Dan Aykroyd

Dan Aykroyd
Imię i nazwisko	Daniel Edward Aykroyd
Data i miejsce urodzenia	1 lipca 1952 ; Ottawa
Zawód	aktor, scenarzysta, muzyk, komik
Współmałżonek	Donna Dixon; (od 1983)
Lata aktywności	od 1974
	Zespół artystyczny
	The Blues Brothers
	Multimedia w Wikimedia Commons

Daniel Edward Aykroyd (ur. 1 lipca 1952 w Ottawie) – kanadyjsko–amerykański aktor i muzyk, nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę Booliego Werthana w komediodramacie Bruce’a Beresforda Wożąc panią Daisy (1989).

Życiorys

Urodził się w Ottawie^[1] w Ontario. Jego ojciec, Samuel Cuthbert Peter Hugh Aykroyd (1922–2020), inżynier budownictwa lądowego, pracował jako doradca ds. polityki premiera Kanady Pierre’a Trudeau^[2], a jego matka, Lorraine Hélène Marie (z domu Gougeon; 1918–2018), był sekretarką^[3]. Jego matka była pochodzenia francusko-kanadyjskiego, a ojciec angielskiego, szkockiego, irlandzkiego, francuskiego i holenderskiego^[4]. Jego przodkiem ze strony ojca był Anglik Samuel Aykroyd z Halifax w Yorkshire, który wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, ostatecznie osiedlając się w Górnej Kanadzie niedaleko Kingston w Ontario w 1810^[2]. Jego brat młodszy Peter (1955–2021) był aktorem^[5].

Pierwotnie planował zostać księdzem^[6]. Wstąpił nawet do seminarium duchownego, z którego go wyrzucono. W wieku 12 lat zaczął brać lekcje aktorstwa w Ottawa Little Theatre^[6]. Swoje zainteresowanie aktorstwem kontynuował w latach licealnych w szkole średniej im. św. Piusa X i św. Patryka. Następnie studiował socjologię i kryminologię na Carleton University^[7]. Był jednak także aktywnym muzykiem bluesowym i wstąpił do uniwersyteckiej grupy teatralnej Sock’n’Buskin, z którą występował przez cały okres studiów. Opuścił uniwersytet bez ukończenia studiów, aby zająć się komedią w Toronto. Pracował jako komik w różnych kanadyjskich klubach nocnych i przez kilka lat prowadził klub nocny Club 505 w Toronto.

Pierwszym doświadczeniem zawodowym Aykroyda, które zdobył w wieku 17 lat, była rola członka obsady krótkotrwałego kanadyjskiego serialu komediowego CBC The Hart and Lorne Terrific Hour (1970–71) z udziałem Lorne’a Michaelsa. W 1973 przyłączył się do trupy Second City Comedy, w której występował, pisał skecze i reżyserował niektóre przedstawienia w Toronto i Chicago. W tym czasie poznał amerykańskiego komika Johna Belushiego, który zaproponował Aykroydowi udział w telewizyjnym programie Saturday Night Live.

Dan Aykroyd (po lewej) i John Belushi jako Blues Brothers

11 października 1975 stacja NBC wyemitowała pierwszy odcinek tego cyklu – program niemal natychmiast stał się przebojem, a w 1977 otrzymał Nagrodę Emmy za najlepszy scenariusz do serialu rozrywkowego. Na kinowym ekranie zadebiutował bez powodzenia w roli Roya w kanadyjskiej komedii romantycznej Miłość od pierwszego wejrzenia (Love at First Sight, 1976). Aykroyd i Belushi zagrali w filmie Blues Brothers (1980), który przyniósł sławę. W tym czasie Belushi był już uzależniony od narkotyków, które dwa lata później stały się przyczyną jego śmierci. Po odejściu przyjaciela Aykroyd zrezygnował z udziału w programie Saturday Night Live i zajął się graniem w filmach kinowych.

