William Standish Knowles

William S. Knowles
1 juni 1917 – 13 juni 2012
	William Standish Knowles, 4e van links
Geboorteland	Verenigde Staten
Geboorteplaats	Taunton
Overlijdensplaats	Chesterfield
Nobelprijs	scheikunde
Jaar	2001
Reden	Voor hun verrichtingen op het gebied van chiraal gekatalyseerde hydrogeneringsreacties.
Samen met	Ryoji Noyori
Gedeeld met	Karl Barry Sharpless
Voorganger(s)	Alan Heeger ; Alan MacDiarmid ; Hideki Shirakawa
Opvolger(s)	Kurt Wüthrich ; John Fenn ; Koichi Tanaka
Portaal	Scheikunde

William Standish Knowles (Taunton, 1 juni 1917 – Chesterfield, 13 juni 2012) was een Amerikaans scheikundige.

In 2001 won hij samen met Ryoji Noyori de Nobelprijs voor de Scheikunde voor hun verrichtingen op het gebied van chiraal gekatalyseerde hydrogeneringsreacties. Dit is een technologie die bij het maken van veel medicijnen wordt toegepast. De twee moesten de prijs delen met Karl Barry Sharpless, die de prijs kreeg voor een ander onderzoek. Knowles deed zijn prijswinnende onderzoek bij Monsanto.

Biografie

Knowles werd geboren in Tauton als zoon van Alice Pierce en George Bourne Tauton. Na de Berkshire School, die hij een jaar eerder afrondde werd hij toegelaten tot de Harvard-universiteit. Echter voordat hier scheikunde ging studeren bracht hij een extra jaar door op de Phillips Academy in Andover. In 1939 behaalde hij aan Harvard zijn bachelordiploma en voltooide zijn promotie in 1942 aan de Columbia-universiteit.

Knowles begon zijn werkzaamheden voor Monsanto in Dayton voordat hij werd overgeplaatst naar de hoofdvestiging van het bedrijf in Saint Louis in 1994. Tot aan zijn pensionering in 1986 zou Knowles werkzaam blijven voor dit bedrijf. Hij woonde in Saint Louis en Chesterfield, beide in Missouri.

Werk

Knowles heeft baandoorbrekend werk verricht op het gebied van de chirale scheikunde. Vele moleculen bestaan in twee varianten, identiek aan elkaar in chemische compositie maar dan gespiegeld. Deze twee vormen hebben echter verschillende eigenschappen en effecten op het lichaam, een gewenste en een ongewenste vorm. Echter bij de productie ervan worden beide vormen in gelijke hoeveelheden geproduceerd, zodat ze achteraf gescheiden moeten worden wat een langdurig en kostbaar proces is.

Om dit proces te versnellen ontwikkelde Knowles een proces genaamd asymmetrische hydrogeneratie. Hierbij wordt een katalysator gebruikt die niet alleen het productieproces versnelt maar ook een hoge concentratie van de juiste molecuulvorm maakt en een lage concentratie van de ongewenste (gespiegelde) vorm. Knowles proces zorgde onder andere voor de massaproductie van Levodopa (L-dopa), een medicijn voor de behandeling van de Ziekte van Parkinson.

Naast de Nobelprijs, die hij pas vijftien jaar na zijn pensionering ontving werd Knowles ook onderscheiden met de ACS Award for Creative Invention (1982) en de ORCS Paul N. Rylander Award (1996). In 2004 werd hij toegalaten tot de National Academy of Sciences.

Bronnen, noten en/of referenties

(en) Nobelprize.org, "William S. Knowles - Biographical".
(en) William S. Knowles, "Asymmetric Hydrogenations" (pdf), 8 december 2001. Nobel Lecture
Kenneth Chang, William Knowles, Nobel Winner in Chemistry, Dies at 95. The New York Times (15 juni 2012). Geraadpleegd op 16 augustus 2015.