Galicia (1891)
Galicia – hiszpańska kanonierka torpedowa z końca XIX wieku, jedna z sześciu zbudowanych jednostek typu Temerario. Okręt został zwodowany w 1891 roku w stoczni Arsenal de La Graña w Ferrol i wszedł w skład hiszpańskiej marynarki wojennej w 1894 roku. Kanonierka wzięła udział w wojnie amerykańsko-hiszpańskiej, operując na wodach Kuby. W 1898 roku jednostka została zakupiona przez Wenezuelę i przyjęto ją do służby pod nazwą „Bolívar” we wrześniu 1898 roku. Jednostka została skreślona z listy floty w 1920 roku.
 „Galicia” przed 1898 r. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Wodowanie |
1891 |
 Armada Española
| |
| Nazwa |
„Galicia” |
| Wejście do służby |
1894 |
| Wycofanie ze służby |
1898 |
 Marynarka Wojenna Wenezueli
| |
| Nazwa |
ARV „Bolívar” |
| Wejście do służby |
wrzesień 1898 |
| Wycofanie ze służby |
1920 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 562 tony |
| Długość |
58 m między pionami |
| Szerokość |
6,73 m |
| Zanurzenie |
3,16 m |
| Materiał kadłuba | |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 2600 KM 4 kotły, 2 śruby | |
| Prędkość |
19 węzłów |
| Zasięg |
3400 Mm przy prędkości 10 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 2 działa kal. 120 mm (2 x I) 4 działa kal. 57 mm (4 x I) 1 kartaczownica Nordenfelta kal. 25 mm 6 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 × 356 mm |
| Opancerzenie | |
| pokład: 12,7 mm | |
| Załoga |
91 |
Projekt i budowa
edytuj„Galicia” została zamówiona i zbudowana w krajowej stoczni Arsenal de La Graña w Ferrol jako jeden z sześciu okrętów typu Temerario[1]. Projekt zakładał powstanie jednostki o stalowym kadłubie, dwóch umieszczonych blisko siebie kominach i dwóch masztach[1][2]. Kanonierka została zwodowana w 1891 roku[1][3].
Dane taktyczno-techniczne
edytujOkręt był kanonierką torpedową o długości między pionami 58 metrów, szerokości 6,73 metra i maksymalnym zanurzeniu 3,16 metra[1][3]. Wyporność normalna wynosiła 562 tony, a pełna 630 ton[1][3]. Siłownię jednostki stanowiły dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 2600 KM, do których parę dostarczały cztery kotły: dwa lokomotywowe i dwa cylindryczne[1][3]. Prędkość maksymalna napędzanego dwiema śrubami okrętu wynosiła 19 węzłów[1][3][a]. Okręt zabierał standardowo zapas 106 ton węgla, a maksymalnie mógł pomieścić 130 ton tego paliwa[1][4]. Zasięg wynosił 3400 Mm przy prędkości 10 węzłów[3].
Na uzbrojenie artyleryjskie okrętu składały się dwa pojedyncze działa kalibru 120 mm Hontoria M1883 L/35, cztery pojedyncze działa 6-funtowe kal. 57 mm Nordenfelt L/45 i kartaczownica Nordenfelta kal. 25,4 mm (1 cal) L/40[1][3]. Broń torpedową stanowiły dwie pojedyncze wyrzutnie kal. 356 mm (14 cali), z zapasem sześciu torped[3].
„Galicia” miała pancerz pokładowy o grubości 12,7 mm (½ cala), chroniący pomieszczenia maszynowni i kotłów[1][3][b].
Załoga okrętu składała się z 91 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][3].
Służba
edytuj„Galicia” została przyjęta w skład Armada Española w 1894 roku[3]. W momencie wybuchu wojny amerykańsko-hiszpańskiej jednostka stacjonowała w Cienfuegos[5]. 29 kwietnia 1898 roku w pobliżu Cienfuegos okręt (wraz z kanonierkami „Vasco Núñez de Balboa”, „Satelite”, „Lince” i „Gaviota”) wziął udział w potyczce z blokującymi port okrętami amerykańskimi: uzbrojonym jachtem USS „Eagle” i krążownikiem USS „Marblehead”[6]. Po krótkiej wymianie ognia jednostki hiszpańskie wycofały się do portu, a według raportów amerykańskich „Galicia” została uszkodzona pociskiem kal. 57 mm wystrzelonym przez „Eagle”, który trafił w maszynownię[6]. Kolejne starcie, w którym wzięła udział kanonierka, miało miejsce 13 czerwca, kilkanaście kilometrów na wschód od Cienfuegos[7]. Okręt hiszpański próbował zaatakować nierozpoznany statek, który okazał się amerykańskim krążownikiem pomocniczym USS „Yankee”[7]. „Galicia” podjęła walkę artyleryjską z silniejszą jednostką, wycofując się w kierunku portu, wsparta w późniejszej fazie bitwy przez kanonierkę „Vasco Núñez de Balboa”[7]. Okrętom hiszpańskim udało się powrócić do bazy, przy czym „Galicia” nie poniosła żadnych strat, a na drugiej kanonierce trafienie pociskiem kal. 127 mm spowodowało śmierć trzech i rany 10 członków załogi[7].
W 1898 roku jednostka została zakupiona przez rząd Wenezueli i przyjęto ją do służby w Marynarce Wojennej tego kraju jako ARV „Bolívar” we wrześniu 1898 roku[3][8]. Jednostka została skreślona z listy floty w 1920 roku[8][9].
Uwagi
edytuj- ↑ Jane 1900 ↓, s. 112 podaje, że okręt osiągał prędkość 13,5 węzła.
- ↑ Jane 1900 ↓, s. 112 podaje, że okręt nie miał pancerza, zaś Jane 1970 ↓, s. 321 podaje, że jego grubość wynosiła 3/5 cala.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 385.
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 377.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Gogin 2014 ↓.
- ↑ Jane 1970 ↓, s. 321.
- ↑ Olender 1995 ↓, s. 27.
- ↑ a b Olender 1995 ↓, s. 53.
- ↑ a b c d Olender 1995 ↓, s. 146.
- ↑ a b Gogin 2015 ↓.
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 425.
Bibliografia
edytuj- Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: BOLÍVAR torpedo gunboat (1894/1898). Navypedia. [dostęp 2019-03-17]. (ang.).
- Ivan Gogin: TEMERARIO torpedo gunboats (1891-1894). Navypedia. [dostęp 2019-03-17]. (ang.).
- Fred T. Jane (red.): Jane’s Fighting Ships 1900. London: Sampson Low, Marston & Co., 1900. (ang.).
- Fred T. Jane (red.): Jane’s Fighting Ships 1905/6. New York: ARCO Publishing Company, 1970. (ang.).
- Piotr Olender: Wojna amerykańsko-hiszpańska na morzu 1998 r.. Warszawa: Lampart, 1995. ISBN 83-86776-10-2.