Ronha

Vila d'Occitània

Ronha Rognes
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La paissièra dau molin dau Rossinhòu
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	43° 39′ 52″ N, 5° 20′ 48″ E
Superfícia	58,32 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	501 m 330 m 160 m
Geografia politica
País	Provença
Estat	França
Region 93	Provença Aups e Còsta d'Azur
Departament 13	Bocas de Ròse
Arrondiment 131	Ais de Provença
Canton 1312	de Peliçana, ancianament de Lambesc
Intercom 241300276	Metropòli d'Ais Marselha Provença SIREN 200054807 (País d'Ais)
Cònsol	Jean-François Corno (2014-2020)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	4 706 ab. Evolucion de la populacion 4 833 ab.
Densitat	80,35 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	Rognens, Rognenques (en francés)
Còde postal	13840
Còde INSEE	13082

Ronha ò Ronhas (Rognes en francés) es una comuna provençala situada dins lo departament dei Bocas de Ròse e la region de Provença-Aups-Còsta d'Azur. Se tròba a l'èst de Lambesc e a 21 km au nòrd-oèst d'Ais de Provença. Fondada a l'entorn d'un castèu durant la segonda mitat de l'Edat Mejana, es un vilatge agricòla e periurban.

Toponimia

Las fòrmas ancianas son de Rognas en 1092, de Roinas, en 1118, de Ronhis, en 1351. Ronhas vendriá d'un nom latin d'òme, Rŭnius o Ronius, villa sosentendut (Dauzat e Rostaing), Runnius (los Féniés) . Ronhas èra donc probablament una anciana granda proprietat antica qu'aviá per mèstre Rŭnius, Ronius ò Runnius.

Geografia

Basalt dau volcan de Bèuluòc.

Ronha se situa sus lo pendís septentrionau de la cadena de Trevaressa e son territòri descend vèrs la vau de Durença qu'es situada au nòrd dau vilatge. Lei cimas pus autas se tròban donc dins lo sud onte certanei còlas passan 400 m d'altitud amb un maximom a 501 m. La seuva mediterranèa e lei zònas agricòlas, principalament de vinhas, dominan lo païsatge. Ges de riu important passa sus lo territòri de Ronha. Lo clima es de tipe mediterranèu.

Au nivèu geologic, la particularitat dau vilatge es lo volcan de Bèuluòc, situat au sud-èst, qu'es l'unic volcan present dins lei Bòcas dau Ròse. De tipe maar, foguèt actiu i a 18,2 milions d'ans. Fòrça usat per l'erosion, l'edifici principau a quasi disparegut. Pasmens, de jaç de ròcas volcanicas (basalt...) son visiblas sus una zòna de 2 a 3 km².

Istòria

Roïnas de Ronha apèrs lo tèrratrem de 1909.

Lei traças de preséncia umana pus vièlhas identificadas sus lo territòri de Ronha datan de l'Antiquitat. Après la conquista romana de la region, de construccions foguèron edificadas sus la còla dau Fossat, benlèu en liame amb lei peirieras esplechadas a aqueu periòde. Pasmens, l'istòria dau territòri es mau coneguda fins a la fin de l'Edat Mejana. D'efiech, au sègle XIV, plusors senhors de Ronha son mencionats dins de documents (Ricavi d'Alamanon, Pèire d'Alamanon...). Membre d'un ostau poderós dins aquela partida de Provença, ocupèron una plaça importanta dins la noblesa dau Comtat. En particular, Ricavi e Pèire foguèron nomats amirau de Provença.

Au sègle XVI, lo vilatge passèt dins lo domeni de l'Ostau d'Agoult. Demorèt un centre agricòla pron important per aver de cònsols. A la Revolucion Francesa, la populacion recensada foguèt de 1 919 abitants. Declinèt lentament en causa de l'exòde rurau. Lo tèrratrem de 1909 agravèt la situacion car Ronha faguèt partida dei vilatges pus tocats per la catastròfa amb 14 mòrts. Ansin, après la Premiera Guèrra Mondiala, la populacion aviá demenit fins a un minimom de 918 estatjants en 1921. Après un lòng periòde d'estagnacion, lo desvolopament dei zònas periurbanas situadas a l'entorn d'Ais entraïnèt una aumentacion rapida de la populacion que passèt de 1 183 abitants en 1968 a 4 518 en 2006. Dempuei aquela data, la demografia sembla de s'estabilizar.

Cultura

Una part significativa dau patrimòni culturau de Ronha foguèt destrucha per lo tèrratrem de 1909, especialament dins lo quartier istoric dau Fossat. Pasmens, leis edificis pus solids an subreviscut coma la glèisa dau vilatge (bastida en 1607) e doas capèlas. Lo territòri comuna assosta tanben lei rèstas d'un mausolèu roman dau sègle II apC, lei roïnas dau castèu medievau (destruch en 1595) e un castèu de la fin dau sègle XVIII.

Au nivèu gastronomic, Ronha es una zòna de produccion de rabassa e, subretot, de vin (còstas d'Ais de Provença).

Annèxas

Liames intèrnes

• Còstas d'Ais de Provença.
• Volcan de Bèuluòc.

Personalitats liadas a la comuna

• Mougin (Jules), poèta dau sègle XX.
• Pagi (Antòni), istorian e religiós dau sègle XVII.

Bibliografia

• (fr) Les Amis du Vieux Rognes, Rognes. Le Temps Retrouvé, Equinoxe, 1997.
• (en) Emmanuel Baroux, Nicola Alessandro Pino, Gianluca Valensise, Oona Scotti e Marc E. Cushing, « Source parameters of the 11 June 1909, Lambesc (Provence, southeastern France) earthquake: A reappraisal based on macroseismic, seismological, and geodetic observations », Journal of Geophysical Research, vol. 108, B9, 30 de setembre de 2003.
• (fr) Simonne Gueirard, « Le « volcan » de Beaulieu, pres Rognes (Bouches-du-Rhone) », Bulletin de la Société Géologique de France, (7), VI, 1964, pp. 443–455.
• (fr) Marie Taÿ, Monographie du village de Rognes, 1883.