Thomas Cranmer

Thomas Cranmer (ur. 2 lipca 1489 w Aslockton, zm. 21 marca 1556 w Oksfordzie) – przywódca reformy anglikańskiej i arcybiskup Canterbury za panowania Henryka VIII Tudora, Edwarda VI Tudora i przez krótki czas królowej Marii I Tudor, z rozkazu której został stracony.

Thomas Cranmer

Arcybiskup Canterbury
Kraj działania	Anglia
Data urodzenia	2 lipca 1489
Data śmierci	21 marca 1556
Arcybiskup Canterbury
Okres sprawowania	1533–1555
Wyznanie	anglikańskie
Kościół	Kościół Anglii
Prezbiterat	1520
Nominacja biskupia	1533
Sakra biskupia	30 marca 1533

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	30 marca 1533
Konsekrator	John Longlands
Współkonsekratorzy	John Veysey Henry Standish
Konsekrowani biskupi Thomas Goodrich 19 kwietnia 1534 Rowland Lee 19 kwietnia 1534 John Salcot 19 kwietnia 1534 Robert Warton 2 lipca 1536 George Day 6 maja 1543

Życiorys

Wykształcenie zdobył w Jesus College na Uniwersytecie w Cambridge, gdzie rozpoczął naukę w 1503 roku i gdzie później został profesorem. Cranmer zyskał życzliwość Henryka VIII, doradzając, jak doprowadzić do stwierdzenia nieważności małżeństwa z Katarzyną Aragońską wbrew orzeczeniu papieża. Cranmer został mianowany arcybiskupem Canterbury w 1533 roku, a w 1535 wypowiedział posłuszeństwo papieżowi. Otwarcie opowiedział się za zwierzchnictwem króla nad kościołem w Anglii. Podczas pobytu w Niemczech ożenił się z Margaret Osiander.

Kiedy Maria I Tudor została królową Anglii w 1553 roku, w ramach akcji obrony katolicyzmu został on uwięziony pod zarzutem zdrady. W 1556 roku skazano go na śmierć przez spalenie na stosie. Przed śmiercią pisemnie odwołał swoje antykatolickie poglądy. Jednak w ostatnich słowach przed egzekucją zaprzeczył temu, co wcześniej napisał, mówiąc: Co do papieża, odrzucam go, jako nieprzyjaciela Chrystusa i Antychrysta, z całym jego błędnym nauczaniem. Gdy był już w płomieniach, miał zawołać: Panie Jezu, przyjmij mojego ducha... Widzę niebiosa otwarte i Jezusa stojącego po prawicy Bożej (por. Dz 7,56).

Śmierć Cranmera z kopii Foxe's Book of Martyrs z 1887 r.

Oprócz dzieł literackich na temat Pisma Świętego pozostawił po sobie „Modlitewnik powszechny” (ang. Book of Common Prayer). Częścią tego modlitewnika było jego tłumaczenie „Księgi Psalmów”, które stało się psałterzem Kościoła anglikańskiego. Napisał przedmowę do zrewidowanego wydania Wielkiej Biblii, które ukazało się w roku 1540 i zostało nazwane „Biblią Cranmera”. Druk Wielkiej Biblii autoryzował Henryk VIII przez co została przyjęta za wersję oficjalną.

Bibliografia

• Arthur Gray: Jesus College. Londyn: F.E. Robinson, 1902, seria: University of Cambridge college histories. (ang.).
• Heinze R. W., "I pray God to grant that I may endure to the end": A New Look at the Martyrdom of Thomas Cranmer, w: Ayris P, Selwyn D., Thomas Cranmer: Churchman and Scholar, Woodbridge, Suffolk, UK: The Boydell Press, 1993, ISBN 0-85115-549-9.
• MacCulloch D., Thomas Cranmer: A Life, London: Yale University Press, 1996, ISBN 0-300-06688-0.
• Wilkinson R. Thomas Cranmer: The Yes-Man Who Said No: Richard Wilkinson Elucidates the Paradoxical Career of One of the Key Figures of English Protestantism, "History Review" 2010 wersja on-line