Wikipedia:Wees duidelijk en concreet

Overzicht beheerpagina's
Pagina's met betrekking tot Wikipedia-richtlijnen en beleidsvoorstellen
Vijf zuilen Wat Wikipedia niet is Belangen­verstrengeling Toch een paar regels Conventies Neutraal standpunt Geen origineel onderzoek Verifieerbaarheid Omtrent levende personen Spellinggids Paginabenoeming Taalunie Nederlandstalige titels Belgisch-Nederlands Nederlands-Nederlands Transliteratie- en transcriptiegids Buitenlandse geografische namen Alfabetiseren Bronvermelding Referenties en voetnoten Wanneer extern linken Kwaliteits­verbetering Vermijd holle frasen Wetgeving: Auteursrechten Media-gebruiksbeleid Privacybeleid Wikiquette Ga uit van goede wil Geen persoonlijke aanvallen Koel blijven Conflict­afhandeling Wat je niet moet doen Het grijze gebied... Richtlijnen voor moderatoren
Zie ook Artikelen bewerken Zie ook Regels en richtlijnen

De onderstaande tekst is een voorstel dat momenteel geen deel uitmaakt van de regels en richtlijnen op de Nederlandstalige Wikipedia.
Raadpleeg de overlegpagina voor discussie over dit voorstel.

Deze pagina in een notendop: Wees duidelijk en concreet. Vermijd formuleringen als "sommige mensen zeggen".

Vermijd in een tekst formuleringen die niet concreet uitgewerkt of bewezen worden. Dergelijke formuleringen laten meestal meerdere interpretaties toe. In het Engels worden zulke bewoordingen weasel words (letterlijk: wezelwoorden) genoemd.

Voorbeelden

Voorbeelden van vaagheden

Analysen	wijzen uit	dat …
Artsen	waarschuwen ervoor	dat …
Critici	beweren	dat …
Deskundigen	zijn van mening	dat …
Het	geldt algemeen	als …
Het	is algemeen bekend	dat …
Er	is bewezen	dat …
Er	wordt vaak op gewezen	dat …
Er	wordt verondersteld	dat …
Het	wordt door velen gezien	als …
Men	neemt aan	dat …
Onderzoek	heeft aangetoond	dat …
Onderzoek	laat zien	dat …
Sommigen	zijn van mening	dat …
Wetenschappers	hebben ontdekt	dat …

Wat is het probleem?

Bovenstaande voorbeelden verbeteren een artikel niet:

• Weinigzeggend en langdradig. Vage formuleringen zijn hoofdzakelijk opvulmateriaal. Ze maken zinnen langer, zonder nuttige informatie te geven.
• Onnodige discussie. Uitdrukkingen zoals "sommigen vinden dit en dat", leiden tot vragen zoals: hoeveel mensen vinden dat daadwerkelijk? Hoeveel mensen zijn sommige mensen en wie zijn ze?
• Herhaling. Overmatig gebruik van vage formuleringen leidt tot eentonige artikelen: "Sommigen zeggen… [...] Anderen reageren… [...] Weer anderen zeggen dat… [...].

Hoe dan?

Vage formuleringen kun je vermijden door antwoord te geven op de volgende vragen en die antwoorden in de tekst te verwerken:

• Wie zei dat?
• Wanneer? Nu? Op het moment van schrijven?
• Hoeveel mensen vinden dit? Hoeveel zijn sommigen?
• Wat voor mensen vinden dat? Waar leven zij?
• Welke visie hebben deze mensen?
• Waarom is dit van belang?

Is de verklaring ook waar wanneer je de vage formulering weglaat? Verwijder deze dan.

Alarmwoorden

Vuistregel: deze kunnen gebruikt worden als bronnen ze gebruiken of als ze volgen uit de voorgaande tekst.