Ma na swoim koncie udział w takich filmach jak: Nieoczekiwana zmiana miejsc (1983) jako Louis Winthorpe III: zamożny dyrektor ds. towarów w Duke & Duke, Pogromcy duchów (1984) i sequelu Pogromcy duchów II (1989) jako doktor Raymond „Ray” Stantz, Szpiedzy tacy jak my (1985) jako Austin Millbarge, Dziennik sierżanta Fridaya (1987) jako detektyw sierżant Joe Friday, Na łonie natury (1988) jako Roman Craig, Stożkogłowi (1993) jako Beldar Conehead / Donald R. DeCicco i Blues Brothers 2000 (1998) jako Elwood Blues^[8].

Wziął udział w nagraniu przeboju „We Are the World” (1985) grupy USA for Africa. W teledysku Michaela Jacksona „Liberian Girl” (1989) wystąpił jako policjant.

Za rolę kapitana Toma Everetta, najemnika i emerytowanego weterana Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych w komedii sportowej Golfiarze II (Caddyshack II, 1998) i jako sędzia Alvin „J.P” Valkenheiser / Bobo w komedii swojej reżyserii Same kłopoty (1991) zdobył Złotą Malinę w kategorii najgorszy aktor drugoplanowy.

Życie prywatne

29 kwietnia 1983 zawarł związek małżeński z amerykańską aktorkę Donnę Dixon. Mają trzy córki: Danielle (ur. 18 listopada 1989), Belle Kingston (ur. 9 czerwca 1993) i Stellę Irene August (ur. 5 kwietnia 1998). Interesuje się UFO, należy do Mutual UFO Network, ma wielką kolekcję książek na tematy zjawisk paranormalnych.

W 2013 w rozmowie z serwisem „Daily Mail” przyznał, że od lat żyje z zespołem Aspergera i Tourette’a^[9].

