Stichting Skepsis
Stichting Skepsis | ||
---|---|---|
Doel | Bevordering van wetenschappelijk scepticisme | |
Opgericht | 1987 | |
Personen | ||
Voorzitter | Frank Israel[1] | |
Sleutelfiguren | Jan Willem Nienhuys, Kees de Jager, Rob Nanninga, Marcel Hulspas | |
Overig | ||
Lid van | European Council of Skeptical Organisations | |
http://www.skepsis.nl/ |
De Stichting Skepsis (Grieks: 'σκέψις' voor 'aanschouwing' of 'onderzoek'[2]) is een in 1987 opgerichte Nederlandse sceptische organisatie die zich ten doel stelt buitengewone beweringen aan een kritisch, wetenschappelijk verantwoord onderzoek te onderwerpen en voor te lichten over pseudowetenschappen en het paranormale.[3]
Activiteiten
[bewerken | brontekst bewerken]Door middel van publicaties, lezingen, congressen, interviews, adviezen, het tijdschrift Skepter dat vier keer per jaar verschijnt (met Hans van Maanen als hoofdredacteur[4]) en het Skepsis Blog probeert Skepsis bij te dragen aan een betere voorlichting. In 2011 deed Skepsis mee aan de 10:23-campagne met sceptici over de hele wereld.[5]
De weblog KloptDatWel.nl is voortgekomen uit Stichting Skepsis, maar opereert er formeel onafhankelijk van. De redactie bestaat voor een groot deel uit bestuursleden van Skepsis.[6]
Skepsis Congres
[bewerken | brontekst bewerken]Het jaarlijkse Skepsis Congres werd in de periode 1987–2001 gehouden in Amersfoort, in 2002 in Amsterdam en wordt sinds 2003 gehouden in Utrecht. Ieder congres heeft een speciaal thema waar de meeste of alle lezingen over gaan.
- 2001: "Laat je niks wijsmaken!", gericht op kritisch denken[7]
- 2002: "Nuttig of nodeloos? Onderzoek naar alternatieve geneeswijzen", gericht op tijd- en geldverspilling aan onderzoek naar alternatieve geneeswijzen[8]
- 2003: "Waarom geloven wij?", gericht op de psychologie van geloven[9]
- 2004: "Uit onderzoek blijkt...", gericht op de controverse over de opwarming van de Aarde, klimaatverandering en ecologisme[10]
- 2005: "Gaat de Verlichting uit?", gericht op religie en secularisering[11]
- 2006: "Het paranormale", gericht op paranormale beweringen en mediums[12]
- 2007: "Ter discussie", gericht op de legitimiteit van grenswetenschappen[13]
- 2008: "Magisch bedrijfsleven", gericht op pseudowetenschappelijke methoden in humanresourcesmanagement (HR)[14]
- 2009: "Kostbare onzin", gericht op de kosten van pseudowetenschap[15]
- 2010: "Complotten: werkelijkheid en fictie", gericht op complottheorieën[16]
- 2011: "Brein en illusie", gericht op het Lichaam-geestprobleem, cognitieve neurowetenschap en de vrije wil[17]
- 2012: "Bij de les", gericht op onderwijs[18]
- 2013: "Wonderlijke ervaringen", gericht op mediums, religieuze ervaringen en homeopathie in België (Wim Betz)[19]
- 2014: "Crisis in de wetenschap", gericht op ontsporingen in het wetenschappelijke proces[20]
- 2015: "Expert gezocht"[21]
- 2016: "Niet overtuigd door de wetenschap"[22]
- 2017: "Alternatieve feiten"[23]
- 2018: "Tussen hemel en aarde"[24]
- 2019: "Big History"[25]
- 2020: Online evenement : "Onzin als epidemie" [26]
- 2021: "Wijzen van weten" [27]
Organisatie
[bewerken | brontekst bewerken]Skepsis is een onafhankelijke organisatie die steunt op vrijwilligers en deskundige auteurs die een bescheiden honorarium ontvangen. De kosten worden gedragen vanuit de bijdragen van abonnees van het tijdschrift Skepter en van donateurs.[28] De eerste voorzitter was astronoom Kees de Jager,[29] die ook de eerste voorzitter was van de European Council of Skeptical Organisations van 1994 tot 2001.[30]
Controverses
[bewerken | brontekst bewerken]De stichting heeft een rol gespeeld in enkele spraakmakende controverses.
