Marek Abramowicz
Marek Artur Abramowicz (ur. 6 czerwca 1945 w Chełmie) – polski naukowiec, astrofizyk. Autor przeszło 200 prac naukowych[1] z zakresu ogólnej teorii względności, astrofizyki wysokich energii, teorii akrecji, czarnych dziur, figur równowagi gwiazd i innych. Promotor kilkunastu doktorantów, z których kilkoro zostało profesorami w renomowanych uczelniach USA, Europy i Chin (m.in. Piero Madau, Omer Blaes, Ewa Szuszkiewicz)[1].
 Marek Abramowicz (2019) | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
6 czerwca 1945 |
| Profesor doktor nauk fizycznych | |
| Specjalność: astrofizyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1974 – fizyka |
| Profesura |
18 stycznia 2005 |
| Nauczyciel akademicki, badacz | |
| Jednostka |
Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys
edytujPochodzenie i wykształcenie
edytujUrodził się w Chełmie. Dzieciństwo i młodość spędził w Gdańsku, gdzie ukończył IX Liceum Ogólnokształcące. Jako uczeń tego liceum był finalistą Olimpiady Matematycznej i zdobył II miejsce w Olimpiadzie Astronomicznej[2]. Następnie studiował matematykę i astronomię na Uniwersytecie Wrocławskim[3], gdzie uzyskał dyplom magistra w 1968.
Działalność naukowa
edytujPo ukończeniu studiów przez rok był asystentem Andrzeja Hulanickiego w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Zdecydował się jednak na karierę naukową w dziedzinie fizyki i przeniósł się do Warszawy[2]. Pracę doktorską z fizyki teoretycznej[1] obronił na Uniwersytecie Warszawskim w 1974. Jego promotorem był Andrzej Trautman. Pracował przez wiele lat w Centrum Astronomicznym Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie, rok na kalifornijskim Uniwersytecie Stanforda i dwa lata na Uniwersytecie Teksańskim w Austin[1]. Od 1981, przez wiele lat, prowadził badania i wykładał w zespole kierowanym przez brytyjskiego kosmologa Dennisa Sciamę: najpierw na Uniwersytecie Oksfordzkim w Anglii, a później we włoskiej Scuola Internazionale Superiore di Studi Avanzati (SISSA) w Trieście[3].
W latach 1990–1994 profesor w Nordic Institute for Theoretical Physics (Nordita) w Kopenhadze[3]. Od 1993 pracuje na Uniwersytecie w Göteborgu i Uniwersytecie Technicznym Chalmersa (w tym samym mieście), gdzie kieruje katedrą astrofizyki[1]. W 2004 otrzymał od prezydenta RP nominację na polską (belwederską) profesurę. Jako wizytujący profesor od kilku lat pracuje w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie[3]. Należy do kilku stowarzyszeń międzynarodowych (m.in. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, Europejskie Towarzystwo Astronomiczne, Polskie Towarzystwo Astronomiczne[4]) oraz jako Old Fellow do Linacre College w Oksfordzie[1].
W latach osiemdziesiątych pisał dla paryskiej „Kultury”[3]. Liczne popularne artykuły Abramowicza ukazywały się w „Świecie Nauki”, „Uranii”, „Delcie”, „Scientific American”, „American Journal of Physics”, w szwedzkim „Forskning och Framsteg” i innych czasopismach[1]. Pisuje również artykuły popularnonaukowe, np. o przeprowadzonej w 1933 przez rząd Adolfa Hitlera lustracji niemieckiej inteligencji i spowodowanym nią upadku niemieckiej matematyki i fizyki, o dacie śmierci Jezusa na krzyżu, o historii hejnału z Wieży Mariackiej, a w „Gazecie Wyborczej” również o astrologii[1]. Bierze udział w popularnych wykładach – między innymi w czeskim obserwatorium w Ondřejovie, niedaleko Pragi. Jest częstym gościem społecznego „Uniwersytetu w Bielicach”, w którym zaprezentował dotąd 10 popularnonaukowych wykładów[5].
Jest autorem książki Między Bogiem a prawdą. Metafizyczne przygody roztargnionego profesora (2023)[6].
Życie prywatne
edytujJest żonaty z Henryką Kozicką, ma dwoje dzieci: córkę Weronikę i syna Tomasza.
Nagrody
edytuj- 2000 – Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej „za wybitne zasługi w rozwijaniu polsko-szwedzkiej współpracy naukowej”[7]
- 2007 – szwedzka Nagroda Sixtena Heymansa, przyznawana co trzy lata przez Uniwersytet w Göteborgu na przemian literatowi i uczonemu.
- 2011 – stypendium Fundacji Hasselblad. Przyznane stypendium ma charakter nagrody i jest przeznaczone na kilkumiesięczny, twórczy pobyt w należącym do Fundacji zamku Grez-sur-Loing.
- 2023 – Medal Bohdana Paczyńskiego przyznany przez Polskie Towarzystwo Astronomiczne[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Serwis samorządowy Stronia Śląskiego: Marek Abramowicz [dostęp 2013-10-10].
- ↑ a b Biogram Marka Abramowicza
- ↑ a b c d e Mieczysław Kowalcze: Marek Abramowicz. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 1 (A–J). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2009, s. 8., ISBN 978-83-60478-90-5.
- ↑ Abramowicz, Marek Artur. W: Agata Judycka, Zbigniew Judycki: Polonia. Słownik biograficzny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 9. ISBN 83-01-13186-1.
- ↑ Uniwersytet w Bielicach. [w:] serwis wsi Bielice [on-line]. 2014. [dostęp 2014-07-30].
- ↑ Abramowicz 2023 ↓.
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 sierpnia 2000 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2000 r. nr 31, poz. 642).
- ↑ Medal Bohdana Paczyńskiego [online], www.pta.edu.pl [dostęp 2023-10-07].
Bibliografia
edytuj- Mieczysław Kowalcze: Marek Abramowicz. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 1 (A–J). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2009., ISBN 978-83-60478-90-5.
- Marek Artur Abramowicz: Między Bogiem a prawdą. Metafizyczne przygody roztargnionego profesora. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 2023. ISBN 978-83-08-08120-4.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona internetowa Marka Abramowicza
- Marek Abramowicz na stronie Nowego Gierałtowa
- Prof. dr Marek Artur Abramowicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-01-25].