat
Kobiet 82,93 lat
Rozrodczość 2,15 urodzeń na kobietę

Ludność

edytuj
 
Mieszkańcy Wysp (częściowo w strojach ludowych)

Mieszkańcy Wysp (Farerowie) są w zdecydowanej części potomkami osadników normańskich pochodzących z terenów obecnej Norwegii. Poza nimi na terenie Wysp zamieszkuje spora liczba Duńczyków (ok. 5%), a także niewielka liczba osób (w sumie około 1 tys.) pochodzących z innych krajów: głównie Islandii, Grenlandii, a także z Polski.

Ponad 1/4 całej populacji (w tym niemal wszyscy imigranci) mieszka w stolicy kraju – Thorshavn.

Języki

edytuj

Mieszkańcy Wysp Owczych posługują się językiem farerskim, który jest językiem urzędowym kraju. Niewielka grupa imigrantów z Danii (zamieszkująca głównie w stolicy i innych większych miastach) posługuje się też na co dzień językiem duńskim, który jest drugim językiem urzędowym i jest znany także farerskojęzycznej większości mieszkańców. Ponadto na wyspach dość powszechna jest znajomość języka angielskiego.

Wyznania

edytuj
 
Kościół w Hósvík

Większość populacji Wysp Owczych (74,6%) należy do kościoła luterańskiego. Drugą grupą protestanckąBracia plymuccy (9,8%). Trzecia grupa to zielonoświątkowcy (2,1%). Blisko 10% populacji nie wyznaje żadnej religii. Kościół katolicki obecnie posiada niewielką liczbę wiernych (0,34%). Istnieją także niewielkie społeczności Adwentystów Dnia Siódmego, Świadków Jehowy (zobacz: Świadkowie Jehowy na Wyspach Owczych) i wyznawców bahaizmu[6].

Zmiany liczby mieszkańców

edytuj
Rok Liczba mieszkańców
1327 ok. 4000
1350 ok. 2000
1769 4773
1801 5255
1834 6928
1840 7314
1845 7782
1850 8137
1855 8651
1880 11 220
1900 15 230
1911 ok. 18 800
1925 22 835
1950 31 781
1970 ok. 38 000
1975 40 441
1985 45 749
1989 47 787
1995 43 358
1996 43 784
1997 44 262
1998 44 817
1999 45 409
2000 46 196
2001 46 996
2002 47 704
2003 48 214
2004 48 353
2005 48 371
2013 48 197
2019 51 540

Miasta i osady

edytuj
 
Stolica kraju Thorshavn
 
Osada Eiði
 
Domy w Vagur

W lutym 2005 r. na Wyspach było zarejestrowanych 95 miejscowości, przy czym niektóre z nich istniały tylko jako pojedyncze domy zamieszkane przez kilka osób, a nawet pozbawione stałej ludności.

Największe miejscowości na Wyspach (powyżej 500 mieszkańców), stan na luty 2005 r.

Lp. Nazwa Gmina Liczba mieszkańców
1 Thorshavn Thorshavn 12 582
2 Klaksvík Klaksvíkar 4681
3 Hoyvík Thorshavn 2951
4 Argir Thorshavn 1881
5 Fuglafjørður Fuglafjarðar 1542
6 Vágur Vágs 1420
7 Vestmanna Vestmanna 1251
8 Tvøroyri Tvøroyrar 1170
9 Miðvágur Miðvágs 1032
10 Sørvágur Sørvágs 974
11 Leirvík Leirvíkar 853
12 Toftir Nes 832
13 Saltangará Runavíkar 830
14 Kollafjørður Thorshavn 822
15 Strendur Sjóvar 817
16 Sandavágur Sandavágs 744
17 Hvalba Hvalbiar 663
18 Eiði Eiðis 651
19 Skáli Runavíkar 618
20 Sandur Sands 596
21 Norðragøta Gøtu 575

  Pełna, alfabetyczna lista osiedli na Wyspach Owczych znajduje się w artykule: Miasta Wysp Owczych.

