Gillian Anderson

Gillian Leigh Anderson
	; Gillian Anderson (2017)
Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1968 ; Chicago
Zawód	Aktorka, działaczka społeczna
Współmałżonek	Clyde Klotz (1994-97); Julian Ozanne (2004-06)
Lata aktywności	od 1986
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Gillian Leigh Anderson (ur. 9 sierpnia 1968 w Chicago) – amerykańska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna, także reżyserka, aktywistka i autorka powieści. Znana głównie z ról agentki FBI Dany Scully w serialu Z Archiwum X (The X-Files), nadinspektorki policji Stelli Gibson w serialu Upadek (The Fall), seksuolożki Jean Milburn w serialu Sex Education oraz premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher w serialu The Crown.

Życiorys

Studiowała w Goodman Theater School w DePaul University w Chicago. Gdy przeniosła się do Nowego Jorku, występowała początkowo w teatrze, m.in. w spektaklu The Philanthropist Christophera Hamptona. Za rolę w Absent Friends Alana Ayckborne’a otrzymała Theater World Award. W 1993 roku zyskała międzynarodową popularność jako agentka FBI Dana Scully w serialu Z Archiwum X (The X-Files). Wielokrotnie nominowana do wielu prestiżowych nagród, otrzymała m.in., 2 Złote Globy, 2 nagrody Emmy i 4 Screen Actors Guild Awards. W roku 2000 mówiło się o jej kandydaturze do nominacji do Oscara 2001 za rolę w Świecie zabawy (The House Of Mirth).

W październiku 2014 roku ukazała się jej debiutancka powieść Saga końca ziemi, tom 1: Nadchodzi ogień (A Vision of Fire), napisana wspólnie z Jeffem Rovinem^[1]^[2]. W grudniu 2015 wydana została jej kontynuacja, zatytułowana A Dream of Ice^[3], a we wrześniu 2016 część trzecia The Sound of Seas^[4].

Życie prywatne

Dwukrotnie zamężna – w 1994 roku poślubiła Clyde’a Klotza. Kilka miesięcy po ślubie okazało się, że jest w ciąży. Twórca Z Archiwum X; Chris Carter, wymyślił historię porwania przez kosmitów, która pozwoliła Anderson nie grać podczas widocznej już ciąży, porodu i dziesięciodniowego urlopu macierzyńskiego. Córka, Piper Maru (stąd nazwa jednego z odcinków serialu – „Piper Maru”) urodziła się w 1994 roku. Carter jest jej ojcem chrzestnym. W grudniu 2004 roku Anderson ponownie wyszła za mąż za Juliana Ozanne’a. Po 16 miesiącach para ogłosiła separację. W 2006 Anderson urodziła syna Oscara, będącego owocem jej nieformalnego związku z Markiem Griffithsem. Blisko dwa lata później, w 2008 roku, przyszedł na świat ich drugi syn – Felix. Para rozstała się w 2012 roku.

Filmografia

W 2008 roku, na konwencji SF; WonderCon

W 2011 roku, z Rowanem Atkinsonem, na premierze filmu „Johnny English”

W 2016 roku, z Billem Nighy’em, na urodzinowym memoriale ku czci zmarłej polityk Jo Cox

W 2017 roku, na Festiwalu Filmowym w Berlinie, podczas promocji filmu „Viceroy’s House”

W 2017 roku, na Festiwalu Filmowym w Berlinie

Aktorka

Filmy kinowe i telewizyjne

1986: Three at Once (film krótkometrażowy) jako kobieta na przyjęciu
1988: A Matter of Choice (film krótkometrażowy) jako kobieta w ciąży
1992: The Turning jako April Cavanaugh
1997: Księżniczka Mononoke (Princess Mononoke, głos w wersji angielskiej) jako Moro
1997: Diabelna taksówka (Chicago Cab) jako dziewczyna
1998: Z Archiwum X: Pokonać przyszłość (The X Files Movie: Fight the Future) jako agentka Dana Scully
1998: Potęga przyjaźni (The Mighty) jako Loretta Lee
1998: Gra w serca (Playing by Heart) jako Meredith
2000: Świat zabawy (The House of Mirth) jako Lily Bart
2005: Waleczny Celt (The Mighty Celt) jako Kate
2005: Tristram Shandy: Wielka bujda (A Cock and Bull Story) jako wdowa Wadman
2006: Ostatni król Szkocji (The Last King of Scotland) jako Sarah Merrit
2007: W odwecie (Straightheads) jako Alice
2007: Robbie the Reindeer in Close Encounters of the Herd Kind (TV, krótkomerażowy, głos) jako królowa Vorkana
2008: Z Archiwum X: Chcę wierzyć (The X-Files: I Want to Believe) jako dr Dana Scully
2008: Jak stracić przyjaciół i zrazić do siebie ludzi (How to Lose Friends & Alienate People) jako Eleanor Johnson
2009: Boogie Woogie jako Jean Maclestone
2010: 10:10 No Pressure (krótkomerażowy) jako Gillian Anderson
2011: Makowe wzgórze (From Up On Poppy Hill, głos w wersji angielskiej) jako Miki Hokuto
2011: Johnny English Reaktywacja (Johnny English Reborn) jako agentka Pamela ‘Pegasus’ Thornton
2012: Kryptonim: Shadow Dancer (Shadow Dancer) jako Kate Fletcher
2012: Twoja siostra (L’enfant d’en haut) jako Kristin Jansen
2012: Room on the Broom (TV, krótkomerażowy, głos) jako czarownica
2013: Ostatnia miłość pana Morgana (Mr. Morgan’s Last Love) jako Karen Morgan
2013: I’ll Follow You Down jako Marika
2014: Imperium robotów: Bunt człowieka (Robot Overlords) jako Kate
2014: National Theatre Live: A Streetcar Named Desire jako Blanche DuBois
2014: The Departure (krótkometrażowy) jako Blanche DuBois
2017: Pałac wicekróla (Viceroy’s House) jako lady Edwina Mountbatten
2017: Dom zbrodni (Crooked House) jako Magda Leonides
2018: Szpieg, który mnie rzucił (The Spy Who Dumped Me) jako Wendy
2018: UFO jako profesor Hendricks
2019: National Theatre Live: All About Eve jako Margo Channing
2019: The Sunlit Night jako Olyana Gregoriov
2021: Rudzik Rudzia (Robin Robin, krótkomerażowy, głos) jako Kot
2022: Bielmo (The Pale Blue Eye) jako Julia Marquis
2023: Cudowny chłopiec. Biały ptak (White Bird) jako Vivienne


