Tadeusz Brzozowski (generał jezuitów)
Tadeusz Brzozowski (ur. 21 października 1749 w Królewcu, zm. 5 lutego 1820 w Połocku) – polski jezuita, dwudziesty z kolei generał jezuitów, pierwszy zaś po kasacie zakonu w 1773 r. Swą światową funkcję sprawował w latach 1814–1820 z Imperium Rosyjskiego[1].
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | ||
| Superior Prowincji rosyjskiej | ||
| Okres sprawowania |
1805–1814 | |
| Generał Towarzystwa Jezusowego | ||
| Okres sprawowania |
1814–1820 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Inkardynacja | ||
| Prezbiterat |
1775 | |
Życiorys
edytujDo Towarzystwa Jezusowego wstąpił 26 sierpnia 1765 w Nieświeżu, a następnie m.in. uczył w szkołach jezuickich w Mińsku, gdzie zastała go kasata zakonu (21 lipca 1773). Studia teologiczne odbył w seminarium duchownym w Wilnie i przyjął święcenia kapłańskie w Pińsku w 1775 r. Nauczyciel dzieci na dworach magnatów, a potem języka francuskiego w szkołach KEN w Mińsku. W 1782 r. przybył na zajętą przez Rosję (I rozbiór Polski) wschodnie rubieże Rzeczypospolitej, gdzie nie ogłoszono breve kasacyjnego i zakon jezuitów funkcjonował nadal. Pracował jako nauczyciel i prefekt w szkołach w Orszy, Połocku i Witebsku. W latach 1797–1805 pełnił obowiązki sekretarza zakonu oraz asystenta przełożonego generalnego[2][3]. Na V Kongregacji Połockiej został dnia 14 września 1805 wybrany generałem zakonu[4]. Do końca 1815 rezydował w Petersburgu.
Otoczył szczególna troską kult męczennika Andrzeja Boboli i w 1808 sprowadził jego ciało z Pińska do Połocka. Po długich staraniach uzyskał zgodę cara Aleksandra I na erekcję Akademii Połockiej, która nadzorowała pozostałe szkoły jezuickie bez ingerencji z zewnątrz. Otworzył nowe misje w Mozdoku na Kaukazie (1806), w Irkucku (1810) i Tomsku (1814), a także planował wysłanie misjonarzy do Chin. Wysyłając w latach 1806–1810 ośmiu jezuitów białoruskich do Bostonu, oraz następnych do Maryland i do Georgetown wspomógł odradzające się tam struktury zakonu. Obradował także z braćmi na terenie Europy zachodniej o przyszłych możliwościach[3]. Jako tłumacz wydał Dykcjonarz filozoficzny religii (Wilno 1782) K. F. Nonnotte’a i O naśladowaniu Najświętszej Maryi Panny (Połock 1800) A. de Rouville.
W 1814 doczekał wznowienia zakonu na całym świecie przez papieża Piusa VII[5], co wywołało niechęć cara Aleksandra. Jej pierwszym przejawem było wyrzucenie jezuitów z Petersburga. Brzozowski nie uzyskał carskiego pozwolenia na wyjazd do Rzymu i zmarł w Połocku, zaś po jego śmierci jezuici zostali usunięci z granic monarchii rosyjskiej[3][6].
Przypisy
edytuj- ↑ Generałowie Towarzystwa Juzusowego, jezuici.pl [dostęp 2020-04-30].
- ↑ Stanisław Bednarski, T.J.: Brzozowski Tadeusz. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 68. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.
- ↑ a b c Jeffrey D. Burson, Jonathan Wright, The Jesuit Suppression in Global Context: Causes, Events, and Consequences, Cambridge University Press, 2015, s. 205–238, ISBN 978-1-1070-3058-9 (ang.).
- ↑ McCoog SJ, Thomas M., Pre-suppression Jesuit Activity in the British Isles and Ireland, BRILL, 2019, s. 93, ISBN 978-9-0043-9529-9 (ang.).
- ↑ Marek Inglot, Wskrzeszenie z popiołów, jezuici.pl, 2014 [dostęp 2020-04-30].
- ↑ Kasata zakonu, jezuici.pl, 2014 [dostęp 2020-04-30].
Bibliografia
edytuj
- Stanisław Bednarski, T.J.: Brzozowski Tadeusz. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 68. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.