Wereldtentoonstelling van 1905

EXPO 1905 Luik
BIE-classificatie	Universele tentoonstelling
Naam	Exposition Universelle et Internationale de Liège
Bouwwerk	Palais de Beaux Arts
Aantal bezoekers	7 mln.
Deelnemers
Aantal landen	29
Ligging
Land	België
Locatie	Parc de la Boverie
Coördinaten	50° 38′ NB, 5° 35′ OL
Data
Openingsdatum	25 april 1905
Sluitingsdatum	6 november 1905
Universele tentoonstellingen
Vorige	Louisiana Purchase Exposition in St. Louis
Volgende	Wereldtentoonstelling van 1906 in Milaan

De Wereldtentoonstelling van 1905 – Exposition Universelle et Internationale de Liège – was de wereldtentoonstelling die te Luik werd gehouden van 27 april 1905 tot 6 november.^[1] Het Bureau International des Expositions heeft de tentoonstelling achteraf erkend als de 15^e universele wereldtentoonstelling. De tentoonstelling viel samen met de viering van 75 jaar Belgische onafhankelijkheid en 40 jaar koningschap van Leopold II. Daarnaast wilde men ook de industriële bloei van België en de stad Luik tonen.

Statistieken

Oppervlakte: 70 ha
Deelnemende landen: 29
Bezoekersaantal: 7 miljoen
Omzet: 75.117 Belgische frank^[bron?]

Deelnemers

Er deden in totaal 29 landen mee uit vijf continenten:

Europa: Oostenrijk, Bulgarije, Denemarken, Frankrijk, Groot-Brittannië, Griekenland, Hongarije, Italië, Luxemburg, Montenegro, Noorwegen, Nederland, Portugal, Roemenië, Rusland, Servië, Zweden en Zwitserland
Afrika: Egypte en Congo
Azië: China, Japan, Perzië en Turkije
Noord-Amerika: Canada en de Verenigde Staten
Zuid- en Centraal-Amerika: Argentinië, Brazilië en Cuba

Duitsland en Spanje waren officieel geen deelnemers, maar waren wel vertegenwoordigd.

Het Nederlandse paviljoen was ontworpen door Willem Kromhout en door het ontbreken van overheidssteun bescheiden van omvang. Het kwam geheel tot stand door particulier initiatief.^[2]

Onderdeel van het Franse paviljoen was een etnologische tentoonstelling ("menselijke dierentuin"), bestaande uit een nagebouwd Senegalees dorp, waar bezoekers muntstukken in het water konden gooien om te laten opduiken.

Op het tentoonstellingsterrein was een Decauville-spoorweg aangelegd, die de verschillende paviljoens en attracties met elkaar verbond. Een bijzonder onderdeel van de tentoonstelling was Vieux-Liège, een nagebouwd stukje binnenstad van Luik met onder andere een toren van de Sint-Lambertuskathedraal en een modelsteenkolenmijn.

Jean-Pierre Radoux schreef de openingsmuziek, samen met Jules Sauvenière die voor de tekst zorgde. Dit resulteerde in de Cantate pour l'inauguration de l'Exposition universelle de Liège, 1905

Deel van het tentoonstellingsterrein
Panoramagebouw in de vorm van een moskee
Senegalees dorp
Vieux Liège met nagebouwde kolenmijn en kathedraaltoren

Restanten

De wereldtentoonstelling was voor de gemeente Luik aanleiding om enkele grootscheepse infrastructurele werken uit voeren. Zo werden de kades langs de Maas verbeterd, enkele boulevards aangelegd, vier bruggen gebouwd (de Pont de Fragnée, de Pont de Fétinne, de Pont des Vennes en de Passerelle Mativa) en werd het station Luik-Sint-Lambertus (voorheen: Liège-Palais; in 1979 vervangen) vernieuwd. Verder werd tussen de twee eerstgenoemde bruggen een pompeus monument voor de Luikse ingenieur Zénobe Gramme opgericht.

Het Paleis voor Schone Kunsten van Luik is eveneens een overblijfsel van de wereldtentoonstelling dat aan de stad werd geschonken. Van 1980 tot 2013 was er het Museum voor moderne en hedendaagse kunst gevestigd. Het paleis herbergt sinds 2016 het museum La Boverie.