Seriale i miniseriale – występy regularne

1993–2002, 2016, 2018: Z Archiwum X (The X-Files) jako agentka Dana Scully
2005: Samotnia (Bleak House, miniserial) jako lady Honoria Dedlock
2010: Any Human Heart (miniserial) jako księżna Windsoru Wallis Simpson
2011: Szkarłatny płatek i biały (The Crimson Petal and the White, miniserial) jako pani Castaway
2011: Moby Dick (miniserial) jako Elizabeth
2012: Wielkie nadzieje (Great Expectations, miniserial), jako panna Havisham
2013-2015: Hannibal jako dr Bedelia Du Maurier
2013–2016: Upadek (The Fall) jako Stella Gibson
2014: Stan kryzysowy (Crisis) jako Meg Fitch
2014–2015: Ronja – córka zbójnika (Ronja the Robber’s Daughter, głos w wersji angielskiej) jako narrator
2016: Wojna i pokój (War and Peace, miniserial) jako Anna Pavlovna Scherer
2017: Amerykańscy bogowie (American Gods) jako Media
2019-2023: Sex Education jako Jean Milburn
2020: The Crown jako Margaret Thatcher^[5]
2022: The First Lady jako Eleanor Roosevelt


Seriale – występy gościnne

1993: Class of '96 (1 odcinek) jako Rachel
1995: Eek! the Cat (1 odcinek, głos) jako agentka Scully
1996: ReBoot (1 odcinek, głos) jako Data Nully
1997: Simpsonowie (The Simpsons, 1 odcinek, głos) jako Dana Scully
1999: Frasier (1 odcinek, głos) jako Jenny
1999: Ryzykowna gra (Harsh Realm,1 odcinek – nie wymieniona w czołówce, głos) jako narratorka
2014: Robot Chicken (1 odcinek, głos) jako wróżka chrzestna/ Fiona/ baronowa
2021: The Great (2 odcinki) jako Joanna

Inne (wybrane)

1996: Hellbender (gra komputerowa, głos) jako Ship’s Computer
1996: Why Planes Go Down (film TV, dokumentalny) jako gospodarz programu
1996: Nasza fantastyczna przyszłość (Future Fantastic, serial TV, dokumentalny) jako gospodarz programu
1996: Spies Above (film TV, dokumentalny) jako gospodarz programu
1997: Extremis (teledysk, głos)
1998: The X-Files Game (gra komputerowa, głos) jako agentka Scully
2004: The X-Files: Resist or Serve (gra komputerowa, głos) jako agentka Scully
2020: Squadron 42 (gra komputerowa, głos) jako kapitan MacLaren

Reżyser

2000: Z Archiwum X (The X-Files) – odcinek All Things
2014: The Departure (film krótkometrażowy)

Teatr

1991: Absent Friends
1992: The Philanthropist
1999–2000: The Vagina Monologues
2002–2003: What the Night is For
2004: The Sweetest Swing in Baseball
2009: A Doll’s House
2014: A Streetcar Named Desire
2019: All About Eve

Publikacje

2014: Nadchodzi ogień (A Vision of Fire. The EarthEnd Saga #1) (wraz z Jeffem Rovinem)
2015: A Dream of Ice. The EarthEnd Saga #2 (wraz z Jeffem Rovinem)
2016: The Sound of Seas. The EarthEnd Saga #3 (wraz z Jeffem Rovinem)
2017: WE: A Manifesto for Women Everywhere (wraz z Jennifer Nadel)

Nagrody

Złoty Glob Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym: 1997 Z archiwum X, Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu dramatycznym: 2021 The Crown
Nagroda Emmy Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym: 1997 Z archiwum X, Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu dramatycznym: 2021 The Crown

Przypisy

↑ www.amazon.com.
↑ www.empik.com.
↑ www.amazon.com.
↑ www.amazon.com.
↑ TheT. Independent TheT., Gillian Anderson is confirmed to play Margaret Thatcher in The Crown [online] [dostęp 2019-09-07] .

Linki zewnętrzne

Gillian Anderson w bazie IMDb (ang.)
Gillian Anderson w bazie Filmweb
Gillian Anderson w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] www.amazon.com.

[2] www.empik.com.

[3] www.amazon.com.

[4] www.amazon.com.

[5] TheT. Independent TheT., Gillian Anderson is confirmed to play Margaret Thatcher in The Crown [online] [dostęp 2019-09-07] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]