Robbert van den Broeke
[bewerken | brontekst bewerken]Eind 2005 pakte Stichting Skepsis Robbert van den Broeke aan, een zelfverklaard medium dat meermaals op de Nederlandse televisie verscheen. In een aflevering van het programma Er is zo veel meer (met Irene Moors) deed hij een reading voor een vrouw. Tijdens het gesprek beweerde hij kennis te hebben over het vorige leven van haar en haar overleden man, waarbij hij haar vertelde dat zij een zekere "Hillegien Rozeboom" was geweest in een vorig leven en haar echtgenoot een "genverbrander".
Skepter-hoofdredacteur Rob Nanninga zocht deze informatie op en ontdekte dat exact dezelfde tekst in een genealogische website stond. Maar het beroep "genverbrander" was eigenlijk een typefout en had "geneverbrander" (jeneverbrander) moeten zijn. Volgens Skepsis bewees het feit dat Van den Broeke het woord precies verkeerd uitsprak zoals het verkeerd getypt was, dat hij de informatie gewoon van tevoren had opgezocht.[31][32] Twee maanden later werd in februari 2006 bekendgemaakt dat vanwege de onthullingen van Skepsis er geen nieuwe afleveringen met Van den Broeke zouden worden gemaakt en herhalingen werden geschrapt.[33]
Jomanda en Sylvia Millecam
[bewerken | brontekst bewerken]In augustus 2001 overleed de televisieberoemdheid Sylvia Millecam aan de gevolgen van borstkanker. Nadat ze was gediagnosticeerd, zocht de actrice second opinions en behandelingen van twee alternatief therapeuten en de zelfverklaarde gebedsgenezeres Jomanda. Deze vertelden Millecam dat ze geen kanker had, maar leed aan een zekere bacteriële infectie. Millecams toestand verslechterde sterk totdat de kanker niet meer behandeld kon worden.
Het Openbaar Ministerie wilde aanvankelijk overgaan tot vervolging van de therapeuten, maar staakte dit na geconcludeerd te hebben dat Millecam haar beslissing zelfstandig had genomen. Op dat moment namen Stichting Skepsis en de Vereniging tegen de Kwakzalverij juridische stappen om het OM te dwingen de zaak voort te zetten.[34][35] In 2009 liep de zaak af met een veroordeling van de twee alternatieve genezers, maar vrijspraak voor Jomanda.[36][37]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Genverbrander, een onthulling van Skepsis
- Kwakzalverij
- Scepticisme
- SKEPP, Belgische zustervereniging
- Vereniging tegen de Kwakzalverij, Nederlandse zustervereniging gespecialiseerd in alternatieve geneeswijzen
- ↑ Bestuursleden van de Stichting Skepsis (maart 2022 bekeken)
- ↑ Harald Thorsrud, Ancient Greek Skepticism Internet Ecyclopedia of Philosophy, Bekeken op 16 juli 2014
- ↑ A.M. Garritsen, Pyttersen's Nederlandse Almanak 2013, p386 (2013). Bohn Stafleu van Loghum, ISBN 9789031399949
- ↑ Pepijn van Erp, Hans van Maanen nieuwe hoofdredacteur van Skepter. Skepsis Blog. Stichting Skepsis (18 december 2014). Geraadpleegd op 18 december 2014.
- ↑ Jan Willem Nienhuys, 1023 tegen homeopathie: Er zit niets in!. Skepsis Blog. Stichting Skepsis (14 januari 2011). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Over Kloptdatwel.nl.
