Pierwiastki siódmego okresu

Pierwiastki siódmego okresu – pierwiastki chemiczne znajdujące się w siódmym okresie (rzędzie) układu okresowego pierwiastków. Siódmy okres zawiera 32 pierwiastki. Wszystkie odkrycia zostały niezależnie potwierdzone^[1]^[2].

Znaczenie i występowanie

Układ okresowy z zaznaczonym czasem połowicznego rozpadu (T_1/2) najbardziej stabilnych znanych izotopów każdego pierwiastka.

Stabilne

T_1/2 powyżej czterech milionów lat

T_1/2 pomiędzy 800 a 34 000 lat

T_1/2 pomiędzy 1 dobą a 103 latami

T_1/2 pomiędzy 1 minutą a 1 dobą

T_1/2 poniżej 1 minuty

Żaden pierwiastek siódmego okresu nie posiada stabilnych izotopów. Jedynie tor, uran i śladowe ilości plutonu występują na Ziemi od czasu jej powstania; pozostałe pierwiastki z tego okresu o liczbach atomowych mniejszych niż 94 są tworzone w naturalnych szeregach promieniotwórczych. Wszystkie pierwiastki o wyższych liczbach atomowych zostały wytworzone sztucznie poprzez reakcje jądrowe.

Pierwiastki siódmego okresu
Z	Symbol	Nazwa	Właściwości metaliczne	Konfiguracja elektronowa
87	Fr	frans	metal alkaliczny	[Rn]7s¹
88	Ra	rad	metal ziem alkalicznych	[Rn]7s²
89	Ac	aktyn	metal – aktynowiec	[Rn]6d¹7s²
90	Th	tor	metal – aktynowiec	[Rn]6d²7s²
91	Pa	protaktyn	metal – aktynowiec	[Rn]5f²6d¹7s²
92	U	uran	metal – aktynowiec	[Rn]5f³6d¹7s²
93	Np	neptun	metal – aktynowiec	[Rn]5f⁴6d¹7s²
94	Pu	pluton	metal – aktynowiec	[Rn]5f⁶7s²
95	Am	ameryk	metal – aktynowiec	[Rn]5f⁷7s²
96	Cm	kiur	metal – aktynowiec	[Rn]5f⁷6d¹7s²
97	Bk	berkel	metal – aktynowiec	[Rn]5f⁹7s²
98	Cf	kaliforn	metal – aktynowiec	[Rn]5f¹⁰7s²
99	Es	einstein	metal – aktynowiec	[Rn]5f¹¹7s²
100	Fm	ferm	metal – aktynowiec	[Rn]5f¹²7s²
101	Md	mendelew	metal – aktynowiec	[Rn]5f¹³7s²
102	No	nobel	metal – aktynowiec	[Rn]5f¹⁴7s²
103	Lr	lorens	metal – aktynowiec	[Rn]5f¹⁴7s²7p¹?
104	Rf	rutherford	metal przejściowy	[Rn]5f¹⁴6d²7s²?
105	Db	dubn	metal przejściowy	[Rn]5f¹⁴6d³7s²?
106	Sg	seaborg	metal przejściowy	[Rn]5f¹⁴6d⁴7s²?
107	Bh	bohr	metal przejściowy	[Rn]5f¹⁴6d⁵7s²?
108	Hs	has	metal przejściowy	[Rn]5f¹⁴6d⁶7s²?
109	Mt	meitner	metal przejściowy?	[Rn]5f¹⁴6d⁷7s²?
110	Ds	darmsztadt	metal przejściowy?	[Rn]5f¹⁴6d⁸7s²?
111	Rg	roentgen	metal przejściowy?	[Rn]5f¹⁴6d⁹7s²?
112	Cn	kopernik	metal przejściowy	[Rn]5f¹⁴6d¹⁰7s²?
113	Nh	nihon	metal?	[Rn]5f¹⁴6d¹⁰7s²7p¹?
114	Fl	flerow	metal	[Rn]5f¹⁴6d¹⁰7s²7p²?
115	Mc	moskow	metal?	[Rn]5f¹⁴6d¹⁰7s²7p³?
116	Lv	liwermor	metal?	[Rn]5f¹⁴6d¹⁰7s²7p⁴?
117	Ts	tenes	niemetal?	[Rn]5f¹⁴6d¹⁰7s²7p⁵?
118	Og	oganeson	niemetal?	[Rn]5f¹⁴6d¹⁰7s²7p⁶?

Transuranowce

Osobny artykuł: Transuranowce.

Pierwiastki o liczbach atomowych wyższych niż 92 określa się nazwą "transuranowce", czyli "położone za uranem". Wszystkie te pierwiastki zostały wytworzone przez człowieka w wywołanych sztucznie reakcjach jądrowych (dopiero później stwierdzono występowanie śladowych ilości neptunu i plutonu w rudach uranu). Podejrzewa się, że mogą one powstawać w przyrodzie w procesach nukleosyntezy podczas wybuchu supernowych (w szczególności w procesie r), dzięki bardzo wysokiej temperaturze i silnym strumieniom neutronów.

Tylko niektóre ciężkie aktynowce, jak kiur czy berkel mają długożyciowe izotopy, pozwalające zbadać właściwości chemiczne tych pierwiastków. Tzw. transaktynowce, czyli pierwiastki położone w układzie okresowym za aktynowcami, nie mają długożyciowych izotopów, a ich synteza nastręcza trudności; z tego powodu ich własności są poznane słabo lub wcale. Najcięższym pierwiastkiem, którego związek chemiczny został wytworzony przez człowieka, jest has.

Zobacz też

Izotopy pierwiastków siódmego okresu

Przypisy

↑ Discovery and Assignment of Elements with Atomic Numbers 113, 115, 117 and 118. Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej, 2015-12-30. [dostęp 2016-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-31)]. (ang.).
↑ Elements 113, 115, 117, and 118 are now formally named nihonium (Nh), moscovium (Mc), tennessine (Ts), and oganesson (Og). IUPAC, 2016-11-30. [dostęp 2016-12-01].

[disco-1] Discovery and Assignment of Elements with Atomic Numbers 113, 115, 117 and 118. Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej, 2015-12-30. [dostęp 2016-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-31)]. (ang.).

[iupac2016-2] Elements 113, 115, 117, and 118 are now formally named nihonium (Nh), moscovium (Mc), tennessine (Ts), and oganesson (Og). IUPAC, 2016-11-30. [dostęp 2016-12-01].

[1]

[2]