Roma
| “ | La ciutat etèrna, l'Urbe, Caput Mundi | ” |
Roma (en italian: [ˈroːma][1]) es la capitala d'Itàlia, de la region de Laci e de la Ciutat Metropolitana de Roma Capitala. Dempuèi lo 3 d'octòbre de 2010 es una comuna de l’estatut especial, jol nom de Roma Capitala. Sa populacion èra estimada a 2 866 733 abitants, en abril de 2014. Sa superfícia totala es 1285 km². Es la comuna pus poblada e pus estenduda d'Itàlia.
|
Roma
| ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| D'esquèrra cap a dreita : lo Colisèu, lo Monument a Victor-Emanuèl II, la Plaça de la Republica, lo Castèl de Sant Ángel, la font de Trevi, la basilica de Sant Pèire e una vista aeriana de la vila. | ||||
| ||||
| ||||
| Geografia fisica | ||||
| Coordenadas | 41° 53′ 19″ N, 12° 29′ 12″ E | |||
| Superfícia | 1 285,31 km² | |||
| Geografia politica | ||||
| País |  Itàlia | |||
| Region | Laci | |||
| Província | Roma | |||
| Geografia umana | ||||
| Populacion (30/11/2014) |
2 874 038 ab. | |||
| Autras informacions | ||||
| Còde postal | de 00118 a 00199 | |||
| comune.roma.it | ||||
Roma foguèt dins l'Antiquitat la capitala de l'Empèri Roman. Li diguèron adonc correntament Urbs («la Vila» per bonesa). Li dison sovent la vila dei sèt còlas (Aventin, Cælius, Capitòli, Esquilin, Palatin, Quirinal e Viminal); es apelada tanben de còps que i a, Caput mundi («capitala dau mond»), o la Città Eterna («La ciutat etèrna»).
Una enclava de Roma es l'Estat dau Vatican, lo territòri sobeiran qu'albèrga la Santa Ses, lo pus pichon estat dau mond. Lei catolics considèran l'evesque de Roma (lo papa) coma lo successor de Sant Pèire e la vila de Roma coma lo centre dau Cristianisme o aumens dau catolicisme.
Vila globala, Roma es la tresena destinacion toristica pus visitada d'Euròpa darrièr Londres e París[2]. Los musèus del Vatican e lo Colisèu son entre los sites pus frequentats. Roma compta tanben nombroses ponts e fonts, 900 glèisas, e un grand nombre de musèus e d'universitats. En mai del torisme, l'economia de la vila es virada cap a las nòvas tecnologias, los medias e las telecomunicacions dempuèi las annadas 2000. Enrodada per las sèt còlas, la vila se situa a l'embocadura de Tibre e se devesís en vint e dos rioni. Roma organizèt tanben los Jòcs Olimpics d'estiu de 1960.
Subdivisions administrativas
modificarLo territòri de la capitala es devesit en 15 municipi que pòrtan lo nom de Roma seguit d’un numèro, tradicionalament escrich en chifras romanas (Municipio Roma I a Municipio Roma XV). La comuna de Roma èra devesida en 20 circonscripcions dempuèi mai de 1972. En març de 1992 la 14ena circonscripcion venguèt la comuna de Fiumicino. En 2001 las ciconscripcions venguèron de comunas o municipis, apeladas de Roma I a Municipio Roma XX (sens Roma XIV). En 2013, d'unas comunas foguèron fusionadas e renumerotadas, ara de I a XV sens manca.
Istòria
modificarLa fondacion de Roma qu'ei atrubuida legendariament au personatge de Ròmul. La data retienguda desempuish l'epòca romana edesignada com punt de referéncia dab lo nom de Ab urbe condita qu'ei
l'annada -753. Istoricament, Roma que ho fondada autorn de sèt comas pobladas per tribus latinas puish reunidas amassas entà formar ua sola ciutat.