Ustrój polityczny

edytuj

Wyspy posiadają własny 33-osobowy parlamentLøgtingið (pełna, oficjalna nazwa: Føroya løgting), działający z niewielkimi przerwami od czasów wikińskich, i odpowiedzialny przed nim rządLandsstýrið tworzony przez premiera oraz sześciu ministrów (Handlu i Przemysłu, Finansów, Rybołówstwa, Kultury i Edukacji, Usług Socjalnych i Zdrowotnych oraz Spraw Wewnętrznych). Archipelag ma także dwóch deputowanych w parlamencie duńskim oraz Radzie Nordyckiej. W kompetencji rządu duńskiego leży prowadzenie polityki zagranicznej, obronnej i konstytucyjnej Wysp, aczkolwiek mają one co nieco do powiedzenia w kwestii międzynarodowej, czego dowodem jest odrzucenie w referendum członkostwa w Unii Europejskiej. Reprezentantem Danii na Wyspach Owczych jest królewski wysoki przedstawiciel (farer. ríkisumboðsmaður, duń. rigsombudsmand)[7].

Podział administracyjny

edytuj
 
Podział Wysp Owczych na gminy

Wyspy Owcze podzielone są na sześć regionów i siedem okręgów wyborczych: Eysturoy, Norðoyar (także Norðoyggjar), Sandoy, Streymoy (podzielony na dwa okręgi wyborcze), Suðuroy oraz Vágar. Dzielą się one obecnie na 34 okręgi gminne. Do roku 2004 istniało 48 takich okręgów; rząd prowadzi politykę zachęcania do oddolnego łączenia się gmin, w związku z czym można oczekiwać, że liczba ich wkrótce ulegnie dalszej redukcji. Największym z okręgów administracyjnych jest Streymoy, zaś gminnym gmina Thorshavn.

Główne partie polityczne i ich poparcie

edytuj

Na Wyspach Owczych wybory do parlamentu odbywają się co cztery lata, bierze w nich udział siedem partii. Prócz tradycyjnego podziału na prawicę, lewicę i centrum liczy się także stosunek do niezależności wobec Danii. Ostatnie wybory miały miejsce 1 września 2015 roku i zakończyły się następującymi rezultatami:

Wyniki

edytuj
Nazwa partii Głosy % głosów (zmiana) Mandaty (zmiana) % mandatów
Javnaðarflokkurin 8093 25,1% +7,3% 8 +2 24,2%
Tjóðveldi 6691 20,7% +2,5% 7 +1 21,2%
Fólkaflokkurin 6102 18,9% −3,6% 6 −2 18,2%
Sambandsflokkurin 6046 18,7% −6,0% 6 −2 18,2%
Framsókn 2241 7,0% +0,6% 2 0 6,1%
Miðflokkurin 1779 5,5% −0,6% 2 0 6,1%
Nýtt Sjálvstýri 1305 4,1% −0,2% 2 +1 6,1%
Razem 32 374 100% 33 100%
Frekwencja: 88,8%

Gospodarka

edytuj
 
Port morski w Klaksvik
 
Tradycyjna, doroczna rzeź delfinów na Wyspach Owczych

Wyspy Owcze ze względu na swoją lokalizację jeszcze do niedawna były prymitywne technologicznie. W latach 50. XX w. większość wsi nie miała dostępu do prądu, brakowało dróg i system komunikacji był mało rozwinięty. Po okresie postępu technologicznego w latach 70. i 80. XX w. nastał głęboki kryzys, którego jedną z przyczyn był spadek połowów morskich. Rybołówstwo było ważnym członem gospodarki wysp, więc kryzys doprowadził do pogrążenia pozostałych sektorów. Pojawiło się 20% bezrobocie, a 10% mieszkańców kraju musiało go opuścić, by szukać pracy. Równowaga ekonomiczna powróciła dopiero w latach 90. XX w.

