Jezioro Genewskie

Jezioro Genewskie
Jezioro Lemańskie
	; Mapa Jeziora Genewskiego
	Położenie
Państwo	Szwajcaria; Francja
Miejscowości nadbrzeżne	Genewa, Lozanna
Wysokość lustra	372,05 m n.p.m.
Wyspy	Ile de la Harpe, Ile de Peilz
	Morfometria
Powierzchnia	581,4 km²
Wymiary; • max długość; • max szerokość	; 72,3 km; 13,8 km
Głębokość; • średnia; • maksymalna	; 154 m ; 309 m
Objętość	89 km³
	Hydrologia
Rzeki zasilające	Rodan
Rzeki wypływające	Rodan
	Położenie na mapie Alp Jezioro Genewskie
	Położenie na mapie Francji Jezioro Genewskie
	Położenie na mapie Szwajcarii Jezioro Genewskie
	Położenie na mapie Górnej Sabaudii Jezioro Genewskie
	Położenie na mapie Vaud Jezioro Genewskie
	46°26′N 6°33′E/46,433333 6,550000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2012-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Jezioro Genewskie (hist. Jezioro Lemańskie, fr. Lac Léman lub Lac de Genève, wł. Lago Lemano lub Lago di Ginevra, niem. Genfersee) – jezioro położone na granicy Szwajcarii i Francji, znajduje się w obniżeniu tektonicznym między Alpami i Jurą. Największe jezioro w Alpach i Europie Zachodniej. Jezioro Genewskie nie zostało uznane największym jeziorem w Szwajcarii, ze względu na obszar należący również do Francji.

Podstawowe dane liczbowe dotyczące jeziora

powierzchnia 581,4 km²; jezioro tradycyjnie dzieli się na dwie części: le Petit Lac („Małe Jezioro”, od Genewy po Yvoire we Francji), liczące 81,2 km² czyli ok. 15% powierzchni, oraz le Grand Lac („Wielkie Jezioro”, od Yvoire do Villeneuve);
głębokość maksymalna 308,99 m^[1], średnia 154 m;
długość maksymalna (wzdłuż linii łączącej Villeneuve i Genewę) 72,3 km^[2];
szerokość maksymalna (pomiędzy Évian-les-Bains i Lozanną) 13,8 km^[2];
objętość wód jeziora ok. 89 miliardów m³^[2];
długość linii brzegowej 200,2 km, z tego na Szwajcarię przypada 142,2 km (kanton Vaud – 102 km, kanton Valais – 7,6 km, kanton Genewa – 32,6 km), a na Francję (departament Haute-Savoie) – 58 km^[2];
powierzchnia basenu jeziora (wraz z jeziorem) 7.976 k/m²;
podział powierzchni jeziora: do Szwajcarii należy 345 km², a do Francji – pozostałe 236,4 km²;
średnie położenie lustra wody na wysokości 372,05 m n.p.m. System śluz u wylotu Rodanu z jeziora w Genewie umożliwia regulację poziomu lustra wody w zależności od aktualnych warunków, zwłaszcza pór roku. Średni wysoki poziom wody w okresie letnim utrzymywany jest na poziomie 372,3 m. Średni niski poziom wody w okresie zimowym wynosi 371,7 m. W latach przestępnych obniża się go do 371,5 m^[2] celem wykonywania niezbędnych prac konserwacyjnych.
do jeziora wpływa kilkaset rzek i rzeczek, z których największą jest Rodan; Rodan jest również jedyną rzeką wypływającą z jeziora. Wyprowadza on z jeziora średnio 243 m³ wody/s;
na jeziorze jest 5 wysp (nie licząc wystających z wody skał i większych głazów), są to: Île de Choisi, Île de Salagnon, Île de la Harpe, Île aux Oiseaux i Île de Peilz^[2];
według różnych obliczeń, jezioro wypełni się w sposób samoistny osadami za ok. 42 000 (według Colleta) do 64 000 (według Forela) lat;
na jeziorze obserwowany jest cykliczny przypływ, którego wysokość wynosi 4,4 mm (cztery i cztery dziesiąte milimetra), natomiast amplituda ruchów sejszowych na Jeziorze Genewskim może osiągać 20 cm na wysokości Morges i około 40 cm w rejonie Genewy;
gdyby udało się osuszyć jezioro, Rodan potrzebowałby 16 lat i 11 miesięcy, by wypełnić misę jeziorną do obecnego poziomu;
gdyby między portami w Morges i Évian-les-Bains naciągnąć idealnie prosto linę, to na środku szerokości jeziora byłaby ona zanurzona ok. 6 metrów pod lustrem wody (wynika to z kulistości Ziemi);
gdyby cała ludność świata (ok. 6,6 miliarda w listopadzie 2007 r.) zanurzyła się w jeziorze, jego poziom podniósłby się zaledwie o ok. 70 cm.
jezioro stało się inspiracją do stworzenia m.in. „Liryków lozańskich” Adama Mickiewicza i „Rozłączenia” Juliusza Słowackiego.

Na północnym brzegu jeziora znajdują się winnice, zgrupowane w dwa rejony winiarskie: La Côte na zachód od Lozanny i Laveaux na wschód od tego miasta.

Nad jeziorem leżą miasta Genewa, Lozanna i Nyon oraz liczne ośrodki turystyczne, wypoczynkowe, sportowe i uzdrowiskowe m.in.:

Montreux – słynie z festiwalu jazzowego
Vevey – słynie z winnic Lavaux i Święta Winobrania
Thonon-les-Bains
Évian-les-Bains
Morges.

Fauna jeziora

W Jeziorze Genewskim występuje ok. 30 gatunków ryb. Najpospolitsze to płoć, lin, okoń i szczupak. Typowymi gatunkami są tu palia alpejska i kilka podgatunków Salmo trutta. Występuje tu także miętus pospolity, spotykany nawet na największych głębokościach (ok. 300 m) oraz niestanowiący elementu naturalnej fauny jeziora sum pospolity^[3].

Przypisy

↑ Według pomiarów wykonanych przez Uniwersytet Genewski w 2012 r. [1]
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Le lac Léman. Société Internationale de Sauvetage du Léman, 12 grudnia 2012. [dostęp 2024-05-11]. (fr.).
↑ MatthieuM. Gafsou MatthieuM., Rencontrez les habitants du Léman, Lausanne: CGN, 2023 .

[1] Według pomiarów wykonanych przez Uniwersytet Genewski w 2012 r. [1]

[sisl-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Le lac Léman. Société Internationale de Sauvetage du Léman, 12 grudnia 2012. [dostęp 2024-05-11]. (fr.).

[mg-3] MatthieuM. Gafsou MatthieuM., Rencontrez les habitants du Léman, Lausanne: CGN, 2023 .

[1]

[2]

[3]