Matterhorn
Matterhorn (wł. Monte Cervino, fr. Mont Cervin; 4478 m n.p.m.) – szczyt w Alpach Pennińskich, szósty pod względem wysokości samodzielny szczyt alpejski. Leży na granicy między Szwajcarią (kanton Valais) a Włochami (region doliny Aosty, Valle d’Aosta), w masywie Matterhorn.
 Matterhorn: widok od strony szwajcarskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
4478 m n.p.m. |
| Wybitność |
1029 m |
| Pierwsze wejście |
14 lipca 1865 |
Położenie na mapie Valais  | |
Położenie na mapie Szwajcarii  | |
 45°58′35″N 7°39′30″E/45,976389 7,658333
| |
Matterhorn jest jednym z najbardziej znanych szczytów świata, a jego sylwetka jest często utożsamiana z symbolem góry w ogóle. Jego skalno-lodowa piramida samotnie wznosi się wśród pól firnowych i lodowców Alp Pennińskich. Jego najwyższa, zachodnia ściana ma wysokość 1400 metrów, natomiast łączna wysokość względna wynosi około 3000 metrów[1]. Północna ściana ma 1100 metrów wysokości i jest jedną z najwyższych, niezwykle stromych ścian w Alpach i Europie. Tworzy ona wraz z filarem Walkera na Grandes Jorasses i północną ścianą Eigeru tzw. Tryptyk Alpejski – wymarzony cel alpinistów z całego świata[2]. Matterhorn jest jednym z najpóźniej zdobytych szczytów alpejskich, nie tyle z uwagi na rzeczywiste trudności techniczne, co ze względu na odstraszający wygląd.
Z wierzchołka Matterhornu opadają cztery wybitne granie: Hörnli, Lion, Zmütt oraz Furgen.
Pierwsze wejścia
edytuj- 14 lipca 1865 roku na wierzchołku Matterhornu stanęli pierwsi ludzie, był to 7-osobowy zespół Edwarda Whympera, który po kilku nieudanych próbach, osiągnął szczyt wspinając się granią Hörnli. Niestety, podczas zejścia cztery osoby zginęły, spadając w przepaść. Ze szczytu powrócili jedynie Whymper i Taugwalderowie. Wypadek spowodował najmniej doświadczony z alpinistów, Douglas Hadow, który podczas schodzenia przewrócił się i wpadł na prowadzącego Michela Croza, a gdy obaj zaczęli się zsuwać w przepaść, pociągnęli za sobą połączonych z nimi liną Charlesa Hudsona i Francisa Douglasa. Pozostali trzej wspinacze ocaleli, gdyż słabsza lina łącząca Douglasa z Peterem Taugwalderem ojcem pękła.
- Skład zespołu:
- Edward Whymper (25 lat) – alpinista brytyjski, który w Alpy przyjechał po raz pierwszy w 1860 aby wykonać szkice zamówione przez wydawnictwo Longmana.
- Michel Croz (35 lat) – przewodnik alpejski z Chamonix.
- Lord Francis Douglas (18 lat) – syn markiza Queensberry.
- ks. Charles Hudson (37 lat) – proboszcz anglikańskiej parafii w Skillington w hrabstwie Lincolnshire (Wielka Brytania), bardzo doświadczony alpinista.
- Douglas Hadow (19 lat) – niewiele o nim wiadomo poza tym, że był to jego pierwszy sezon wspinania.
- Peter Taugwalder ojciec (45 lat) – szwajcarski przewodnik alpejski.
- Peter Taugwalder syn (22 lata) – również przewodnik.
- Trzy dni później, 17 lipca 1865 roku po przebyciu grani włoskiej na szczycie stanął zespół Jean-Antoine Carrela.
- W 1875 roku po raz pierwszy zdobyto szczyt zimą.
- W 1879 roku, 3 września, Albert F. Mummery, Alexander Burgener, J. Petrus i A. Gentinetta zdobyli szczyt granią Zmutt.
- W 1894 roku pierwsze polskie wejście, którego dokonali Marian Smoluchowski z towarzyszami[3].
- W 1911 roku po wielu próbach została przebyta trudna grań Furgg.
- W 1929 roku została zdobyta 1400-metrowa ściana zachodnia. Przebył ją w półtora dnia wiedeńczyk Fritz Herrmann, mając do dyspozycji tylko stary czekan, bez liny i raków.
- W dniach od 31 lipca do 1 sierpnia 1931 roku bracia Franz i Toni Schmid pokonali ścianę północną. Otrzymali za ten wyczyn złote medale olimpijskie na Olimpijskim Konkursie Sztuki i Literatury 1932.
- W 1959 roku pierwsze zimowe przejście ściany wschodniej przypadło w udziale Polakom: Stanisław Biel i Jan Mostowski przebyli ją w półtora dnia.
- W 1962 roku po raz pierwszy pokonano ścianę północną zimą.
- W lutym 1965 roku Walter Bonatti samotnie poprowadził nową drogę przez ścianę północną.
- Latem 1965 r. północną ścianę (drogą braci Schmid) przeszła pierwsza kobieta, Yvette Vaucher (w towarzystwie męża M. Vauchera i przewodnika z Zermatt O. Kroniga)[4].
- W 1967 roku ścianę północną przebył po raz pierwszy zespół kobiecy.
- W 1978 roku zespół kobiecy przeszedł ścianę północną zimą. Dokonały tego Polki: Anna Czerwińska, Krystyna Palmowska, Irena Kęsa, Wanda Rutkiewicz.
Niebezpieczeństwa szczytu
edytujMatterhorn, pomimo że najłatwiejsza droga na szczyt ma trudności wspinaczkowe III (tj. w skali wspinaczkowej trudno) z miejscami IV i prowadzi przez teren bardzo eksponowany, jest celem wycieczek alpinistów często niedoświadczonych lub źle wyposażonych, skuszonych sławą szczytu. Niebezpieczeństwa wynikają głównie z dużej ekspozycji, zmienności pogody, narażenia na burze oraz możliwości uderzenia spadającymi kamieniami.
Przypisy
edytuj- ↑ Matterhorn (4478 m n.p.m.) – najpiękniejszy szczyt Alp?
- ↑ Great north faces of the Alps [online], ipfs.io [dostęp 2018-10-17].
- ↑ Jan Staszel: Chronologiczny wykaz ważniejszych polskich osiągnięć w górach Europy. III. Alpy, w: „Na szczytach gór Europy” („W skałach i lodach świata” t. I), red. Kazimierz Saysse-Tobiczyk, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1959, s. 373-377
- ↑ Janusz Kurczab: Lato wokół Mont Blanc [w:] "Taternik" nr 3-4/1965, s. 96
Bibliografia
edytuj- Edward Whymper: Zdobycie Matterhornu. Ang. Scrambles Amongst the Alps in the Years 1860-69, pierwsze wydanie 1869, pierwsze polskie wydanie 1995, ISBN 83-86219-18-1.
- Anna Czerwińska, Krystyna Palmowska: Dwa razy Matterhorn, „Sport i Turystyka”, Warszawa 1980, ISBN 83-217-2283-0.
- Józef Nyka: Alpinizm, KAW 1978.