Farerczycy po tym doświadczeniu zmienili koncepcję zarabiania na rybołówstwie. Rozpoczęli hodowlę łososi i pstrągów w wodach fiordów. Głównym ośrodkiem tradycyjnego rybołówstwa pozostało drugie pod względem wielkości miast – Klaksvík. Łącznie na tę branżę przypada 96% eksportu. Innymi ważnymi częściami gospodarki są: żegluga, usługi portowe, obsługa floty rybackiej i przemysł stoczniowy. Na Wyspach najbardziej znanym armatorem jest Smyril Line – firma zapewniająca połączenie promowe na trasie Dania – Wyspy Owcze – NorwegiaSzetlandyIslandia. Rolnictwo nie ma dużego znaczenia w gospodarce wysp. Pewną rolę odgrywa tylko hodowla zwierząt – bydła i owiec. Płody rolne i artykuły żywnościowe są importowane. Na małą skalę uprawiane są tam ziemniaki. Na malutkich poletkach sadzi się buraki, kapustę, rzepę, lecz jest to bardziej hobby mieszkańców. Farerczycy zbierają także trawę, która po wysuszeniu stanowi paszę dla bydła. By poprawić żyzność lichej ziemi, wyspiarze od wieków stosują nawóz w postaci spalonych wodorostów. Interesująca może być hodowla owiec. Niektóre jej zasady określa prawo ustanowione jeszcze w XIII w., jakim był List Owczy. Populacja tych zwierząt utrzymywana jest na stałym poziomie 75–78 tys. sztuk. Dzięki tradycyjnej hodowli owiec – zwierzęta pasą się swobodnie przez cały rok – i specyficznym walorom farerskiej odmiany owcy, pochodząca z wysp wełna ma unikalne walory, a mięso ma doceniany przez znawców smak. Lepszą przyszłość gospodarki Wysp Owczych zwiastuje odnalezienie ropy naftowej, której złoża odkryto na dnie oceanicznym na południowy wschód od wysp. Koncerny petrochemiczne zajęły się badaniem możliwości eksploatacji złóż.

Emisja gazów cieplarnianych

edytuj

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z Wysp Owczych wyniosła w 1990 roku 0,028 Mt, z czego tylko 0,001 Mt w zaokrągleniu stanowiła emisja dwutlenku węgla. Główne emisje dotyczą metanu, a w mniejszym stopniu podtlenku azotu. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 31 kg dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 1 kg. Od tego czasu emisje pozostają na podobnym poziomie, przy czym emisja dwutlenku węgla nieznacznie rośnie. Głównym źródłem emisji była działalność niezwiązana ani z energetyką, ani z transportem. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 0,002 Mt w zaokrągleniu, a w przeliczeniu na mieszkańca 39 kg i w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 1 kg[8].

Transport

edytuj
  • Most Streymin jest jedynym mostem na Oceanie Atlantyckim. Łączy wyspę Streymoy z Eysturoy[9].
  • Eysturoyartunnilin to obecnie najdłuższy na Wyspach Owczych i drugi co do długości podmorski tunel drogowy na świecie (po Ryfast w Norwegii). Rozgałęziona pod wodą na trzy drogi konstrukcja ma długość 11,24 km i jedyne pod Atlantykiem podmorskie rondo[10].

Dojazd

edytuj

Dojazd na Wyspy Owcze jest jedną z największych przeszkód w ich zwiedzaniu.

 
Porty lotnicze na Wyspach Owczych

Podróżowanie po archipelagu

edytuj

Połączenia autobusowe na Wyspach Owczych obsługiwane są przez firmę Strandfaraskip Landsins. Rozkład jazdy skorelowany jest z porami odjazdu promów łączących poszczególne wyspy. Można w ten sposób dotrzeć praktycznie do każdego zamieszkanego zakątka archipelagu. Alternatywną możliwością są przeloty dofinansowanymi śmigłowcami Atlantic Airways m.in. z portu lotniczego Vágar do Thorshavn, Klaksvík, Skúvoy, Froðba, Stóra Dímun i Mykines.

