Ray (film)

Ray
Gatunek	biograficzny
Data premiery	12 września 2004; 4 lutego 2005 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	ang.
Czas trwania	152 min; 178 min (amerykańska wersja przedłużona)
Reżyseria	Taylor Hackford
Scenariusz	James L. White
Główne role	Jamie Foxx; Kerry Washington; Regina King; Larenz Tate; Clifton Powell; C. J. Sanders; Curtis Armstrong
Muzyka	Craig Armstrong; Ray Charles (piosenki)
Zdjęcia	Paweł Edelman
Scenografia	Stephen Altman
Kostiumy	Sharen Davis
Montaż	Paul Hirsch
Produkcja	Taylor Hackford; Stuart Benjamin; Howard Baldwin; Karen Baldwin
Wytwórnia	Universal Pictures; Bristol Bay Productions; Anvil Films; Baldwin Entertainment Group
Dystrybucja	Universal Studios
Budżet	40.000.000$
	Nagrody
	Nagroda Akademii dla najlepszego aktora pierwszoplanowego (Jamie Foxx) Nagroda Akademii za najlepszy dźwięk (Scott Millan, Greg Orloff, Bob Beemer i Steve Cantamessa)

Ray to nagrodzony dwoma Oscarami film biograficzny, opowiadający historię życia legendarnego muzyka, Raya Charlesa. Był produkcją niezależną, wyreżyserowaną przez Taylora Hackforda. Jamie Foxx zagrał główną rolę, która przyniosła mu nagrodę Akademii Filmowej dla najlepszego aktora pierwszoplanowego.

Ray Charles urodził się w Georgii. Gdy miał siedem lat stracił wzrok. Dopiero przy pianinie odkrył swój dar i powołanie. Grając uciekał do swojego własnego świata. Z czasem artysta zaczął cieszyć się coraz lepszą reputacją, a muzyka, którą tworzył, umiejętnie mieszając gospel, country, jazz z dźwiękami orkiestry, pozwoliła zdobyć mu międzynarodową sławę. Film dokładnie ukazuje życie muzyka oraz długą drogę jaką przebył zanim osiągnął sukces.

Produkcja

Produkcja filmu została sfinansowana głównie przez biznesmena Philipa Anschutza, którego Forbes umieścił na trzydziestym pierwszym miejscu listy najzamożniejszych mieszkańców Stanów Zjednoczonych, i jego towarzystwo Bristol Bay Productions. Taylor Hackford na bonusie dołączonym do wydania DVD filmu, powiedział, że stworzenie filmu Ray zajęło mu piętnaście lat, jednak później, na soundtracku filmu, wytłumaczył, iż okres ten był tak długi, gdyż musiał odpowiednio zabezpieczyć finanse potrzebne do produkcji obrazu.

Ray Charles nie doczekał się premiery filmu, gdyż zmarł, zapoznał się jednak wcześniej za pomocą alfabetu Braille’a z dwiema scenami obrazu.

Ray zadebiutował na dużym ekranie w 2004 roku podczas Festiwalu Filmowego w Toronto.

Odbiór

Box office

Ray miał swoją premierę w amerykańskich kinach 24 października 2004 roku. Film osiągnął niespodziewanie duży sukces, zdobywając szczyt box office. W sumie obraz zarobił ok. 100 milionów dolarów w samych Stanach Zjednoczonych oraz 75 milionów dolarów w pozostałych krajach, co razem dało około 175 milionów dolarów wpływów, przy budżecie około 40 milionów dolarów.

Oceny krytyków

Film spotkał się w większości z pozytywnymi ocenami krytyków. Pozytywne opinie nie ominęły także odtwórcy tytułowej roli, Jamie Foxxa, któremu występ w obrazie przyniósł Oscara. Ray otrzymał jednak również krytyczne oceny. Twórcom zarzucano, że pełne energii występy Raya Charlesa nie wypadły w filmie najlepiej z powodu przeciętnego scenariusza. W sumie, na 191 recenzji, 82% oceniło obraz pozytywnie^[2].

