iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: http://pl.m.wikipedia.org/wiki/Hetman_polny_litewski
Hetman polny litewski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Hetman polny litewski

Hetman polny litewski – jedna z najwyższych funkcji w wojsku w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Roman Sanguszko
Krzysztof Radziwiłł Piorun
Jan Karol Chodkiewicz
Wincenty Gosiewski
Michał Kazimierz Radziwiłł

Wkrótce po ustanowieniu instytucji hetmana, została ona podzielona na dwie funkcje o oddzielnych kompetencjach[1]. Od 1579 tytuł hetmana stał się dożywotnim[2].

Hetman wielki w czasie pokoju pozostający przy dworze zajmując się ogólną administracją i strzegąc interesów wojska.

Hetman polny zwykle przebywał w polu z małymi oddziałami operacyjnymi, strzegąc granic, w szczególności na wschodzie, gdzie były najbardziej zagrożone, jednocześnie prowadząc doraźne walki. Hetmani polni odpowiadali za wywiad, rozpoznanie i prowadzenie doraźnych walk (np. z Kozakami lub Tatarami). W trakcie bitwy pod zwierzchnictwem hetmana wielkiego dowodzili mniej prestiżowym lewym skrzydłem, a w razie jego braku przejmowali dowództwo[3].

Hetman polny litewski podlegał hetmanowi wielkiemu litewskiemu. Stanowiska obu hetmanów (polnego i wielkiego) istniały niezależnie dla Korony i Litwy.

Hetmani polni litewscy
Rok objęcia
urzędu
Rok złożenia
urzędu
lub śmierci
Osoba
1521 1531 Jerzy Radziwiłł (hetman wielki litewski)
1531 1536 vacat
1536 1541 Andrzej Jakubowicz Niemirowicz
1541 1553 vacat
1553 1561 vacat
1561 1566 Grzegorz Chodkiewicz
1566 1569 vacat
1569 1571 Roman Sanguszko
1571 1572 vacat
1572 1589 Krzysztof Radziwiłł Piorun
1589 1600 vacat
1600 1605 Jan Karol Chodkiewicz
1605 1615 vacat
1615 1635 Krzysztof Radziwiłł
1635 1646 Janusz Kiszka
1646 1654 Janusz Radziwiłł
1654 1662 Wincenty Aleksander Gosiewski
1662 1663 vacat
1663 1667 Michał Kazimierz Pac
1667 1668 Władysław Wołłowicz
1668 1680 Michał Kazimierz Radziwiłł
1680 1681 vacat
1681 1682 Kazimierz Jan Sapieha
1682 1684 Jan Jacek Ogiński
1684 1685 vacat
1685 1701 Józef Bogusław Słuszka
1701 1702 vacat
1702 1703 Michał Serwacy Wiśniowiecki
1703 1707 Grzegorz Antoni Ogiński
1707 1709 Michał Serwacy Wiśniowiecki ponownie
1709 1709 Ludwik Konstanty Pociej
1709 1728 Stanisław Ernest Denhoff
1710 1711 Jerzy Hieronim Kryszpin-Kirszensztein[4]
1728 1735 vacat
1735 1744 Michał Kazimierz Radziwiłł Rybeńko
1744 1762 Michał Józef Massalski
1762 1775 Aleksander Michał Sapieha
1775 1780 Józef Sylwester Sosnowski
1780 1791 Ludwik Tyszkiewicz
1791 1792 vacat
1792 1793 Szymon Marcin Kossakowski
1793 1794 Józef Zabiełło

Przypisy

edytuj
  1. Maciej Franz, Wojskowość Kozaczyzny Zaporoskiej w XVI–XVII wieku, Toruń 2004, s. 29–30.
  2. Polskie tradycje wojskowe. s. 187.
  3. Zdzisław Żygulski, Hetmani Rzeczypospolitej, Kraków 1994, s. 16–20.
  4. Z nominacji Stanisława Leszczyńskiego.

Bibliografia

edytuj

Źródła

  • Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, spisy, wyd. PAN, Kórnik 1992

Opracowania