Lo purmèr regim politic de Roma que ho la monarquia, qui durè dinc a l'annada -509.
Sota August, la populacion romana s'enauçava a aperaquí un milion d'abitants, atenhent son espandiment maximal a l'èra antonina (mitan del sègle II apC.), amb entre 1 200 000 e 1 700 000 abitants esquichats dins aperaquí 49 000 bastiments (la màger part amb mantun estatgis). Durant las dooas cents annadas seguentas, la populacion coneguèt un cèrt declin, s'establissent al començament del sègle V entre 700 000 e un milion d'abitants. Al mitan d'aqueste meteis sègle, quatre decennis après lo sac de 410, la metropòli capitolina abrigava encara 650 000 abitants dins sos murs. Lo segond sac dels vandals (455), fòrça pus destructor e sanhós que lo precedent, e las longas annadas de guèrra e de famina que seguiguèron décimèron la populacion romana. Al començament dem sègle VI, la vila comptava pas pus qu'aperaquí 200 000 personas. Segon Procope, après son primièr sac de Roma en 546, lo gòt Totila auriá pas daissat a Roma que cinc cents abitants gaireben mòrts de fam. La vila, après aver patit plusors sacs, tant per los gòts que per los bizantins, comptarà pas pus que 30 000 abitants a la fin de las guèrras goticas, aqueste declin demografic entrainant une retraccion del teissit urban cap a la vòlta de Tibre e lo camp de Mart. La populacion de la vila es demorada a aquestes nivèls pendant gaireben tota l'Edat Mejana. Al sègle XI, lo sac de Roma operat pels normands de Robert Guiscard decimèt encara mai la pichona comunautat romana. La renaissença que seguiguèt, aprochant al sègle XII los 80 000 abitants, s'es pasmens arrestada al sègle XIV en rason de la pesta e dels conflictes entre los nòbles romans, los papas e la vila. Una fòrta aumentacion demografica s'es produita al sègle XV e dins los primièrs decennis del sègle seguent. Segon lo recensament pontifical realizat entre la fin de 1526 e lo començament de 1527, a l'epòca du Sac de Roma, la vila de Roma comptava 55 035 abitants, principalament compausats de colonias originàrias de diferentas vilas italianas, a majoritat florentina, mas reduit a 20 000 après aqueste eveniment tragic, venent una pichona vila.
La represa foguèt pr'aquò pron rapida : en 1600 Roma aviá atenh 110 000 abitants. L'aumentacion de la populacion s'es pasmens alentida durant lo sègle XVI e la primièra mitat del sègle XVII : , la vila atenguent pas que 156 000 habitants en 1750. Pus tard aquesta pujada modesta se mantenguèt, amb de nauts e de bas determinats per d'unes eveniments istorics importants (dont l’invasion napoleoniana en primièr luòc), pendent las cent vint annadas que seguigèron.
Après l'annexion de Roma al Reialme d'Itàlia en 1870 e sa causida coma capitala del país, la vila coneguèt un desvolopament espectaculari : los 210 000 abitants que comptava a aquesta epòca èran passats a 500 000 al començament del sègle XX. Lo milion d'abitants foguèt passat dins los ans trente, Roma venent la pus granda municipalitat de la peninsula.
Après la Segonda Guèrra mondiala, Roma contunhèt de se desvolopar e a aumentar sa populacion a la seguida del boom economic, que menèt a la construccion de nombrosas zonas suburbanas dins las annadas cinquanta e seissenta. Los 2 milions d'abitants foguèron atenhs en 1960 et en 1980, la vila abrigava 2,8 milions de personas.
Veire tanben
modificarReferéncias
modificar- ↑ Canepari, Luciano. «Roma». A: Dizionario di pronuncia italiana. Bologna: Zanichelli, 2009. ISBN: 978-88-08-10511-0.
- ↑ Caroline Bremner. «Top 150 City Destinations London Leads the Way».