Alarmwoorden: indeling

Type	Alarmwoorden	Vraag aan jezelf
Onuitgesproken conclusie, oneigenlijke synthese of rolverwarring	Duidelijk; natuurlijk; blijkbaar; hieruit volgt	Moet ik dit per se zo zeggen? Hoe zou ik dit schrijven als ik het alarmwoord niet mocht gebruiken? Rolverwarring: voor wie is dit duidelijk of natuurlijk? Voor mijzelf: is dit dan niet een oneigenlijke synthese? Voor de bron: kan ik de bron duidelijk maken, kan ik een citaat geven? Voor de lezer: weet ik zeker dat het duidelijk is voor de lezer, of ben ik bezig de lezer te vertellen dat die dom is als die het niet begrijpt of weet?
Speculatie of oneigenlijke synthese	Mogelijk, wellicht, eventueel, blijkbaar, zo te zien, schijnbaar	Als iets niet kan worden bewezen, dan kan het niet worden opgenomen. Onbewezen gebruik van "mogelijk" is pure speculatie. Als een twijfelachtige verklaring is bewezen, dan moet de bron gegeven worden. Ook het onbewezen gebruik van "schijnbaar" of "lijkt te zijn" is oneigenlijke synthese.
Zwak omschreven	Aantal: enkele; veel; weinig; sommige; alle; iedere; de meeste; meerdere; verschillende; diverse; allerhande; verscheidene; heel wat; een aantal; een groot aantal	Doe ik hiermee niet een beroep op het argumentum ad populum (Aangezien de meeste mensen...) Ten opzichte van wat is het veel of weinig, lang of kort? Waar kan de lezer het mee vergelijken? Voor of na de industriële revolutie? Eist het meer of minder doden dan het verkeer of malaria? Welke bronnen verduidelijken dit? Kan ik een grootteorde aangeven? Jaren of eeuwen? Dikker of dunner dan een mensenhaar?
	Grootte in ruimte of tijd: lange; korte; kleine; grote; brede; diepe; verre
	Diverse wazigheden: sterke; vieze; onhygiënische; ongezonde; vrijwel onzichtbare; onzuivere; kwalitatieve; goede; populaire; gunstig ontvangen; gewilde; mooie; riante; moderne
Dimensie onduidelijk	Variëren, variatie, verschillen	Variatie in tijd of ruimte? Of nog iets anders of allebei? Wat leren de vos en de zieke mij? De kleur van de vos varieert van rood tot grijs, bruin of wit. Buikzijde versus rugzijde? Leeftijdsgebonden? Tussen exemplaren? Tussen soorten, ondersoorten en rassen? Tussen regio's? Welke kleuren zijn gangbaar en hoe gangbaar? Het ziektebeeld kent een grote variatie. Tussen patiënten? In het verloop van de ziekte? In de heftigheid van de symptomen? Waaruit bestaat de variatie? Is die variatie er altijd of is die periodiek, per patiënt verschillend of domweg onvoorspelbaar?

Datering

Zie Wikipedia:Tijdsaanduiding voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Vermijd journalistieke stijl (dat kan wel in een periodiek, een maand-, week- of dagblad maar niet in een encyclopedie), schrijf bijvoorbeeld niet:

• splinternieuw (zonder datering erbij)
• honderd jaar geleden
• onlangs
• recent
• tot voor enkele jaren
• tegenwoordig, thans, nu, vandaag

Maar wees zo exact mogelijk, bijvoorbeeld:

• 7 juli 1977
• in de jaren zestig (toevoeging ‘van de ...ste eeuw’ alleen als het niet uit de context blijkt)
• in de jaren 1820
• omstreeks 1390
• tussen 1655 en 1675

Kortom: zorg voor een tekst zonder houdbaarheidsdatum.

Uitzonderingen

Zoals bij elke vuistregel geeft deze richtlijn een nogal ingrijpende generalisatie: gebruik geen vage formuleringen in Wikipedia-artikelen. Dit advies moet worden afgewogen tegen andere tekstbehoeften, zoals de noodzaak van beknoptheid en duidelijkheid. Stel daarom de volgende vragen:

• Hoe controversieel is de verklaring?
• Zijn er alternatieve opvattingen bekend?
• Welke waarde heeft het vermelden van de opvatting voor het artikel?

Enkele specifieke uitzonderingen:

• Als de mening of opvatting het onderwerp is van de discussie, bijvoorbeeld: "In de middeleeuwen geloofden de meeste mensen dat de zon om de Aarde draaide."
• Als wie achter de opvatting staan te groot in aantal zijn om te rangschikken, bijvoorbeeld "Sommigen verkiezen honden als huisdier; anderen katten."