Filmografia

2014: Get on Up: Historia Jamesa Browna (Get on Up) jako Ben Bart
2014: Tammy jako Don
2013: The Game Changer jako detektyw Spencer
2013: Czarnoksiężnik z Oz: Powrót Dorotki (Legends of Oz: Dorothy's Return) jako strach na wróble (głos)
2013: Wielki Liberace (Behind the Candelabra) jako Seymour Heller
2012: Wyborcze jaja (Wyborcze jaja) jako Wade Motch
2012: Szczęśliwi rozwodnicy (Happily Divorced) jako Harold
2011: Obrońcy (The Defenders) jako sędzia Max Hunter
2010: Presidential Reunion jako Jimmy Carter
2010: Miś Yogi (Yogi Bear) jako miś Yogi (głos)
2009: Głowa rodziny (Family Guy) jako on sam
2009: Julie i Julia (Julie & Julia) jako on sam (niewymieniony w czołówce)
2008: Wojenny biznes (War, Inc.) jako wiceprezydent
2007: Państwo młodzi: Chuck i Larry (I Now Pronounce You Chuck and Larry) jako kapitan Tucker
2006: Nowe życie Fran (Living With Fran) jako sędzia
2004: 50 pierwszych randek (50 First Dates) jako doktor Keats
2004: Święta Last Minute (Christmas with the Kranks) jako Vic Frohmeyer
2004: Nieostry dyżur (Intern Academy) jako doktor Cyril Kipp
2003: Cudowne lata bohemy (Bright Young Things) jako lord Monomark
2003: Na skróty do szczęścia (Shortcut to Happiness) jako Julius Jenson
2002, 2003, 2004, 2009: Jim wie lepiej (According to Jim) jako Danny Michalski
2002: Crossroads – Dogonić marzenia (Crossroads) jako Pete Wagner
2002: Bezwarunkowa miłość (Unconditional Love) jako Max Beasley
2001: Pająk (Earth vs. the Spider) jako Jack Grillo
2001: Klątwa skorpiona (The Curse of the Jade Scorpion) jako Chris Magruder
2001: Ewolucja (Evolution) jako gubernator Lewis
2001: Pearl Harbor jako kapitan Thurman
2001: Hitting the Wall jako Floont Artney
2001: Nos Aborygena (On the Nose) jako doktor Barry Davis
2000: Anatomia sławy (Stardom) jako Barry Levine
2000: Frajer (Loser) jako Tanneck
2000: Normal, Ohio jako Frank Wozniak
2000: Świat zabawy (The House of Mirth) jako Augustus „Gus” Trenor
1999: Brylanty (Diamonds) jako Lance Agensky
1998: Blues Brothers 2000 jako Elwood Blues
1998: Plan Zuzanny (Susan's Plan) jako Bob
1998: Mrówka Z (Ant Z) jako Chip (głos)
1997: Zabijanie na śniadanie (Grosse Pointe Blank) jako Grocer
1997: Pan Złota Rączka (Home Improvement) jako Mike Webber
1997–1998: Dusza człowiek (Soul Man) jako wielebny Mike Weber
1997: The Arrow jako Crawford Gordon
1996–2000: Czynnik PSI (Psi Factor: Chronicles of the Paranormal) jako prowadzący (narrator)
1996: Zbrodnia nie ukarana (Getting Away with Murder) jako Jack Lambert
1996: Piętno Minnesoty (Feeling Minnesota) jako detektyw Ben Costikyan
1996: Chluba Boston Celtics (Celtic Pride) jako Jimmy Flaherty
1996: Sierżant Bilko (Sgt. Bilko) jako pułkownik Hall
1996: Obywatele prezydenci (My Fellow Americans) jako William Haney
1995: Tomcio Grubasek (Tommy Boy) jako Zalinsky
1995: Kacper (Casper) jako doktor Raymond Stantz
1995: Tęcza (Rainbow) jako szeryf Wyatt Hampton
1995: The Random Factor jako Dexter (głos)
1994: Wiek kina (A Century of Cinema) jako on sam
1994: Ucieczka do Edenu (Exit to Eden) jako Fred Lavery
1994: Małolat (North) jako Pa Tex
1994: Pomoc domowa (The Nanny)
1994: Moja dziewczyna 2 (My Girl 2) jako Harry Sultenfuss
1993: The Best of the Blues Brothers jako Elwood Blues
1993: Stożkogłowi (Coneheads) jako Beldar
1992: To jest moje życie (This Is My Life) jako Arnold Moss
1992: Chaplin jako Mack Sennett
1992: Włamywacze (Sneakers) jako Roskow
1991: Opowieści z krypty (Tales from the Crypt) kapitan jako Milligan
1991: Mel Gibson's Unauthorized Video Diary jako on sam
1991: Moja dziewczyna (My Girl) jako Harry Sultenfuss
1991: Same kłopoty (Nothing But Trouble) jako sędzia Alvin Valkenheiser / Bobo
1990: Zwariowani detektywi (Loose Cannons) jako Ellis Fielding
1990: Mistrzowie strachu (Masters of Menace) jako Johnny Lewis
1989: Wożąc panią Daisy (Driving Miss Daisy) jako Boolie Werthan
1989: Pogromcy duchów II (Ghostbusters II) jako doktor Raymond Stantz
1988: Ona będzie miała dziecko (She's Having a Baby) jako Roman
1988: Golfiarze II (Caddyshack II) jako kapitan Tom Everett
1988: Kto tu zwariował? (The Couch Trip) jako John Burns
1988: Na łonie natury (The Great Outdoors) jako Roman Craig
1988: Moja macocha jest kosmitką (My Stepmother Is an Alien) jako Steven Mills
1987: Dziennik sierżanta Fridaya (Dragnet) jako Joe Friday
1985: Ucieczka w noc (Into the Night) jako Herb
1985: Szpiedzy tacy jak my (Spies Like Us) jako Austin Millbarge
1984: Pogromcy duchów (Ghost Busters) jako doktor Raymond Stantz
1984: Indiana Jones i Świątynia Zagłady (Indiana Jones and the Temple of Doom) jako Weber
1984: Nothing Lasts Forever jako Buck Heller
1983: Strefa mroku (Twilight Zone: The Movie) jako pasażer (prolog) / kierowca ambulansu (część IV)
1983: Doktor Detroit (Doctor Detroit) jako Clifford Skridlow
1983: Nieoczekiwana zmiana miejsc (Trading Places) jako Louis Winthorpe III
1982: It Came from Hollywood jako on sam
1981: Sąsiedzi (Neighbors) jako Vic
1980: Blues Brothers (The Blues Brothers) jako Elwood Blues
1979: 1941 jako sierżant Tree
1979: Mr. Mike’s Mondo Video jako kapłan
1978: The Rutles: All You Need Is Cash jako Brian Thigh
1978: Things We Did Last Summer jako Elwood Blues
1977: Love at First Sight jako Roy
1976: Beach Boys: It`s OK jako policjant
1975–1979, 1988, 1993, 1995, 1998, 2001, 2002, 2003, 2007, 2009: Saturday Night Live
1975: Coming Up Rosie jako Purvis Bickle
1974: Gift of Winter jako Goodly / Rotten