Nagrody

Nagrody Akademii Filmowej:
- Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
- Najlepszy dźwięk (Scott Millan, Greg Orloff, Bob Beemer i Steve Cantamessa)
American Cinema Editors: Najlepszy film – Komedia lub Musical (Paul Hirsch)
BAFTA Awards:
- Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
- Najlepszy dźwięk (Scott Millan, Greg Orloff, Bob Beemer i Steve Cantamessa)
Black Reel Awards: Najlepszy film – Dramat, Najlepszy aktor – Dramat (Jamie Foxx), Najlepsza aktorka drugoplanowa (Sharon Warren), Najlepszy występ (Sharon Warren), Najlepszy scenariusz (James L. White), Najlepszy oryginalny dźwięk (Ray Charles i Stephen Altman)
Boston Society of Film Critics: Najlepszy aktor (Jamie Foxx), Najlepsza drugoplanowa aktorka (Sharon Warren)
Broadcast Film Critics Association: Najlepszy aktor (Jamie Foxx), Najlepsza ścieżka dźwiękowa
Florida Film Critics Circle: Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
Złote Globy:
- Najlepszy aktor – Komedia lub Musical (Jamie Foxx)
Nagrody Grammy:
- Najlepsza kompilacyjna ścieżka dźwiękowa (Ray Charles)
- Najlepsza ścieżka dźwiękowa (Craig Armstrong)
Image Awards: Najlepszy film, Najlepszy aktor (Jamie Foxx), Najlepsza aktorka (Kerry Washington), Najlepsza aktorka drugoplanowa (Regina King)
Kansas City Film Critics Circle: Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
Las Vegas Film Critics Society: Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
London Film Critics Circle: Aktor roku (Jamie Foxx)
Motion Picture Sound Editors: Najlepszy dźwięk (Curt Sobel)
National Board of Review: Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
National Society of Film Critics: Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
Online Film Critics Society: Najlepszy aktor (Jamie Foxx), Najlepsza aktorka drugoplanowa (Sharon Warren)
Phoenix Film Critics Society: Najlepszy aktor (Jamie Foxx), Najlepsze użycie wcześniej opublikowanej lub nagranej ścieżki muzycznej
PRISM Awards: Najlepszy występ w filmie (Jamie Foxx)
Satellite Awards: Najlepszy aktor filmowy – Komedia lub musical (Jamie Foxx), Najlepsza aktorka drugoplanowa – Komedia lub musical (Regina King), Najlepszy scenariusz (James L. White)
Screen Actors Guild: Najlepszy występ pierwszoplanowego aktora (Jamie Foxx)
Seattle Film Critics: Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
Southeastern Film Critics Association: Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
Vancouver Film Critics Circle: Najlepszy aktor (Jamie Foxx)

Nominacje

Nagrody Akademii Filmowej:
- Najlepszy film (Taylor Hackford, Stuart Benjamin, Howard Baldwin)
- Najlepsza reżyseria (Taylor Hackford)
- Najlepszy montaż (Paul Hirsch)
- Najlepsze kostiumy (Sharen Davis)
American Society of Cinematographers: Wybitne osiągnięcia kinematograficzne (Paweł Edelman)
BAFTA Awards:
- Najlepszy secnariusz (James L. White)
- Anthony Asquith Award dla muzyki filmowej (Craig Armstrong)
Black Reel Awards: Najlepsza aktorka – Dramat (Regina King), Najlepsza aktorka – Dramat (Kerry Washington), Najlepszy aktor drugoplanowy (Clifton Powell), Najlepszy występ (C.J. Sanders)
Broadcast Film Critics Association: Najlepszy obraz, Najlepsza reżyseria (Taylor Hackford)
Casting Society of America: Najlepszy casting – Dramat (Nancy Klopper i Mark Fincannon)
Cinema Audio Society: Wybitne osiągnięcia dźwiękowe (Steve Cantamessa, Scott Millan, Greg Orloff i Bob Beemer)
Costume Designers Guild: Kostiumy (Sharen Davis)
David di Donatello Awards (Włochy): Najlepszy zagraniczny film
Directors Guild of America: Wybitne osiągnięcia reżyserskie (Taylor Hackford)
Złote Globy:
- Najlepszy obraz – Komedia lub Musical
Golden Trailer Awards: Najlepszy dramat
Image Awards: Najlepszy drugoplanowy aktor (Clifton Powell), Najlepszy drugoplanowy aktor (C.J. Sanders), Najlepsza drugoplanowa aktorka (Sharon Warren)
MTV Movie Awards: Najlepszy film, Najlepszy aktor (Jamie Foxx)
Motion Picture Sound Editors: Najlepszy montaż dźwiękowy – Dialogue & ADR
Online Film Critics Society: Najlepszy aktor (Jamie Foxx), Najlepsza drugoplanowa aktorka (Sharon Warren)
Satellite Awards: najlepszy obraz – Komedia lub Musical, Najlepsza aktorka – Komedia lub Musical (Kerry Washington), Najlepsza drugoplanowa aktorka – Komedia lub Musical (Sharon Warren), Najlepsza reżyseria (Taylor Hackfor)
Screen Actors Guild: Najlepsza obsada (Aunjanue Ellis, Jamie Foxx, Terrence Howard, Regina King, Harry J. Lennix, Clifton Powell, Larenz Tate, Kerry Washington)
Teen Choice Awards: Najlepszy aktor – Dramat (Jamie Foxx), Najlepsza aktorka – Dramat (Kerry Washington)
Young Artist Awards: Najlepszy występ – drugoplanowy młody aktor (C.J. Sanders)