1833
rok kalendarzowy w XIX wieku
Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Rządzący państwami w 1833
Wydarzenia w Polsce
edytuj- 15 lutego – we Lwowie odbyła się premiera komedii Śluby panieńskie Aleksandra Fredry.
- 24 lutego – zainaugurował działalność Teatr Wielki w Warszawie. Na otwarcie Teatru Wielkiego wystawiono Cyrulika sewilskiego Gioacchina Rossiniego.
- Marzec – Partyzantka Zaliwskiego w Królestwie.
- 1 maja – ukonstytuowała się II Rada Stanu Królestwa Polskiego.
- 30 maja – ogłoszono nową konstytucję Wolnego Miasta Krakowa.
- 25 czerwca – spłonął zamek w Ełku.
- 5 listopada – na zjeździe w Rzepniowie ukonstytuował się formalnie nowy związek węglarski.
- Wprowadzenie stanu wojennego przez cara.
- Zgromadzenie Reprezentantów podjęło decyzje o wprowadzeniu do obiegu monety krajowej.
Wydarzenia na świecie
edytuj- 1 stycznia – Wielka Brytania objęła zwierzchnictwo nad Falklandami.
- 21 stycznia – w Paryżu został utworzony Związek Jedności Narodowej z księciem Adamem Jerzym Czartoryskim na czele.
- 16 marca – w Teatro La Fenice w Wenecji odbyła się premiera opery Beatrycze z Tendy Vincenzo Belliniego.
- 3 kwietnia – we Frankfurcie nad Menem udaremniono próbę wzniecenia rewolucji w Związku Niemieckim.
- 29 kwietnia – założono Uniwersytet w Zurychu.
- 3 maja – w Londynie założono Królewskie Towarzystwo Entomologiczne.
- 6 maja – prezydent USA Andrew Jackson został uderzony przez osobnika, który wtargnął do jego kabiny podczas rejsu parowcem po rzece Potomak.
- 13 maja – w Londynie odbyła się prapremiera Symfonii Włoskiej autorstwa Feliksa Mendelssohna.
- 16 maja – generał Antonio López de Santa Anna został po raz pierwszy prezydentem Meksyku.
- 25 maja – uchwalono konstytucję Chile.
- 9 czerwca – Dubaj uzyskał prawa miejskie.
- 24 czerwca – polscy zesłańcy syberyjscy zawiązali tzw. spisek omski.
- 12 sierpnia – oficjalnie założono miasto Chicago.
- 29 sierpnia – w Wielkiej Brytanii uchwalono ustawę znoszącą niewolnictwo.
- 19 września – Austria i Rosja podpisały konwencję z Münchengrätz, w której zobowiązały się do przeciwdziałania naruszaniu suwerenności Turcji i do wspólnych akcji przeciw buntom w prowincjach polskich (przystąpiły do niej także Prusy).
- Wielka Brytania: zakazano zatrudniać dzieci poniżej 10 roku życia.
- Założono pierwszą gazetę codzienną w Nowym Jorku - Sun.
Urodzili się
edytuj- 7 stycznia – Józef Manyanet i Vives, hiszpański duchowny katolicki, święty (zm. 1901)
- 10 stycznia – August Robert Wolff, polski księgarz i wydawca prasy oraz książek (zm. 1910)
- 28 stycznia – Charles Gordon, angielski generał (zm. 1885)
- 30 stycznia – Zygmunt Wielopolski, polski polityk, prezydent Warszawy (zm. 1902)
- 12 lutego – Aleksander Czekanowski, polski podróżnik i geolog, badacz Syberii Środkowej (zm. 1876)
- 19 lutego – Maria od Apostołów Wüllenweber, niemiecka zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1907)
- 4 marca - Aleksander Gryglewski, polski malarz (zm. 1879)
- 10 marca – Klemens Marchisio, włoski ksiądz, błogosławiony katolicki (zm. 1903)
- 17 marca - Karol Majewski, polski polityk, członek Rządu Narodowego podczas powstania styczniowego (zm. 1897)
- 4 kwietnia - Oswald Kerner, niemiecki polityk, burmistrz Katowic (zm. 1873)
- 30 kwietnia – Benedykt Dybowski, polski lekarz, zoolog, społecznik i działacz niepodległościowy (zm. 1930)
- 5 maja – Ferdinand von Richthofen, niemiecki geolog i geograf (zm. 1905)
- 7 maja – Johannes Brahms, kompozytor niemiecki (zm. 1897)
- 9 maja
- Bolesław Dembiński, polski kompozytor, organista, dyrygent, działacz towarzystw śpiewaczych (zm. 1914)
- John Rhoderic McPherson, amerykański przedsiębiorca, polityk, senator ze stanu New Jersey (zm. 1897)
- 14 maja - James Donald Cameron, amerykański polityk, senator ze stanu Pensylwania (zm. 1918)
- 17 czerwca – Cyriak Maria Sancha y Hervás, prymas Hiszpanii, błogosławiony katolicki (zm. 1909)
- 25 sierpnia - Izrael Poznański, polski przemysłowiec pochodzenia żydowskiego (zm. 1900)
- 8 września – Adrian Mikołaj Głębocki, artysta malarz, rysownik, litograf, pedagog (zm. 1905)
- 13 września - Helena Załuska, polska posiadaczka ziemska (zm. 1892)
- 17 września – Heinrich Buz, niemiecki inżynier i konstruktor, twórca potęgi zakładów MAN w Augsburgu (zm. 1918)
- 21 października – Alfred Nobel, szwedzki chemik, wynalazca i filantrop, fundator corocznych nagród (Nagroda Nobla) (zm. 1896)
- 29 października – Celina Chludzińska Borzęcka, polska zakonnica, współzałożycielka zmartwychwstanek (zm. 1913)
- 8 listopada - Alice Bunker Stockham, amerykańska ginekolog (zm. 1912)
- 13 grudnia – Grzegorz Grassi, włoski franciszkanin, misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
Zmarli
edytuj- 10 stycznia – Adrien-Marie Legendre, matematyk francuski (ur. 1752)
- 23 stycznia – Edward Pellew, brytyjski oficer Royal Navy (ur. 1757)
- 22 kwietnia – Richard Trevithick, brytyjski inżynier i wynalazca, mechanik i konstruktor, pionier kolei (ur. 1771)
- 5 lipca – Joseph Nicéphore Niépce, francuski fizyk, współwynalazca dagerotypii (ur. 1765)
- 26 lipca – Bartłomieja Capitanio, współzałożycielka Suore di Maria Bambina, święta katolicka (ur. 1807
- 22 sierpnia - Ludwik Wilhelm Pusch, śląsko-niemiecki architekt związany z pszczyńskim państwem stanowym (ur. 1779)
- 20 września – Stefan Garczyński, polski poeta, powstaniec listopadowy (ur. 1805)
- 11 października – Piotr Lê Tuỳ, wietnamski ksiądz, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1773)
- 17 października – Franciszek Gagelin, francuski misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. 1799)
- 23 października – Paweł Tống Viết Bường, wietnamski męczennik, święty katolicki (ur. 1773)
Święta ruchome
edytuj- Tłusty czwartek: 14 lutego
- Ostatki: 19 lutego
- Popielec: 20 lutego
- Niedziela Palmowa: 31 marca
- Wielki Czwartek: 4 kwietnia
- Wielki Piątek: 5 kwietnia
- Wielka Sobota: 6 kwietnia
- Wielkanoc: 7 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 8 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 16 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 26 maja
- Boże Ciało: 6 czerwca