Przypisy

↑ Dan Aykroyd Biography (1952–). Film Reference. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
↑ ^a ^b Jack Chiang: Chiang: Top civil servant and philanthropist Peter Aykroyd dies at 98. Ottawa Citizen, 9 lipca 2020. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
↑ Peter H. Aykroyd: The anniversary compulsion: Canada’s centennial celebration, a model mega-anniversary. Dundurn Press Ltd., 1992, s. ix. ISBN 1-55002-185-0.
↑ Dan Aykroyd What Nationality Ancestry Race. EthniCelebs.com, 21 kwietnia 2010. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
↑ Peter Aykroyd w bazie IMDb (ang.)
↑ ^a ^b Dan Aykroyd (1952–). The Canadian Encyclopedia. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
↑ Dan Aykroyd Biography. Tribute.ca. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
↑ Dan Aykroyd. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
↑ SarahS. Ewing SarahS., 'I have Asperger’s – one of my symptoms included being obsessed with ghosts': Under the microscope with Dan Aykroyd, „Daily Mail”, 10 grudnia 2013 [dostęp 2024-11-02] (ang.).

Bibliografia

Leila Sorell. Portret na życzenie: Dan Aykroyd. „Film”. nr 15/1986 (1919 [XLI]), s. 22, 13 kwietnia 1986. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
Człowiek–orkiestra. „Cinema Press Video”. nr 10/1994 (56 [V]), s. 19, październik 1994. Katowice: Agencja Wydawnicza „Domino”. ISSN 0867-8774.
Jak kochać, to tylko we dwóch?. „Film”. nr 7/1994 (2310), s. 35, lipiec 1994. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.

Linki zewnętrzne

Dan Aykroyd w bazie IMDb (ang.)
Dan Aykroyd w bazie Filmweb
Dan Aykroyd w bazie Notable Names Database (ang.)
Dan Aykroyd w bazie Discogs.com (ang.)

[1] Dan Aykroyd Biography (1952–). Film Reference. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).

[oc-2] Jack Chiang: Chiang: Top civil servant and philanthropist Peter Aykroyd dies at 98. Ottawa Citizen, 9 lipca 2020. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).

[3] Peter H. Aykroyd: The anniversary compulsion: Canada’s centennial celebration, a model mega-anniversary. Dundurn Press Ltd., 1992, s. ix. ISBN 1-55002-185-0.

[ethni-4] Dan Aykroyd What Nationality Ancestry Race. EthniCelebs.com, 21 kwietnia 2010. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).

[5] Peter Aykroyd w bazie IMDb (ang.)

[ency-6] Dan Aykroyd (1952–). The Canadian Encyclopedia. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).

[tri-7] Dan Aykroyd Biography. Tribute.ca. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).

[8] Dan Aykroyd. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-11-01]. (ang.).

[9] SarahS. Ewing SarahS., 'I have Asperger’s – one of my symptoms included being obsessed with ghosts': Under the microscope with Dan Aykroyd, „Daily Mail”, 10 grudnia 2013 [dostęp 2024-11-02] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]