Pont de Fragnée
Monument voor Zénobe Gramme
Station Liège-Palais, 1915-1979
Palais des Beaux-Arts

Literatuur

Petite histoire illustrée de l'Exposition universelle de Liège - 1905, Molinay, 2003, 159 p. (fotoboek met eigentijdse commentaar van Souguenet en Gustave Drèze)
Christine Renardy (red.), Liège et l'Exposition universelle de 1905, 2005. ISBN 9782874154959
Jean-Pierre Rorive, Liège - 1905 - L'exposition universelle, 2017. ISBN 9782813810335

Externe links

(en) Website van BIE

Zie ook

Wereldtentoonstelling

Bronnen, noten en/of referenties

↑ 'Expo 1905 Liège' op bie-paris.org.
↑ 'Nederland op de tentoonstelling te Luik', in: Amersfoortsch Dagblad, 28 januari 1905, pagina 3 (online tekst op archiefeemland.courant.nu).

[1] 'Expo 1905 Liège' op bie-paris.org.

[2] 'Nederland op de tentoonstelling te Luik', in: Amersfoortsch Dagblad, 28 januari 1905, pagina 3 (online tekst op archiefeemland.courant.nu).

[1]

[2]

achteraf door BIE erkend:	Londen (1851) · Parijs (1855) · Londen (1862) · Parijs (1867) · Wenen (1873) · Philadelphia (1876) · Parijs (1878) · Melbourne (1880) · Barcelona (1888) · Parijs (1889) · Chicago (1893) · Brussel (1897) · Parijs (1900) · St. Louis (1904) · Luik (1905) · Milaan (1906) · Brussel (1910) · Turijn (1911) · Gent (1913) · San Francisco (1915) · Barcelona/Sevilla (1929) · Chicago (1933)
algemeen/universeel (BIE):	Brussel (1935) · Parijs (1937) · New York (1939) · Port-au-Prince (1949) · Brussel (1958) · Seattle (1962) · Montreal (1967) · Osaka (1970) · Sevilla (1992) · Hannover (2000) · Shanghai (2010) · Milaan (2015) · Dubai (2020) · Osaka (2025)
gespecialiseerde tentoonstellingen (BIE):	Stockholm (1936) · Helsinki (1938) · Luik (1939) · Parijs (1947) · Lyon (1949) · Stockholm (1949) · Lille (1951) · Jeruzalem (1953) · Rome (1953) · Napels (1954) · Turijn (1955) · Helsingborg (1955) · Beit Dagan (1956) · Berlijn (1957) · Turijn (1961) · München (1965) · San Antonio (1968) · Budapest (1971) · Spokane (1974) · Okinawa (1975) · Plovdiv (1981) · Knoxville (1982) · New Orleans (1984) · Plovdiv (1985) · Tsukuba (1985) · Vancouver (1986) · Brisbane (1988) · Plovdiv (1991) · Genua (1992) · Daejeon (1993) · Lissabon (1998) · Nagoya (2005) · Zaragoza (2008) · Yeosu (2012) · Astana (2017) · Buenos Aires (2023)
AIPH-tuinbouwtentoonstellingen (BIE):	Floriade Rotterdam (1960) · Hamburg (1963) · Wenen (1964) · Parijs (1969) · Floriade Amsterdam (1972) · Hamburg (1973) · Wenen (1974) · Montreal (1980) · Floriade Amsterdam (1982) · München (1983) · Liverpool (1984) · Osaka (1990) · Floriade Zoetermeer/Den Haag (1992) · Stuttgart (1993) · Kunming (1999) · Floriade Haarlemmermeer (2002) · Rostock (2003) · Chiang Mai (2006/7) · Floriade Venlo (2012) · Antalya (2016) · Beijing (2019) · Doha (2021) · Floriade Almere (2022)
afgelaste tentoonstellingen:	E42, Rome (1942) · EXPO 95 Wenen & Budapest (1995) · Seine Saint Denis (2004)
overige wereldtentoonstellingen:	New York (1853) · Dublin (1853) · Tokio (1867) · Dublin (1874) · Berlijn (1879) · Sydney International Exhibition (1879) · Amsterdam (1883) · New Orleans (1884) · Antwerpen (1885) · Londen (1886) · Amsterdam (1887) · Brussel (1888) · Glasgow (1888) · Melbourne (1888) · Antwerpen (1894) · Milaan (1894) · San Francisco (1894) · Atlanta (1895) · Amsterdam (1895) · Berlijn (1896) · Buffalo (1901) · Turijn (1902) · Christchurch (1906) · Dublin (1907) · Hampton Roads (1907) · Seattle (1909) · Lyon (1914) · Semarang (1914) · San Diego (1915) · Rio de Janeiro (1922) · Wembley (1924) · Parijs (1925) · Philadelphia (1926) · Antwerpen (1930) · Luik (1930) · Parijs (1931) · Cleveland (1936) · San Francisco (1939) · New York (1964)