- ↑ Skepsis Congres 3 november 2001. Skepsis website. Stichting Skepsis (2001). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2002. Skepsis website. Stichting Skepsis (7 oktober 2002). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Hugo van den Enden, De wortels van irrationeel geloof. Skepsis website. Stichting Skepsis (8 november 2003). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2004. Skepsis website. Stichting Skepsis (2004). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2005 - Gaat de Verlichting uit?. Skepsis website. Stichting Skepsis (2005). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2006 'Het paranormale'. Skepsis website. Stichting Skepsis (2006). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2007 'Ter discussie'. Skepsis website. Stichting Skepsis (2007). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2008 'Magisch bedrijfsleven'. Skepsis website. Stichting Skepsis (2008). Geraadpleegd op 23 August 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2009 'Kostbare onzin'. Skepsis website. Stichting Skepsis (2009). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2011 - Complotten: werkelijkheid en fictie. Skepsis website. Stichting Skepsis (2010). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2011 - Brein en illusie. Skepsis website. Stichting Skepsis (2011). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2012 - Bij de les. Skepsis website. Stichting Skepsis (2012). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2013 - Wonderlijke ervaringen. Skepsis website. Stichting Skepsis (2013). Geraadpleegd op 23 augustus 2014.
- ↑ Skepsis Congres 2014 - Crisis in de wetenschap. Skepsis website. Stichting Skepsis (9 september 2014). Geraadpleegd op 10 september 2014.
- ↑ http://kloptdatwel.nl/2015/10/05/skepsis-congres-2015-expert-gezocht/
- ↑ Skepsis-congres 2016: ‘Niet overtuigd door de wetenschap’. Stichting Skepsis. Geraadpleegd op 6 mei 2019.
- ↑ Skepsis-congres 2017: ‘Alternatieve feiten’. Stichting Skepsis. Geraadpleegd op 6 mei 2019.
- ↑ Congres 2018. Stichting Skepsis. Geraadpleegd op 6 mei 2019.
- ↑ Skepsiscongres 2 november 2019: Big History. Stichting Skepsis. Geraadpleegd op 11 april 2020.
- ↑ Skepsiscongres 2020.
- ↑ Wijzen van weten. Jaarcongres Skepsis..
- ↑ Jaarverslagen. Skepsis website. Stichting Skepsis. Geraadpleegd op 4 april 2017.
- ↑ Randverschijnselen in de wetenschap – Liber amicorum voor Kees de Jager. Website Stichting Skepsis. Stichting Skepsis. Geraadpleegd op 28 oktober 2014.
- ↑ (en) Mahner, Martin (februari 2002). 10th European Skeptics Congress: Rise and Development of Paranormal Beliefs in Eastern Europe. Skeptical Inquirer 26 (1) (CSICOP). Geraadpleegd op 28 oktober 2014.
- ↑ "Stichting Skepsis: RTL-medium is een fantast", Algemeen Dagblad. Geraadpleegd op 22 juni 2009.
- ↑ Rob Nanninga, Er Is Zoveel Meer: Googlen met Robert van den Broeke. Website Skepsis (2005). Geraadpleegd op 22 juni 2009.
- ↑ "Robbert van den Broeke niet meer op tv", Trouw. Geraadpleegd op 5 november 2015.
- ↑ "Vervolging Jomanda gevraagd", De Gelderlander. Geraadpleegd op 22 juni 2009.
- ↑ "OM moet Jomanda toch vervolgen", Algemeen Dagblad. Geraadpleegd op 22 juni 2009.
- ↑ "Spiritual healer acquitted in death of Dutch actress", 12 juni 2009. Geraadpleegd op 22 juni 2009.
- ↑ Kruyswijk, Marc, "Teleurstelling na vrijspraak Jomanda", Algemeen Dagblad. Geraadpleegd op 22 juni 2009.
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Stichting Skepsis, officiële website
- Kloptdatwel.nl, uit Stichting Skepsis voortgekomen weblog