Tel Adaszim
Tel Adaszim (hebr. תל עדשים; ang. Tel Adashim) – moszaw położony w Samorządzie Regionu Emek Jizre’el, w Dystrykcie Północnym, w Izraelu.
 Widok moszawu z powietrza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt | |
| Poddystrykt | |
| Samorząd Regionu | |
| Wysokość |
105 m n.p.m. |
| Populacja (2013) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Dystryktu Północnego  | |
Położenie na mapie Izraela  | |
 32°39′19″N 35°18′04″E/32,655278 35,301111
| |
Położenie
edytujMoszaw Tel Adaszim jest położony na wysokości od 90 do 105 metrów n.p.m. w północnej części intensywnie użytkowanej rolniczo dolinie Jezreel w Dolnej Galilei, na północy Izraela. Osada jest położona na niewielkim wzniesieniu, a okoliczny teren delikatnie opada w kierunku południowo-zachodnim. W odległości 2 km na północ od osady wznoszą się stoki masywu górskiego Hare Nacerat, który ciągnie się na północny wschód w kierunku do miasta Nazaret. Na wschód i południe od kibucu przepływa strumień Adaszim. W odległości 3,5 km na południowym wschodzie znajduje się masyw góry Giwat ha-More (515 m n.p.m.). W jego otoczeniu znajdują się miasta Nazaret i Afula, miasteczka Jafa an-Naserije, Iksal i Kefar Tawor, moszawy Balfurja i Kefar Gidon, kibuce Dawerat, Mizra i Ginnegar, oraz wioska komunalna Achuzzat Barak.
Tel Adaszim jest położony w Samorządzie Regionu Emek Jizre’el, w Poddystrykcie Jezreel, w Dystrykcie Północnym Izraela.
Historia
edytuj
Na początku XX wieku organizacje syjonistyczne zaczęły wykupywać pierwsze skrawki gruntów w Dolinie Jezreel (w owym czasie Palestyna była częścią Imperium Osmańskiego). Dzięki temu, w 1913 roku na zachodnim skraju doliny powstał niewielki przysiółek nazywany Tel Adas (hebr. תל עדש). Zamieszkały tu osoby związane z żydowską organizacją samoobrony Ha-Szomer. Zatrudniali się przy ochronie pastwisk oraz pól uprawnych żydowskich osad rolniczych w Dolnej Galilei. Wodę pitną otrzymywali od sąsiedniej wioski arabskiej Iksal. Podczas I wojny światowej byli prześladowani przez władze tureckie. Wszystkie trudności i doświadczenia doprowadziły do rozłamu wewnętrznego, w wyniku którego większość mieszkańców przeniosła się do kibucu Kefar Giladi w Górnej Galilei. W 1918 roku w przysiółku Tel Adas pozostały zaledwie dwie żydowskie rodziny[1]. Tymczasem w wyniku wojny w 1918 roku cała Palestyna przeszła pod panowanie Brytyjczyków, którzy w 1922 roku formalnie utworzyli na tym obszarze Mandat Palestyny. Stworzyło to warunki do rozwoju osadnictwa żydowskiego w Palestynie. W takich okolicznościach, w 1923 roku Żydowski Fundusz Narodowy postanowił rozbudować opuszczony przysiółek Tel Adas i utworzyć na jego miejscu nowy moszaw. Zamieszkała w nim grupa imigrantów, która przeszła wcześniejsze szkolenie rolnicze w moszawie Kefar Urijja. Było to 40 żydowskich rodzin, które przyjechały z Polski i Rosji. W ten sposób powstała rolnicza osada. W pierwszych latach swojego istnienia przechodziła poważne trudności gospodarcze. W latach 1929–1930 uprawy rolnicze zostały zniszczone przez myszy. Od czasu do czasu moszaw cierpiał z powodu kradzieży o aktów sabotażu ze strony Arabów z sąsiedniej wioski Iksal[2]. Podczas arabskiego powstania w Palestynie (1936–1939) podpalono stogi siana przy moszawie[3], a następnie usiłowano nałożyć zbiorowy haracz[4]. W okresie tym część mieszkańców była zatrudniona przy ochronie linii kolejowej Doliny i ropociągu Mosul-Hajfa. Poszukując skutecznego rozwiązania narastającego konfliktu izraelsko-arabskiego w dniu 29 listopada 1947 roku została przyjęta Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181. Zakładała ona między innymi, że moszaw Tel Adaszim miał znaleźć się w granicach nowo utworzonego państwa żydowskiego[5]. Arabowie odrzucili tę Rezolucję i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. Na samym jej początku siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej zajęły pobliskie wioski i sparaliżowały żydowską komunikację w regionie. Dopiero działania podjęte podczas I wojny izraelsko-arabskiej w 1948 roku zabezpieczyły całą Dolinę Jezreel, umożliwiając dalszy rozwój żydowskiego osadnictwa. W latach 80. XX wieku moszaw znalazł się w głębokim kryzysie gospodarczym. Zmusiło to jego mieszkańców do przeprowadzenia restrukturyzacji i częściowej prywatyzacji. Wybudowano wówczas we wschodniej części moszawu nowe osiedle mieszkaniowe. Pojawienie się nowych mieszkańców pobudziło lokalną gospodarkę i pomogło w dalszym rozwoju moszawu[6].
