Junona
Junona (łac. Iuno) – w mitologii rzymskiej bogini niebios, małżonka Jowisza, opiekunka kobiet, małżeństwa i rodziny. Jej greckim odpowiednikiem była Hera.
| bogini niebios, patronka kobiet i rodziny | |
 Juno Regina (posąg z Muzeum Luwru) | |
| Występowanie | |
|---|---|
| Przydomek |
Regina, Lucina, Moneta, Sospita, Lanuvina |
| Teren kultu | |
| Odpowiednik |
Hera (grecki) |
| Rodzina | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Rodzeństwo | |
Córka Saturna i Ops[1], obok Jowisza i Minerwy była jedną z postaci rzymskiej triady naczelnych bóstw czczonych na Kapitolu. Jej sławne starożytne sanktuarium znajdowało się w Lanuwium (stąd przydomek Lanuvina). Jej liczne funkcje charakteryzowały inne przydomki[2]:
- Juno Regina – jako małżonki Jowisza
- Juno Sospita – jako opiekunki miasta
- Juno Moneta – jako doradczyni i przestrzegającej
- Juno Februata – jako patronki czystości i płodności
- Juno Virginalis – jako opiekunki dziewic
- Juno Pronuba – jako patronki zaślubin
- Juno Lucina – jako opiekunki narodzin i rodzących kobiet
- Juno Matronalis – jako patronki kobiet zamężnych (matron)
- Juno Iuga – jako opiekunki więzi małżeńskich
Nierzadko wyobrażano ją z bronią (włócznią), w okryciu z koziej skóry, typowym dla żołnierzy podczas wojennej kampanii[3]. Do przypisanych jej stworzeń należał m.in. paw i gęsi. Inne atrybuty miała podobne jak grecka Hera (berło, diadem). U Rzymian był jej poświęcony pierwszy dzień miesiąca (kalendy) i miesiąc czerwiec (Iunius). Uroczystym świętem były obchodzone 1 marca Matronalia (feriae Matronales)[1].
Mianem iuno określano też półboską, śmiertelną istotę opiekującą się kobietą i towarzyszącą jej od narodzin do śmierci. Uważano, że każda z kobiet miała swoją indywidualną iuno, której męskim odpowiednikiem był geniusz. Miały je również boginie, np. Virtus[4].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Lucyna Stankiewicz: Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Ossolineum, 2008, s. 195-196, ISBN 978-83-04-04768-6.
- ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Z. Piszczek). Warszawa: PWN, 1983, s. 357, ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ Podręczna miniencyklopedia mitologii. Grecy, Rzymianie, Celtowie. Warszawa: RTW, 2001, s. 91, ISBN 83-7294-019-3.
- ↑ Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Ossolineum, 1990, s. 171, ISBN 83-04-01069-0.