Kultura

edytuj

Na Wyspach Owczych odbywa się grindadráp, coroczne polowanie na grindwale długopłetwe – walenie zaliczane do delfinów. Co roku w okresie lipca i sierpnia rybacy zaganiają je swoimi łodziami w głąb zatoki i zabijają harpunami. Uczestniczą w tym całe rodziny – od ojców, przez matki, aż po małe dzieci. Corocznie ginie tam od 600 do 1000 sztuk grindwali. Proceder ten nie wynika już z potrzeb ekonomicznych, a jest uzasadniany jedynie tradycją[13]. Zabijanie delfinów budzi oburzenie na całym świecie i wywołuje coraz większe protesty. W 2015 roku z powodu rzezi grindwali niemiecki operator statków rejsowych Aida ogłosił, że rezygnuje z rejsów na Wyspy Owcze[14].

Wyspy Owcze posiadają szereg niezależnych mediów, a wśród nich sześć gazet, cztery magazyny, trzy rozgłośnie radiowe oraz jedną stację telewizyjną.

 
Stadion Tvøroyri

Wyspy Owcze mają 2 sporty narodowe. Są nimi piłka nożna oraz wyścigi łodzi wiosłowych. Reprezentacja piłkarska jest uwielbiana wśród mieszkańców wysp. Najpopularniejszymi zespołami są: HB Tórshavn, B36 Tórshavn, Víkingur Gøta i KÍ Klaksvík. Popularna jest też piłka ręczna. Zarejestrowanych zawodników i zawodniczek jest 2,6 tys. co stanowi ok. 5% populacji kraju[15].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Dane z 2020 https://hagstova.fo/en/population/population/population-0.
  2. Wyspy Owcze – podstawowe informacje [online], Owcze.com, 12 listopada 2019 [dostęp 2023-09-07] (pol.).
  3. a b c Wyspy Owcze. Odnaleziono kolejny dowód na to, że Wikingowie nie byli tam pierwsi – Historia – polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2023-09-07] (pol.).
  4. a b Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie – Arabowie na półwyspie pirenejskim. T. 17. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 121. ISBN 978-83-7425-697-1.
  5. Duński instytut meteorologiczny. [dostęp 2013-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 czerwca 2007)]. (duń.).
  6. Faroe Islands. Operation World, 2010. [dostęp 2016-11-19].
  7. Administratorzy Wysp.
  8. Faroes, [w:] F. Monforti-Ferrario i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 103, DOI10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).
  9. Przeglad-Turystyczny, Wyspy Owcze – Na Atlantyku.. Gdzieś pomiędzy Islandią, a Norwegią [online], przeglad-turystyczny.pl [dostęp 2016-08-20].
  10. Jako pierwsi odwiedziliśmy Eysturoyartunnilin! - Owcze.com [online], owcze.com [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  11. (ang.)Rozkład rejsów „Smyril Line”.
  12. Summer ferry sailings cancelled [online], 11 listopada 2008 [dostęp 2018-10-07] (ang.).
  13. Sea Shepherd Conservation Society. seashepherd.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-18)].
  14. Wyborcza.pl. wyborcza.pl. [dostęp 2015-08-13].
  15. Sukcesy reprezentantów Wysp Owczych w turniejach piłki ręcznej [online], Wyspy Owcze. Przewodnik turystyczno- kulturowy PCIT TRAMP [dostęp 2023-10-12] (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • L. Andrzejewski: Niektóre problemy z geologii i geomorfologii Wysp Owczych, „Czasopismo Geograficzne” 63 (3–4): 343–350.

Linki zewnętrzne

edytuj