Demografia
edytujWiększość mieszkańców moszawu jest Żydami, jednak nie wszyscy identyfikują się z judaizmem. Tutejsza populacja jest świecka[7][8]:
Gospodarka i infrastruktura
edytujGospodarka moszawu opiera się na intensywnym rolnictwie. Uprawy obejmują tradycyjne uprawy rolne oraz warzywa, zioła, oliwki i kwiaty. Dodatkowo hoduje się bydło mleczne i drób. Z firm produkcyjnych znajduje się tutaj zakład urządzeń hydraulicznych. Część mieszkańców dojeżdża do miejsc pracy poza moszawem. W moszawie jest przychodnia zdrowia, sklep wielobranżowy oraz warsztat mechaniczny.
Transport
edytujZ moszawu wyjeżdża się na zachód na drogę nr 71, którą jadąc na południe dojeżdża się do kibucu Mizra oraz moszawów Kfar Gidon i Balfurja, oraz dalej do miasta Afula. Natomiast jadąc drogą nr 71 na północ dojeżdża się do skrzyżowania z drogą nr 73 prowadzącą na zachód do kibucu Ginnegar. Jadąc dalej na północ dojeżdża się do miasta Nazaret.
Edukacja i kultura
edytujMoszaw utrzymuje przedszkole. Starsze dzieci są dowożone do szkoły podstawowej w kibucu Ginnegar, lub szkoły średniej w sąsiednim kibucu Mizra. W 1965 roku na południowy zachód od moszawu wybudowano kompleks szkolny Akademickiego College Emek Jizre’el. W tutejszym kampusie studiuje 3,5 tys. studentów[9]. W moszawie jest ośrodek kultury z biblioteką, basen kąpielowy, sala sportowa i boiska[10].
Turystyka
edytujNa południe od moszawu wznosi się wzgórze Tel Adaszim (129 metrów np.m.) na którym zlokalizowane jest stanowisko archeologiczne. Znaleziono tu liczne artefakty z okresu perskiego, hellenistycznego, rzymskiego, bizantyjskiego i islamskiego. Spacerując po wytyczonej ścieżce można oglądać zidentyfikowane znaleziska archeologiczne. Wśród okolicznych pól przepływają strumienie, tworzące miejscami niewielkie zbiorniki wodne. Są to pozostałości dawnych bagien. Tutejsza woda nie jest jednak czysta, a zbiorniki nie nadają się do kąpieli[11].
Osoby związane z moszawem
edytuj- Refa’el Etan - izraelski generał i polityk, wychowywał się i dorastał w moszawie.
Przypisy
edytuj- ↑ Tel Adaszim. [w:] Bet Alon [on-line]. [dostęp 2012-11-08]. (hebr.).
- ↑ Ujawnienie kradzieży w Dolinie. „Davar”, 1934-09-13. [dostęp 2015-03-23]. (hebr.).
- ↑ Podpalenie siana przy Tel Adaszim. „Davar”, 1936-04-29. [dostęp 2015-03-23]. (hebr.).
- ↑ Haracz na wsi. „Davar”, 1936-05-04. [dostęp 2015-03-23]. (hebr.).
- ↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2015-03-23]. (ang.).
- ↑ Tel Adaszim. [w:] RomGalil [on-line]. [dostęp 2012-11-08]. (hebr.).
- ↑ Dane statystyczne z lat 1948-1995. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2012-11-08]. (hebr.).
- ↑ Dane statystyczne z lat 2001-2009. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2012-11-08]. (hebr.).
- ↑ Max Stern Academic College of Emek Yezreel. [w:] Max Stern Academic College of Emek Yezreel [on-line]. [dostęp 2012-11-08]. (ang.).
- ↑ Tel Adaszim. [w:] Galil Net [on-line]. [dostęp 2012-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (hebr.).
- ↑ Opisy z mapy Amudanan
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcie satelitarne Tel Adaszim. [w:] Google Maps [on-line]. [dostęp 2012-12-11]. (ang.).
- Mapa Tel Adaszim. [w:] Amudanan [on-line]. [dostęp 2012-12-11]. (hebr.).