Stamppot
| Stamppot | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Stamppot andijvie
| ||||
| Alternatieve naam | Stoemp (Vlaanderen) | |||
| Land |  Nederland .svg){kind=small} België
| |||
| Hoofdingrediënt(en) | Aardappels en groente | |||
| Gang | hoofdgerecht | |||
| Gegeten met | o.a. jus | |||
| ||||
Een stamppot is in Nederland en in Vlaanderen, waar het veelal stoemp wordt genoemd,[1] een traditioneel gerecht dat wordt bereid uit diverse onderdelen, meestal uit aardappelen en groenten. Ook in Duitsland, met name in het Rijnland, maakt men stamppotten.
Algemene bereidingswijze
[bewerken | brontekst bewerken]De onderdelen van de stamppot worden in één pan in ruim water met zout goed gaar gekookt. Daarna wordt het water afgegoten en worden alle onderdelen door elkaar gestampt met een stamper, en af en toe geroerd. Naar smaak wordt zout, peper en eventueel boter of ander vet toegevoegd. Direct daarna wordt het gerecht, vaak met apart bereid vlees, geserveerd. Dikwijls wordt er (vlees)jus in een 'kuiltje' bij gegeven.
Stamppotten
[bewerken | brontekst bewerken]
- Stamppot rauwe andijvie
- gaar gekookte aardappelen worden door rauwe fijngesneden andijvie gestampt. Daardoorheen kunnen blokjes kaas en uitgebakken spek(jes) worden geroerd, waarbij de kaas enigszins moet smelten. Dit recept ook wel 'stimpestamp' of 'stimpstamp' genoemd.
- Stamppot andijvie
- gaar gekookte andijvie wordt vermengd met gaargekookte aardappelen en vervolgens gestampt.
- Hete bliksem
- een stamppot op basis van aardappelen en appels. Door het vocht in vooral de appel blijft deze stamppot erg lang warm. Vaak geserveerd met spek of bloedworst. In Oost-Nederland wordt dit gerecht ook wel 'hemel en aarde' genoemd en in Duitsland: 'Himmel und Erde'. In het Noorden: 'stamppot zoete appeltjes' en 'pronkjewail'.
- Vijfschaft
- een stamppot bestaande uit aardappel, ui, appel, wortel en bruine bonen.
- Donder en hete bliksem
- een stamppot op basis van aardappelen en appels met als extra peer
- Stamppot boerenkool
- meestal geserveerd met rookworst. In Groningen wordt dit recept 'mous' genoemd.
- Stamppot spinazie
- meestal geserveerd met spek en pijnboompitten.
- Stamppot postelein
- meestal geserveerd met spek
- Stamppot zuurkool
- meestal geserveerd met rookworst. De zuurkool wordt apart gekookt van de aardappelen, omdat deze door de invloed van het zuur uit de kool niet gaar worden.
- Hutspot
- een stamppot van aardappelen, wortels en uien: meestal geserveerd met klapstuk of rookworst. In België noemt men dit ook 'wortelstoemp'. Traditioneel gerecht van het Leidens Ontzet.
- Stamppot Hawaï
- Een stamppot op basis van aardappelen, ananas, appel en rode paprika meestal geserveerd met gebarbecuede kipfilet. Soms doet men er ook maïs door.
- Stamppot raapstelen
- Rauwe raapstelen worden vermengd met gekookte aardappelen en eventueel spekjes en vervolgens door elkaar gestampt. In Noord-Brabant heet dit 'keeltjesstamppot'. Het is een typische voorjaarsstamppot, die in de periode februari/maart wordt gegeten, meestal met spek.
- Stamppot zalm
- licht gebakken witlof wordt vermengd met gekookte aardappelen, rauwe zalmfilet of zalmsnippers, crème fraîche en dille.
- Stamppot snijbonen
- Een stamppot van zoute snijbonen vermengd met gekookte aardappelen geserveerd met varkensworst. In sommige streken van Nederland is het een traditie om met Nieuwjaar stamppot snijbonen te eten.
- Stamppot prei
- Stamppot op basis van aardappelen en prei en blokjes belegen kaas. Vaak geserveerd met een gehaktbal. De moderne variant is met schimmelkazen zoals roquefort in de plaats van Hollandse kaas.
- Stamppot spitskool
- Stamppot gemaakt van aardappelen en spitskool. Wordt vaak geserveerd met rookworst en/of speklapjes.
- Stamppot koolraap
- Aardappelen en koolraap worden apart gekookt en gaar door elkaar gestampt. Wordt vaak geserveerd met sudderlapjes.
- Blote billetjes in het gras
- Ook wel blote kindertjes in het gras genoemd. Een stamppot gemaakt van aardappelen, gekookte snijbonen en witte bonen. De aardappels en snijbonen worden samen gestampt en de verwarmde witte bonen daarna door de massa geroerd. (Een optie is om de helft van de witte bonen mee te stampen en de andere helft er heel doorheen te roeren. Vaak geserveerd met rookworst, soms met kippenworst. De naam slaat op de witte bonen (die op blote billen lijken) die in het gras liggen (de snijbonen).
- Blauwe Jan
- Stamppot gemaakt van aardappelen en rodekool. Vaak geserveerd met gehakt of braadworst.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ Van Dale vermeldt zowel 'stamp', 'stomp' als 'stoemp' als gewestelijke varianten; het WNT vermeldt 'stampe'
Wikibooks Kookboek bevat een recept voor Stamppot.
Zie de categorie Stamppot van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.